Kluczowe wnioski z artykułu
- Astma alergiczna to przewlekła choroba układu oddechowego, która objawia się samoograniczającymi się i przemijającymi trudnościami z oddychaniem.
- Pacjenci najczęściej skarżą się na występowanie kaszlu, świszczącego oddechu, duszności oraz uczucia rozpierania w klatce piersiowej.
- Wśród możliwych przyczyn astmy wymienia się uwarunkowania genetyczne, czynniki środowiskowe oraz wrażliwość na alergeny.
- Leczenie opiera się na stosowaniu kontrolujących i doraźnych środków farmakologicznych, po które można sięgać w czasie zaostrzenia objawów.
Czym jest astma alergiczna i jak ją rozpoznać?
Astma alergiczna, zwana także atopową, zaliczana jest do przewlekłych chorób oskrzeli. Pojawia się przeważnie w przypadku ekspozycji na alergen uczulający, który odpowiada za wystąpienie reakcji alergicznej. Do najczęściej występujących czynników wywołujących atak astmy zaliczana jest m.in. sierść zwierząt, pyłki roślin, roztocza kurzu, grzyby oraz pleśń. Odmiana atopowa rozwija się u nawet połowy chorych na astmę.
Czym charakteryzuje się astma alergiczna? A astma oskrzelowa? Czym się różnią? Postać atopowa stanowi jeden z rodzajów astmy oskrzelowej, która bywa wywołana również przez przewlekłe choroby infekcyjne i bakteryjne. W przypadku astmy alergicznej objawy mogą pojawiać się zarówno przez cały rok, jak i sezonowo w zależności od uczulającego alergenu. Chorobie często towarzyszą dodatkowo inne objawy uczulenia, takie jak katar sienny oraz pokrzywki skórne. Nasilenie symptomów astmy związane jest wtedy bezpośrednio z nadwrażliwością układu immunologicznego.
Pierwsze objawy astmy alergicznej – na co zwrócić uwagę?
Czym charakteryzuje się astma alergiczna? Objawy najczęściej nasilają się w przypadku ekspozycji na alergen. Przykładowo, w przypadku uczulenia na pyłki ataki astmy mogą pojawiać się jedynie w okresie pylenia. Pierwsze objawy astmy obejmują:
- kaszel,
- duszności,
- świszczący oddech,
- ściskanie w klatce piersiowej.
Pacjenci skarżą się jednocześnie na szybszą męczliwość po wysiłku oraz problemy ze snem. Typowe są także inne objawy alergii, w tym katar, zapalenie spojówek oraz problemy dermatologiczne. Warto pamiętać o tym, że większość chorych nie zauważa żadnych symptomów między kolejnymi napadami.
Jak rozpoznać astmę? W przypadku niepokojących objawów najlepiej zwrócić się do lekarza pierwszego kontaktu lub pulmonologa, który przeprowadzi pogłębioną diagnostykę. W rozpoznaniu choroby może pomóc spirometria oraz badanie zmienności szczytowego przepływu wydechowego.
Jakie są przyczyny astmy alergicznej?
Nie wiadomo do końca, jaka jest przyczyna astmy alergicznej. Ryzyko wystąpienia choroby znacznie zwiększają przypadki astmy w rodzinie, nadreaktywność oskrzeli, płeć żeńska oraz otyłość. Za zaostrzenie symptomów i wyzwolenie reakcji odpowiedzialne są natomiast czynniki drażniące, wśród których należy wymienić alergeny, dym papierosowy oraz zanieczyszczenie powietrza. Ryzyko wystąpienia objawów może zwiększać również nieprawidłowa dieta. Trudności z oddychaniem towarzyszą nadmiernej reakcji układu immunologicznego. Alergen wywołuje reakcję odpornościową, która prowadzi do uwolnienia mediatorów stanu zapalnego i skurczu oskrzeli.
Czy astma alergiczna jest uleczalna?
Astma ma charakter przewlekły i nawracający. Oznacza to, że pomiędzy kolejnymi napadami wielu pacjentów nie odczuwa żadnych objawów. Odpowiednio dopasowane wziewy na astmę o działaniu przeciwzapalnym zmniejszają częstotliwość i nasilenie ataków. Należy sięgać jednocześnie po najskuteczniejsze leki na alergię oraz unikać ekspozycji na alergeny. Warto pamiętać jednak o tym, że sama choroba jest uleczalna jedynie w wyniku udanego odczulania. U większości pacjentów symptomy utrzymują się jednak przez całe życie.
Konieczne będą także regularne wizyty kontrolne, które pozwolą na monitorowanie przebiegu choroby i podejmowanie odpowiednich działań terapeutycznych. Niezbędne może okazać np. zastosowanie dedykowanych środków farmakologicznych. Pomocne będą również leki na astmę bez recepty.
Świszczący oddech i kaszel – czy to kaszel astmatyczny?
Suchy i męczący kaszel astmatyczny stanowi jeden z najbardziej typowych objawów choroby. Niekiedy zdarza się, że jest to jedyny symptom dolegliwości, co znacznie utrudnia diagnostykę. Bardzo często atak astmy rozpoczyna się od kaszlu, który z czasem przechodzi w duszności oraz świszczący oddech. Dolegliwości mogą nasilić się dodatkowo po wysiłku fizycznym oraz w przypadku narażenia na działanie czynników drażniących.
Czym jeszcze charakteryzuje się astma? Objawy u dorosłych bardzo często obejmują świszczący oddech, który pojawia się przy wydechu oraz towarzyszy dusznościom. Szczególnie uciążliwy może być ból i ucisk odczuwany w klatce piersiowej. Na świszczący oddech i kaszel najczęściej stosuje się rozkurczowe leki wziewne, które działają bezpośrednio na oskrzela.
Czy odczulanie w astmie alergicznej jest skuteczne?
W przypadku astmy alergicznej można zdecydować się na odczulanie, które polega na podskórnym podawaniu alergenu w coraz większych dawkach. Celem terapii jest zbudowanie odporności oraz zmniejszenie wrażliwości organizmu na czynnik drażniący. Leczenie może zająć jednak nawet do 3 lat. Najlepsze rezultaty przynosi w przypadku alergii wziewnych i na jad owadów.
Podstawą leczenia są leki na receptę. Zachowawczo pacjenci powinni sięgać po leki rozkurczowe o działaniu przeciwzapalnym. Przeważnie w tej roli stosuje się glikosteroidy wziewne. Pomocniczo w czasie napadu należy sięgać dodatkowo po leki rozkurczające, które łagodzą duszności i ułatwiają oddychanie. Co jeszcze pomaga na astmę alergiczną? Domowe sposoby uwzględniają przede wszystkim przestrzeganie zasad higieny oraz stosowanie wyrobów hipoalergicznych. Należy zadbać jednocześnie o odpowiednią dawkę ruchu oraz prawidłową masę ciała. Otyłość może sprzyjać występowaniu ataków.
Źródła:
- Wanda Balińska-Miśkiewicz, Diagnostyka i leczenie astmy oskrzelowej u osób dorosłych, Farm Pol, vol. 65, nr 11/2009.
- Anna Grzywa-Celińska, Patrycja Lachowska-Kotowska, Andrzej Prystupa, Rafał Celiński, Michał Kotowsk, Astma i stan astmatyczny w codziennej praktyce lekarskiej, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, tom 19, nr 4/2013.
- Astma - przyczyny, objawy, badania, leczenie, https://www.medme.pl/choroby/astma,23.html (dostęp 09.08.2024).
- Filip Mejza, Astma, https://www.mp.pl/pacjent/astma/wszystkooastmie/cowartowiedziec/222169,astma (dostęp 09.08.2024).
- Michael E. Wechsler, Leczenie astmy w warunkach podstawowej opieki zdrowotnej: nowe wytyczne, https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/011/152/original/Strony_od_MpD_2010_07-15.pdf?1467969155 (dostęp 09.08.2024).
Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.
