Badania w kierunku menopauzy – jaki wynik FSH świadczy o menopauzie? Hormon FSH – normy i wyniki badania folikulotropiny

Okres menopauzy nierozerwalnie związany jest ze zmianami hormonalnymi zachodzącymi w organizmie kobiety. Mogą one powodować liczne schorzenia i dolegliwości, które znacznie utrudniają codzienne funkcjonowanie. W diagnostyce menopauzy i okresu przedmenopauzalnego wykorzystuje się badanie stężenia hormonu FSH. W artykule wyjaśnimy, na czym dokładnie polegają badania w kierunku menopauzy.

Kluczowe wnioski z artykułu:

• FSH jest hormonem, który u kobiet i mężczyzn może wskazywać na problemy z płodnością.
• Oznaczenie stężenia FSH powszechnie wykorzystywane jest w diagnostyce menopauzy.
• Badanie FSH można przeprowadzić z moczu oraz surowicy krwi.
• W aptece dostępne są domowe testy na menopauzę, które pozwalają na samodzielne sprawdzenie poziomu FSH w organizmie.

Czym jest hormon folikulotropowy (FSH)? Jaka jest jego rola w organizmie kobiety?

Folikulotropina, czyli hormon FSH wytwarzany jest przez płat przysadki mózgowej. Wydzielanie związku regulowane jest za pomocą sprzężenia zwrotnego. Sam hormon zaliczany jest do białek. Przyjmuje się, że jest zbudowany z ponad 200 aminokwasów. Warunkuje prawidłowe funkcjonowanie układu rozrodczego kobiet i mężczyzn, wpływając bezpośrednio na płodność.

W przypadku kobiet odpowiada za rozwój i dojrzewanie pęcherzyków Graffa. Uczestniczy także w syntezie estradiolu oraz progesteronu. Funkcja folikulotropiny zależy od momentu cyklu miesiączkowego. Najwyższe stężenia obserwuje się bezpośrednio przed owulacją oraz w czasie menopauzy, co bezpośrednio związane jest ze spadkiem czynności jajników. U mężczyzn wpływa na właściwe funkcjonowanie jąder oraz wydzielanie testosteronu.

Menopauza a zmiany hormonalne – kiedy i dlaczego warto sprawdzić poziom FSH?

Jaki jest związek pomiędzy hormonami a menopauzą? W pierwszej kolejności wyjaśnijmy, co to jest menopauza. Nazywamy w ten sposób ostatnią miesiączkę, po której przez okres 12 miesięcy nie występuje kolejne krwawienie. Fakt ten nie może być powiązany z innymi chorobami i zmianami patologicznymi. Warto w tym miejscu podkreślić, że menopauzę poprzedza okres przedmenopauzalny, który może trwać ok. 5-6 lat. To właśnie wtedy rozpoczynają się liczne zmiany hormonalne w organizmie kobiety.

W okresie premenopauzy dochodzi do stopniowego wygaszania czynności jajników, co wiąże się m.in. z zahamowaniem dojrzewania pęcherzyków Graffa i jajeczkowania. Dochodzi jednocześnie do osłabienia czynności ciałka żółtego oraz spadku stężenia progesteronu. Wszystkie zmiany hormonalne zachodzące w tym okresie wpływają na znaczne ograniczenie płodności. Przyjmuje się, że liczba cykli owulacyjnych spada z 50% w wieku 35 lat do 5% w wieku 45 lat.

Po menopauzie w organizmie kobiety dominującym estrogenem staje się estron. Głównym źródłem estrogenów staje się pozagruczołowa aromatyzacja androgenów do estrogenów w tkankach obwodowych, w tym głównie w tkance tłuszczowej. Następuje znaczny spadek stężenia estradiolu i progesteronu. Znacznemu obniżeniu ulega czynność hormonalna jajników, które stają się również odpowiedzialne za produkcję ponad 50% testosteronu.

Jakie wyniki FSH świadczą o menopauzie? Normy i interpretacja badania FSH

Kluczowe znaczenie w diagnostyce menopauzy odgrywa badanie FSH. Przyjmuje się, że wzrost stężenia hormonu folikulotropowego i luteinizującego poprzedza menopauzę odpowiednio o 6 i 4 lata. Wzrost FSH w menopauzie związany jest bezpośrednio z obniżeniem czynności jajników, co prowadzi do zaburzenia ujemnego sprzężenia zwrotnego z estradiolem. Warto pamiętać o tym, że rola FSH jest kluczowa w diagnozowaniu problemów z płodnością oraz rozpoznaniu początków menopauzy.

Prawidłowe wartości u kobiet zależą od fazy cyklu miesiączkowego i wynoszą kolejno:

• faza folikularna 1,4–9,6 IU/l,
• owulacja 2,3–21 IU/l,
• po menopauzie 42–188 IU/l.

Nie można zapomnieć jednocześnie o tym, że najwyższe stężenia FSH obserwuje się 2–3 lata po menopauzie. W okresie pomenopauzalnym dochodzi do ustalenia nowej równowagi hormonalnej organizmu.

Badanie FSH – kiedy je wykonać i jak się przygotować?

Kiedy badać FSH? Wskazanie do diagnostyki mogą stanowić typowe objawy okresu premenopauzy, do których należą m.in.:

• zaburzenia miesiączkowania,
• uderzenia gorąca i nocne poty,
• problemy ze snem,
• nerwowość,
• stany depresyjne,
• bóle stawowo-mięśniowe.

Pacjentki często skarżą się dodatkowo na ogólne osłabienie. Hormony w menopauzie wpływają także na funkcjonowanie układu moczowo-płciowego.

Na czym polega przygotowanie do badania FSH? Diagnostyka nie wymaga szczególnych przygotowań. U kobiet miesiączkujących należy jednak uwzględnić fazę cyklu, która wpływa na dobór prawidłowej normy FSH. Menopauza może zostać rozpoznana na podstawie badania stężenia hormonu we krwi lub w moczu. Badanie nie musi być przeprowadzane na czczo. Przydatne mogą okazać się domowe testy, które można wykonać w przypadku podejrzenia przekwitania.

Poziom estradiolu i innych hormonów jako wskaźnik menopauzy

Badanie FSH w menopauzie stanowi podstawowy sposób diagnostyki zachodzących zmian hormonalnych. Przyjmuje się, że jeżeli wskaźnik dwukrotnie przekroczy wartość 30 j.m./L pacjentka nie jest już w stanie zajść w ciąże. Przydatne mogą okazać się także badania estradiolu oraz hormonu luteinizującego. Na szczególną uwagę zasługują przy tym wyjątkowo niskie stężenia estrogenów.

Jakie są korzyści z wczesnej diagnozy menopauzy?

Wczesne przeprowadzenie diagnostyki pozwala oszacować wiek wystąpienia menopauzy oraz umożliwia wprowadzenia odpowiedniego leczenia. Terapia umożliwia zmniejszenie dokuczliwości licznych objawów i schorzeń, które przeważnie towarzyszą okresowi przekwitania. Badania potwierdzają znaczny spadek jakości życia kobiet w tym czasie, co ma związek z czynnikami zdrowotnymi, osobistymi oraz rodzinnymi i ekonomicznymi. Warto podkreślić także fakt, że na przebieg menopauzy wpływają choroby towarzyszące, w tym zaburzenia metaboliczne, otyłość oraz choroby sercowo-naczyniowe. Badanie FSH przed menopauzą pozwala na wdrożenie w razie konieczności odpowiedniej terapii hormonalnej.

Terapia hormonalna w menopauzie – kiedy jest wskazana?

Stosowanie zastępczej terapii hormonalnej wiąże się z ryzykiem powikłań. Właśnie dlatego leki przepisywane są tylko w przypadku wystąpienia ściśle określonych wskazań. Należy do nich m.in.:

• przedwczesna menopauza,
• nasilone objawy zespołu klimakterycznego,
• atrofia dolnych dróg moczowo-płciowych.

Terapia hormonalna może stanowić także profilaktykę oraz element leczenie osteoporozy i osteopenii. Przed wdrożeniem farmakologii konieczne jest oznaczenie poziomu FSH. Menopauza stanowi źródło licznych kłopotliwych objawów, które można łagodzić w naturalny sposób.

Naturalne sposoby na łagodzenie objawów menopauzy: dieta, suplementy i styl życia

Skoro wiemy już, jaki wpływ mają hormony (w tym estradiol) na menopauzę, przyjrzyjmy się naturalnym metodom łagodzenia dolegliwości. Pacjentki w okresie premenopauzy zachęcane są do regularnej aktywności fizycznej oraz zmiany stylu życiu. Ważne jest wprowadzenie zdrowej i zbilansowanej diety, która pomoże w zachowaniu odpowiedniej masy ciała. Przydatne mogą okazać się również dedykowane suplementy diety oraz kosmetyki do pielęgnacji, które uchronią przed występowaniem symptomów klimakterium.

Jak zmienia się mikrobiota pochwy i jelit w okresie menopauzy?

Na co wpływa podwyższenie stężenia LH i FSH? Menopauza prowadzi do licznych dolegliwości ze strony układu płciowo-moczowego oraz trawiennego. Pacjentki powszechnie skarżą się na suchość pochwy, dyspareunię oraz nawracające infekcje dróg moczowych. Problematyczne staje się również nietrzymanie moczu. W konsekwencji dochodzi do znacznego obniżenia libido. Zaburzenia hormonalne prowadzą dodatkowo do zaburzeń mikrobioty pochwy i jelit, odpowiadając za nasilenie wspomnianych objawów.

Czy probiotyki i prebiotyki mogą wspierać terapię hormonalną?

Testy na menopauzę mogą pomóc w szybkim rozpoznaniu zachodzących zmian hormonalnych i wdrożeniu odpowiedniego leczenia. W łagodzeniu objawów pomocne mogą okazać się probiotyki i prebiotyki, które korzystnie wpływają na naturalną mikroflorę bakteryjną jelit i pochwy.