Choroba Hashimoto to najczęstsza przyczyna niedoczynności tarczycy, będąca przewlekłym schorzeniem układu immunologicznego. Oto najważniejsze informacje na temat jej objawów, diagnozy i leczenia.
Z tego artykułu dowiesz się:
- na czym polega choroba Hashimoto,
- co ma wspólnego Hashimoto z niedoczynnością tarczycy,
- jakie są objawy i przebieg choroby Hashimoto,
- jak diagnozuje się i leczy chorobę Hashimoto,
- jakie powikłania są możliwe przy Hashimoto,
- co warto jeść przy chorobie Hashimoto.
Zobacz także: Nadczynność tarczycy – co to za choroba? Jakie są objawy, przyczyny i leczenie?
Czym jest choroba Hashimoto?
Choroba Hashimoto to choroba tarczycy o charakterze immunologicznym, określana również jako przewlekłe limfocytowe zapalenie tarczycy. Jej nazwa wzięła się od nazwiska dr Hakaru Hashimoto – to właśnie za sprawą japońskiego lekarza świat po raz pierwszy usłyszał o tej chorobie.
Hashimoto – co to właściwie oznacza? W przypadku tego schorzenia nieprawidłowo funkcjonujący układ odpornościowy zaczyna atakować własną tarczycę, co skutkuje jej przewlekłym zapaleniem. Ponieważ taki stan nie musi wcale wywoływać dolegliwości bólowych, często przed długi czas pozostaje niezauważony. Funkcje tarczycy są jednak stopniowo coraz bardziej upośledzane, a w rezultacie gruczoł produkuje mniej hormonów. To właśnie nieprawidłowa gospodarka hormonalna powoduje szereg nieprzyjemnych objawów.
Zespół Hashimoto jest stosunkowo często występującym schorzeniem, w szczególności dotykającym kobiety. Może pojawić się w każdym wieku, jednak ryzyko zachorowania rośnie wraz z upływem lat i największe jest u osób po 60. roku życia. Chociaż nie należy do chorób wieku dziecięcego, zdarza się, że cierpią z jego powodu nawet dzieci wczesnoszkolne. Hashimoto bardzo często występuje jako jedna z kilku chorób i dolegliwości związanych z układem odpornościowym – łączy się np. z bielactwem, celiakią czy cukrzycą typu 1.
Hashimoto a niedoczynność tarczycy
Zespół Hashimoto jest najczęstszą przyczyną niedoczynności tarczycy, czyli stanu, w którym gruczoł ten produkuje niedostateczną ilość hormonów. Warto dodać, że wśród wszystkich chorób tarczycy to właśnie jej niedoczynność jest najczęściej diagnozowana. Oprócz choroby Hashimoto niedoczynność może być spowodowana m.in. innymi chorobami zapalnymi, niedoborem lub brakiem TSH bądź usunięciem tarczycy czy zażywaniem niektórych leków.
Jakie są objawy choroby Hashimoto?
Objawy Hashimoto są niespecyficzne, dlatego łatwo je przegapić. Do najczęstszych należą m.in. uczucie zmęczenia, senność, dokuczliwe uczucie zimna. Z powodu spowolnionego metabolizmu zauważyć można wzrost masy ciała, problemem mogą być zaparcia, niskie ciśnienie i spowolnienie czynności serca. Mogą pojawić się zaburzenia pamięci, poważne zagrożenie stanowi także depresja. Nie sposób nie wspomnieć o objawach przywodzących na myśl choroby skóry: naskórek staje się suchy i blady, może się łuszczyć, suche i łamliwe stają się również włosy.
Wiele kobiet cierpi z powodu zaburzeń miesiączkowania i niepłodności. „Hashimoto a ciąża” to zagadnienie wielokrotnie poruszane przez zaniepokojone pacjentki. Rzeczywiście, nieleczona niedoczynność tarczycy może doprowadzić do zaburzeń owulacji i uniemożliwić zajście w ciążę. Z kolei w przypadku panów warto zwrócić uwagę na wpływ tarczycy na potencję i libido – niedoczynność tarczycy często oznacza problemy z erekcją.
Najczęstsze przyczyny:
- Przewlekłe zmęczenie
- Senność i spowolnienie
- Przyrost masy ciała mimo braku zmian w diecie
- Wrażliwość na zimno
- Sucha skóra
- Wypadanie włosów
- Obrzęk twarzy
- Zaparcia
- Zaburzenia miesiączkowania
- Problemy z koncentracją i pamięcią („mgła mózgowa”)
- Depresyjny nastrój
- Ból stawów i mięśni
- Powiększenie tarczycy (wole)
- Chrypka
Jak przebiega choroba Hashimoto?
Choroba Hashimoto to schorzenie przewlekłe, które towarzyszy chorej osobie przez całe życie. Nie jest możliwe całkowite wyleczenie, a postępowanie polega na uzupełnianiu niedoboru hormonów, dzięki odpowiednim lekom na Hashimoto. Początek choroby często jest niezauważony, objawy nasilają się, w miarę jak produkcja hormonów staje się coraz mniejsza. Na początku często zauważyć można powiększenie tarczycy, czyli tzw. wole, natomiast na dalszym etapie gruczoł zmniejsza się i pojawiają się na nim charakterystyczne guzki.
Jak diagnozowana jest choroba Hashimoto?
Jak diagnozowana jest tarczyca Hashimoto? Jednym z kluczowych badań jest oznaczenie stężenia TSH, hormonu odpowiedzialnego za prawidłową pracę tarczycy. Dodatkowo dokonuje się oznaczenia stężenia wolnej tyroksyny, czyli FT4, oraz przeciwciał przeciwtarczycowych, głównie typowych dla Hashimoto anty-TPO. Przydatnym badaniem jest USG tarczycy, pozwalające na dokładną ocenę jej stanu.
Przy podwyższonym TSH i zmniejszonemu FT4 stwierdza się jawną niedoczynność tarczycy. Z utajoną mamy do czynienia przy podwyższonym TSH i odpowiednim stężeniu FT4.
Czy Hashimoto jest uleczalne?
Wiele osób zastanawia się, czy Hashimoto jest uleczalne – niestety, nie jest to choroba, którą można całkowicie wyleczyć, ponieważ ma charakter autoimmunologiczny i przewlekły. Jednak dzięki odpowiednio dobranemu leczeniu hormonalnemu, zdrowej diecie i zmianie stylu życia możliwe jest skuteczne kontrolowanie objawów i spowolnienie postępu choroby. Wielu pacjentów prowadzi normalne, aktywne życie, mimo diagnozy.
Jak wygląda leczenie choroby Hashimoto?
Leczenie Hashimoto polega na uzupełnianiu niedoboru hormonów. Niestety nie jest możliwe usunięcie przyczyny problemu, można jedynie łagodzić jego skutki. Przyjmuje się lewotyroksynę, dzięki czemu z czasem możliwe jest osiągnięcie odpowiedniej równowagi hormonalnej. Ważną kwestią jest częste kontrolowanie poziomu hormonów i regularne przyjmowanie przepisanych leków.
Jakie mogą być powikłania przy chorobie Hashimoto?
Kontrolowana choroba Hashimoto nie stanowi zwykle poważnego zagrożenia, jednak nieleczona może doprowadzić do ciężkich powikłań. Wśród nich wymienić należy m.in. choroby serca, śpiączkę czy wspomnianą już niepłodność.
Dieta przy chorobie Hashimoto
Przyczyny Hashimoto związane są z uwarunkowaniami genetycznymi, nie możemy więc zapobiec chorobie. Jednak prowadząc odpowiedni tryb życia, możemy skutecznie wspierać pracę tarczycy. Jeżeli chodzi o dietę Hashimoto, jadłospis zakłada m.in. ograniczenie cukrów prostych i produktów o wysokim indeksie glikemicznym, a w zamian sięgnięcie po węglowodany złożone i żywność o wysokiej zawartości błonnika. Warto zwrócić uwagę na wysoką zawartość jodu, żelaza i selenu, skutecznie wspierających pracę tarczycy. Zalecana jest całkowita eliminacja glutenu i laktozy, a także soi i warzyw kapustnych. Jedną z kluczowych spraw jest również regularność posiłków, pomagająca w ustabilizowaniu metabolizmu.
Choroba Hashimoto to przewlekłe schorzenie immunologiczne, mające poważny wpływ na funkcjonowanie całego organizmu. Warto zachować czujność, by nie przegapić niepokojących objawów i odpowiednio szybko rozpocząć leczenie.
Źródła:
- Jarząb B., Choroby tarczycy, Interna Szczeklika, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017. Reumatologia, Lublin 2012
- Lewiński A., Niedoczynność tarczycy, Interna Szczeklika, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017
Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.
