Ból brzucha i krew z odbytu – przyczyny, leczenie

Krew z odbytu to stosunkowo częsty problem, który pojawia się zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Krwawienie z odbytu zazwyczaj zauważane jest po oddaniu stolca, w którym obecna jest świeża krew lub krwisty śluz w kale. Występujące krwawienie może mieć różne podłoże. Najczęściej związane jest z pojawieniem się żylaków odbytu (hemoroidów), ale może również świadczyć o znacznie poważniejszej chorobie, jaką jest rak odbytu. Z tego powodu krwawienie z odbytu zawsze stanowi niepokojący sygnał, który wymaga konsultacji lekarskiej. Jakie zatem są potencjalne przyczyny bólu brzucha i krwawienia z odbytu? O czym mogą świadczyć krwawe stolce?

Objawy krwawienia z odbytu

Krwawienie i ból z odbytu stanowi niepokojący symptom, którego charakterystycznym objawem jest obecność świeżej krwi bądź jej skrzepów w kale. Pacjenci zazwyczaj krew zauważają na papierze toaletowym przy podcieraniu lub na bieliźnie, która pojawia się po oddaniu stolca. Wskazuje to zazwyczaj na krwawienie z dolnego odcinka przewodu pokarmowego. Istotne jest jednak określenie, czy występujące krwawienie z odbytnicy to świeża, czy zmieszana z kałem krew, a może widoczna jest jedynie na papierze toaletowym. Ma to duże znaczenie dla wstępnego rozpoznania podłoża problemu, gdyż pozwala określić czy do krwawienia doszło w jelicie grubym, czy w odbytnicy. Dla ustalenia diagnozy niezwykle ważne są również objawy towarzyszące. 

Przyczyny krwawienia z odbytu i bólu brzucha

Krwawienie z odbytu zaliczane jest do tzw. objawów alarmujących, które wymaga natychmiastowej diagnozy. Intensywność i dynamika krwawienia może być zróżnicowana. Krew w kale może pojawiać się w śladowych ilościach i przybierać formę plamienia bądź może dochodzić do obfitego krwawienia z odbytu, a nawet krwotoków.

Krwawienie z odbytu może mieć wiele przyczyn, wśród nich należy wymienić:

• hemoroidy, określane jako żylaki odbytu, w tym przypadku krew pojawia się przy oddawaniu stolca i może świadczyć o krwawiących hemoroidach (ich pęknięciu),

• stany zapalne jelita grubego, w tym wrzodziejące zapalenie jelita grubego lub choroba Leśniowskiego-Crohna,

• infekcje przewodu pokarmowego wywołane przez bakterie,

• szczelinę odbytu, dla której charakterystyczny jest towarzyszący ból po oddaniu stolca,

• uchyłki jelita grubego,

• polipy jelita grubego, nierzadko objawem towarzyszącym jest kurczliwy ból w dole brzucha,

• urazy,

• zmiany nowotworowe odbytu, które najczęściej pojawiają się po 50. roku życia, krwawienie z odbytu zazwyczaj występuje na zaawansowanym etapie choroby.

Krew z odbytu może być również objawem rzadszych chorób, takich jak: endometrioza, angiodysplazja jelit czy wrzód samoistny odbytnicy. Warto wskazać, że bardzo często krwawieniu towarzyszy ból brzucha.

Krwawienie z odbytu – objawy towarzyszące

Krwawienie z dolnego odcinka przewodu pokarmowego, często określane jako krwawienie z odbytu, jest objawem, który pojawia się przy wielu chorobach. Często współwystępuje z innymi symptomami, zazwyczaj objawem towarzyszącym jest:

• ból brzucha, który pojawia się najczęściej,

• ból samoistny w okolicy odbytu, 

• ból podczas defekacji (wypróżnienia), 

• zmiana rytmu wypróżnień (zaparcia lub biegunka),

• parcie na stolec,

• nagła utrata masy ciała,

• śluz z krwią,

• gorączka.

Krwawienie z odbytu może być objawem izolowanym, niemniej jednak może mieć charakter uprzedni przed wystąpieniem innych dolegliwości.

Jak leczyć ból brzucha i krwawienie z odbytu?

Ból brzucha i krew z odbytu to objawy, które mogą świadczyć o różnych schorzeniach jelita grubego, w tym również odbytnicy i odbytu. W sytuacji, kiedy stolec jest czarny, smolisty, przyczyną krwawienia oraz występującego ból brzucha mogą być wrzody żołądka, krwotoczne zapalenie żołądka lub żylaki przełyku. Krew wchodząc w reakcję chemiczną z sokiem żołądkowym, staje się bardzo ciemna. Należy jednak wskazać, że ustalenie jednoznacznej przyczyny bólu brzucha i krwawienia z odbytu przy oddawaniu stolca wymaga konsultacji lekarskiej i często wiąże się z koniecznością wykonania dodatkowych badań – laboratoryjnych i obrazowych (USG jamy brzusznej i/lub badań endoskopowych – kolonoskopii). W czasie wizyty proktolog przeprowadza szczegółowy wywiad lekarski, którego celem jest ustalenie, czy:

• krew z odbytu jest świeża, czy ciemna,

• w kale widoczne są skrzepy krwi,

• w kale widoczne są śladowe ilości krwi czy występują krwotoki,

• w kale widoczny jest krwisty śluz,

• oddawaniu stolca towarzyszy ból odbytu,

• występują zaparcia czy biegunka.

Niezwykle ważne jest, by pacjent podczas wizyty u lekarza zgłosił dodatkowe objawy, takie jak: ból brzucha, biegunka, zmiana rytmu wypróżnień, nudności i wymioty, gorączka, czy spadek masy ciała. Wszystkie objawy pozwalają na diagnozę schorzenia i wdrożenie właściwego leczenia. Warto podkreślić, że nie należy bagatelizować krwi pojawiającej się na papierze toaletowym czy na bieliźnie, gdyż może ona świadczyć o nowotworze jelita grubego.

Hemoroidy leczy się zachowawczo, podając środki stosowane miejscowo. Leczenie operacyjne wdrażane jest niezwykle rzadko w sytuacji zaawansowanej choroby hemoroidalnej. Krwawienie z uchyłków zazwyczaj stanowi problem okresowy i nie wymaga leczenia, choć w niektórych sytuacjach może okazać się konieczna operacja. Z kolei w przypadku chorób zapalnych wdrażane jest swoiste leczenie farmakologiczne. Polipy, najczęściej gruczolaki będące łagodnymi nowotworami, mogą być leczone endoskopowo, natomiast rak jelita grubego bezwzględnie wymaga leczenia operacyjnego.