Metod zapobiegania niechcianej ciąży jest wiele. Część z nich wymaga nie tylko wizyty w aptece, ale także wcześniejszej konsultacji z lekarzem ginekologiem. Osobom, które nie chcą lub nie mogą stosować środków przepisanych przez lekarza, pozostaje antykoncepcja bez recepty. Zastanawiacie się, jakie to metody i czy są one skuteczne? A może stoicie przed wyborem odpowiedniej antykoncepcji dla siebie i nie wiecie, która metoda jest najlepsza. Poniższy artykuł wyjaśni, czym jest antykoncepcja bez recepty i czy jest to dla was dobry wybór.
Zobacz także artykuł: Plastry antykoncepcyjne - jak działają i jaka jest ich skuteczność? Czy warto używać plastrów antykoncepcyjnych?
Czy antykoncepcja bez recepty jest możliwa?
Zarówno wśród kobiet, jak i mężczyzn utarło się, że jedynymi i słusznymi preparatami antykoncepcyjnymi są środki hormonalne, takie jak tabletki lub wkładki domaciczne. Nie jest to jednak do końca prawda, gdyż środki antykoncepcyjne bez recepty, którymi są na przykład prezerwatywy, to skuteczna metoda zapobiegania ciąży. Poza tym nie jest to jedyna metoda, którą możemy zastosować. Antykoncepcja bez recepty ma różne oblicza. Możemy mówić o metodach mechanicznych, chemicznych oraz naturalnych.
Jakie metody antykoncepcyjne bez recepty są najskuteczniejsze?
Skuteczność antykoncepcji bez recepty jest uzależniona od wielu czynników. Zależy ona od tego, czy i jakie leki przyjmujemy równolegle oraz, czy stosujemy ją prawidłowo. Najwyższą skutecznością wśród środków antykoncepcyjnych bez recepty cieszą się prezerwatywy. Dlatego brak recepty na tabletki antykoncepcyjne nie powinien zabierać nam przyjemności z seksu. Prezerwatywy są bowiem tanie i stosowane prawidłowo zapewniają 98% skuteczności.
Antykoncepcja bez recepty – lista
Pierwsza metoda, czyli mechaniczne zapobieganie ciąży to najpopularniejsza na całym świecie metoda antykoncepcji bez recepty. Należą do niej prezerwatywy – stosowane przez mężczyzn, femidomy – prezerwatywy dla kobiet oraz kapturki naszyjkowe. Oprócz tego, że zapobiegają one zajściu w ciąże, to dodatkowo chronią nas przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.
Druga metoda antykoncepcji bez recepty to środki chemiczne. Do tej grupy należą takie środki jak globulki dopochwowe, pianki, kremy oraz żele. W tych preparatach zastosowano aktywny plemnikobójczy składnik, który ma za zadanie unieruchomić plemniki. Ważne jest to, że tabletki antykoncepcyjne dopochwowe oraz inne preparaty z tej kategorii, nie uszkadzają materiału genetycznego plemnika.
Ostatnim sposobem antykoncepcji bez recepty są metody naturalne. Należą do nich kalendarzyk, metoda termiczna oraz metoda Billingsa.
Jakich środków antykoncepcyjnych nie da się kupić bez recepty?
W naszym kraju na receptę jest wyłącznie antykoncepcja hormonalna. W tej grupie znajdują się nie tylko tabletki hormonalne, lecz także plastry, krążki, wkładki domaciczne oraz implanty. Jeśli zastanawialiście się, czy dostaniecie w Polsce plastry antykoncepcyjne bez recepty, to odpowiedź brzmi – nie. Musi je dobrać nam indywidualnie lekarz ginekolog. W ich składzie znajdują się bowiem syntetyczne pochodne żeńskich hormonów, które wpływają na funkcjonowanie całego organizmu kobiety. Środki hormonalne, które chronią nas przed niechcianą ciążą, dzielimy na jedno i dwuskładnikowe.
Jednoskładnikowe tabletki antykoncepcyjne hamują jajeczkowanie oraz zagęszczają śluz szyjki macicy. Nie pozwala to na przepuszczenie plemników do komórki jajowej oraz uniemożliwia jej ewentualne zagnieżdżenie się w macicy.
Dwuskładnikowe pigułki oprócz wyżej wymienionych poczynań w organizmie kobiety, dodatkowo blokują dojrzewanie pęcherzyka w jajniku. Dlatego właśnie jedynym miejscem, gdzie kupić tabletki antykoncepcyjne może każda osoba, posiadająca na nie receptę, jest apteka.
Niestety antykoncepcja hormonalna nie jest wskazana dla niektórych kobiet. Stosowanie pigułek antykoncepcyjnych na receptę jest niewskazane dla kobiet otyłych oraz cierpiących na choroby nowotworowe.
A co z tabletkami dzień „po”? Czy tabletka „po” jest na receptę? Zalecenia Komisji Europejskiej są jednoznaczne. Antykoncepcja awaryjna bez recepty ma być dostępna we wszystkich krajach Unii Europejskiej. Jest to niezmiernie istotne dla skuteczności tabletki „po”. Trzeba zażyć ją do 72 godzin po stosunku, a największą efektywność wykazuje, gdy od współżycia nie minęły jeszcze 24 godziny.
Zażycie tej pigułki przez kobietę nie przerywa ciąży, tak jak myśli część naszego społeczeństwa. Tabletki „dzień po” hamują lub opóźniają owulację, poprzez wstrzymanie wyrzutu hormonu luteinizująjego. Oprócz tego, że pigułki te nie pozwalają na uwolnienie komórki jajowej, to zakłócają one także przemieszczanie się plemników. Od 3. do 9. godzin od przyjęcia pigułki „dzień po” śluz szyjkowy kobiety znacznie zwiększa swoją lepkość, a to wpływa na zdolność poruszania się plemników. Tabletka ta nie powoduje przerwania ciąży, tylko uniemożliwia zapłodnienie.
W związku z powyższym tabletka „dzień po” jest awaryjnym środkiem antykoncepcyjnym, który stosowany jest przez pary, którym na przykład pękła prezerwatywa lub zawiodły ich inne preparaty mające zapobiegać zapłodnieniu. Przyjmują je także kobiety, które padły ofiarą gwałtu.
Musimy jednak pamiętać, że ta metoda antykoncepcji jest bardzo szkodliwa dla organizmu kobiety, więc nie zaleca się przyjmowania więcej niż jednej pigułki w miesięcznym cyklu. Szkodzi ona bowiem bardzo na wątrobę. Do najczęstszych skutków ubocznych przyjmowania tabletki „dzień po” możemy zaliczyć:
- nudności i wymioty,
- bóle i zawroty głowy,
- ogólne uczucie zmęczenia,
- zaburzenia cyklu miesiączkowego oraz bóle brzucha w jego trakcie,
- tkliwość piersi,
- krwawienia pomiędzy miesiączkami,
- reakcje alergiczne (obrzęk twarzy, świąd, pokrzywka).
Nie można więc stosować tej metody jako codziennej antykoncepcji.
Doznania zmysłowe będące częścią relacji intymnych nie powinny nas pozbawiać pewnej dozy rozsądku, która pozwoli nam zabezpieczyć się przed niechcianą ciążą oraz ewentualnymi chorobami przenoszonymi drogą płciową. Warto zatem zawsze mieć przy sobie środki antykoncepcyjne, które ochronią nas przed skutkami zbliżeń bez zabezpieczenia. W naszej aptece znajduje się bogata oferta obejmująca prezerwatywy różnego rozmiaru i rodzaju. Pigułki antykoncepcyjne czy tabletki antykoncepcyjne dostępne są jedynie na receptę, dlatego w celu ich zakupu należy odwiedzić stacjonarny oddział Wapteki. Pamiętajmy również o tym, że leki antykoncepcyjne nie chronią przed możliwością zarażenia się chorobami wenerycznymi, zrobić to mogą jedynie właściwie używane prezerwatywy.
Temat antykoncepcji traktowany jest nieco marginalnie, a przecież to właśnie dzięki niej można uniknąć nie tylko niechcianej ciąży, ale także niezwykle groźnych dla zdrowia chorób wenerycznych. W czasach gdy organizowane są czarne marsze, niezwykle mało mówi się publicznie o rodzajach antykoncepcji i sposobach zapobiegania niechcianej ciąży, nie wspominając już o tym, aby ułatwić dostęp do środków antykoncepcyjnych czy nawet w części poddać je refundacji, ponieważ zarówno tabletki antykoncepcyjne, jak i inne, wysokiej jakości środki antykoncepcyjne do najtańszych nie należą.
Bezpieczny seks, czyli jaki?
Podstawową zasadą bezpiecznego seksu jest stosowanie zabezpieczenia w postaci prezerwatywy. Niestety jest to tak naprawdę jedyny środek antykoncepcyjny, który zapobiega nie tylko nieplanowanej ciąży, ale również zarażeniu się podczas stosunku różnego rodzaju chorobami przenoszonymi drogą płciową, takim jak wirus HIV, kiłą, opryszczką czy rzeżączką. Dlatego też, jeśli nawet kobieta zażywa tabletki antykoncepcyjne, nie powinno się rezygnować z dodatkowego zabezpieczenia w postaci prezerwatywy, chyba że partnerzy są przebadani i zdrowi oraz mają do siebie pełne zaufanie.
Inne środki antykoncepcyjne
Nie tylko prezerwatywy czy hormonalne leki antykoncepcyjne pozwalają uniknąć niechcianej ciąży. Innymi preparatami antykoncepcyjnymi są środki plemnikobójcze w tym pianki plemnikobójcze i żele plemnikobójcze. Ich stosowanie jednak nie daje 100 procentowej gwarancji zabezpieczenia, ponieważ z reguły ich działanie ograniczone jest przez czas zaaplikowania środka. Warto również pamiętać o tym, że niektóre środki plemnikobójcze wchodzą w reakcję z poszczególnymi rodzajami prezerwatyw, co może prowadzić do ich uszkodzenia. Z tego powodu żele plemnikobójcze zaleca się do stosowania raczej jako wsparcie antykoncepcji hormonalnej. Ogólnie na rynku dostępnych jest wiele produktów antykoncepcyjnych, a do najbardziej popularnych marek, przynajmniej w kwestii produkcji prezerwatyw i nawilżających żeli intymnych, należy marka Durex oraz Unimil. Na uwagę zasługują również prezerwatywy o różnych rozmiarach marki My.Size.
Jaka metoda antykoncepcji jest najlepsza?
Na to pytanie jednoznacznej odpowiedzi nie ma. Dla każdej kobiety będzie to inna metoda. Zależy to od stanu zdrowia, dolegliwości, chorób, przyjmowanych leków oraz suplementów diety, a nawet osobistych przekonań. Jeśli jednak chodzi o skuteczność, to przewagę mają hormonalne środki antykoncepcyjne, mówi nam o tym wskaźnik Pearla. Aczkolwiek wśród dostępnej antykoncepcji bez recepty także znajdziemy metody wysoce skuteczne, są nimi przede wszystkim prezerwatywy. Najbardziej zawodne są zaś metody naturalne.
Dla skuteczności każdej z wymienionych metod najważniejsze jest prawidłowe jej stosowanie. Preparaty na bazie hormonów musimy przyjmować regularnie, prezerwatywy zakładać poprawnie, a środki chemiczne aplikować odpowiednio wcześniej.
Domowe sposoby antykoncepcyjne – co warto o nich wiedzieć?
Domowe lub inaczej naturalne metody antykoncepcji to między innymi tzw. kalendarzyk. Sposób ten polega na dokładnej obserwacji kobiecego cyklu menstruacyjnego. W ten sposób możemy określić dni płodne oraz niepłodne u kobiety. Według kalendarzyka zdrowa kobieta może zajść w ciążę do 14 dni przed miesiączką.
Inną naturalną metodą antykoncepcji bez recepty jest codzienne mierzenie temperatury w ustach lub pochwie. Zgodnie z termiczną metodą dni płodne kobiety występują w momencie, gdy PPC (podstawowa temperatura ciała) podnosi się od 0,2 do 0,6 stopnia Celsjusza. Musimy jednak pamiętać, że wpływ na temperaturę ciała ma wiele czynników. Podwyższona może oznaczać rozpoczynającą się w infekcję na przykład układu moczowego.
Ostatni sposób na uniknięcie niechcianej ciąży to metoda Billingsa polegająca na obserwacji śluzu z szyjki macicy. Zgodnie z nią do zapłodnienia może dojść wtedy, kiedy śluz jest przezroczysty i śliski. Natomiast, gdy jest on lepki, kleisty i gęsty, kobieta ma dni niepłodne i nie powinna zajść w ciążę - szczególnie w okresie od 2-3 dni po owulacji do wystąpienia miesiączki.
Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.
