W artykule dowiesz się:
- czym jest arytmia,
- jakie są przyczyny występowania zaburzeń pracy serca,
- jakie wyróżniamy rodzaje arytmii,
- na czym polega ich leczenie,
- w jaki sposób zmienić dietę.
Zobacz także artykuł: Zaburzenia rytmu serca - kiedy udać się na badania kardiologiczne i jak wygląda badanie Echo serca?
Czym jest arytmia serca?
Arytmią serca nazywamy zaburzenia rytmu serca, którego prawidłowa praca uzależniona jest od właściwego rozchodzenia się impulsów elektrycznych. Bodźce elektryczne wytwarzane są w węźle zatokowym, znajdującym się w prawym przedsionku mięśnia. Następnie przepływają przez węzeł przedsionkowo-komorowy oraz komórki Purkiniego, doprowadzając do skurczu. Samoistnie wygenerowany impuls powinien prowadzić do fizjologicznie prawidłowej aktywności narządu. W pierwszej kolejności dochodzi do skurczu przedsionków, a następnie komór.
Arytmia serca jest tym samym zaburzeniem w obrębie rozchodzenia się impulsów elektrycznych, prowadząc tym samym do nieprawidłowego rytmu skurczów. W przypadku przyspieszania pracy serca mówimy o tachyarytmii, natomiast zbyt wolna praca nazywana jest bradyarytmią. Możemy wyróżnić w nich dodatkowo postać przedsionkowo-komorową oraz śródkomorową.
Objawy arytmii serca – jak je rozpoznać?
Czym charakteryzuje się arytmia serca? Objawy mogą różnić się pomiędzy poszczególnymi pacjentami. Bardzo często chorzy nie zauważają żadnych niepokojących symptomów. W takiej sytuacji arytmia najczęściej rozpoznana jest dopiero w czasie badań profilaktycznych. Tachykardia często odczuwana jest jako nieprzyjemne kołatanie oraz nierówna praca serca. Niekiedy pacjenci opisują objawy jako „zamieranie serca” lub „ucieczkę” narządu do gardła, szyi lub żołądka. Odczucia są jednak wyjątkowo subiektywne.
Wraz z rozwojem zaburzeń rytmu mogą pojawić się inne objawy, takie jak duszności, utrata przytomności, zasłabnięcia, spadek ciśnienia oraz bóle w klatce piersiowej. W przypadku wystąpienia wspomnianych symptomów konieczne jest, jak najszybsze skontaktowanie się z lekarzem.
Arytmia serca – przyczyny występowania schorzenia
Czym wywołana jest arytmia serca? Przyczyny zależą od wielu czynników i ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Przyjmuje się, że niemal wszystkie choroby kardiologiczne mogą prowadzić do występowania opisywanych zaburzeń. Arytmię mogą wywoływać ponadto niektóre leki, zaburzenia elektrolitowe oraz metaboliczne. Podczas wywiadu lekarz zapyta również o występowanie dolegliwości w najbliższej rodzinie.
Niekiedy arytmia nie jest powiązana z występowaniem poważniejszych chorób układu naczyniowo-krążeniowego. Fizjologiczne zaburzenia rytmu pojawiają się w wyniku stresu, silnych emocji, wypaleniem zbyt dużej ilości papierosów oraz stosowaniem innych używek, w tym kawy. W takiej sytuacji niemiarowa praca serca, bez dodatkowych chorób kardiologicznych, nie wiąże się ze szczególnym ryzykiem dla zdrowia.
Rodzaje arytmii serca – klasyfikacja zaburzeń
Zaburzenia rytmu serca dzielimy przede wszystkim na bradyarytmię oraz tachyarytmię. W pierwszym przypadku dochodzi do spowolnienia pracy serca. Najczęściej wywołane jest dysfunkcją węzła zatokowego.
Tachyarytmię dzielimy na postać nadkomorową i komorową. Arytmie nadkomorowe obejmują szereg różnorodnych podtypów. Występują poza węzłem zatokowym, w przedsionkach lub prowadzących do nich żyłach. Należy do nich także, klasyfikowane przeważnie osobno, migotanie przedsionków. Może objawiać się kołataniem serca. Często przebiega jednak bezobjawowo, co znacznie zwiększa ryzyko wystąpienia powikłań. Jak długo można żyć z arytmią serca? W przypadku dysrytmii nadkomorowej śmiertelność roczna jest relatywnie niska i wynosi ok. 1,6%. Wykazuje jednak tendencję do nawrotów, co może znacznie pogorszyć samopoczucie pacjentów.
Arytmie komorowe powstają w mięśniu komór serca poniżej rozwidlenia pęczka Hisa. Ten rodzaj dysrytmii często pojawia się w konsekwencji wystąpienia innych chorób oraz po przebytych zawałach. Objawy będą różnić się w zależności od nasilenia podstawowej choroby serca. Do komorowych zaburzeń rytmu zaliczamy m.in. dodatkowe pobudzenia komorowe, częstoskurcz komorowy oraz trzepotanie i migotanie komór. Odpowiedzmy teraz na pytanie, jak leczyć arytmię serca.
Leczenie arytmii serca – terapie farmakologiczne i inwazyjne
Na czym polega terapia arytmii serca? Leczenie będzie zależeć przede wszystkim od rodzaju oraz etiologii zaburzeń. Podstawę diagnostyki stanowi badanie EKG oraz wywiad lekarski. Warto pamiętać o tym, że wiele rodzajów arytmii daje podobny zapis EKG, utrudniając wdrożenie prawidłowego leczenia. Przeważnie zachodzi konieczność przeprowadzenia pogłębionych badań, w tym echa serca oraz testów wysiłków. Stosowane są także metody inwazyjne, w tym koronarografia. Jakie badania krwi przy arytmii serca zrobić? Pomocna może okazać się podstawowa diagnostyka, obejmująca morfologię, lipidogram oraz stężenie kreatyniny i jonów.
Jak pozbyć się arytmii serca? Sposób terapii dostosowany jest do indywidualnych potrzeb pacjenta. Niekiedy pojawia się konieczność leczenia farmakologicznego. Leki na serce z grupy antyarytmicznych mogą powodować jednak skutki uboczne, przez co nie stanowią pierwszego wyboru w większości przypadków. Jedną z metod leczenia pozostaje również ablacja serca, która polega na zniszczeniu ogniska odpowiedzialnego za powstawanie arytmii.
Dieta przy arytmii serca – co jeść na zdrowe serce?
Ważną rolę profilaktyczną pełni przy tym zmiana stylu życia oraz dieta przy arytmii serca. Pacjenci powinni sięgać po dobrze zbilansowane posiłki, zawierające składniki pochodzące z różnych grup produktowych. Sięgaj po pełnoziarniste pieczywo, ryby, chude mięso, warzywa oraz owoce. Czego unikać przy arytmii serca? Należy ograniczyć spożycie soli, słodyczy oraz nasyconych tłuszczów zwierzęcych.
Źródła:
- Dieta przy chorobach serca, https://www.su.krakow.pl/repozytorium-plikow/strefa-pacjenta/zalecenia-po-hospitalizacji/31-ds-35-dieta-przy-chorobach-serca/file (dostęp 05.06.2024).
- Adrian Gwizdała, Ewa Straburzyńska-Migaj, Nadkomorowe zaburzenia rytmu serca, „Lekarz POZ”, nr 4/2014.
- Ewelina Jaszczyszyn, Bernard Panaszek, Podstawy elektrofizjologiczne, przyczyny i klasyfikacja zaburzeń rytmu serca – implikacje rokownicze i terapeutyczne, „Family Medicine & Primary Care Review”, vol. 15, nr 4/2013.
- Aleksandra Lenart-Migdalska, Arytmie komorowe, https://www.mp.pl/pacjent/choroby-ukladu-krazenia/choroby/292479,arytmie-komorowe (dostęp 05.06.2024).
- Włodzimierz Musiał, materiały udostępnione przez Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, https://www.umb.edu.pl/photo/pliki/aktualnosci/2012/serce_prof._musial.pdf (dostęp 05.06.2024).
- Maria Trusz-Gluza, Wiadomości podstawowe: klasyfikacja zaburzeń rytmu serca i ogólne zasady postępowania, https://podyplomie.pl/system/products/sample_pdfs/000/008/981/original/Zaburzenia_rytmu_serca_2022-4.pdf (dostęp 05.06.2024).
- Joanna Woźniak, Arytmia serca – przyczyny, objawy oraz leczenie, https://www.medme.pl/artykuly/arytmia-serca-przyczyny-objawy-oraz-leczenie,70032.html (dostęp 05.06.2024).
Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.