Co wykrywają markery nowotworowe: rodzaje, normy, badanie i jego przebieg

Co wykrywają markery nowotworowe: rodzaje, normy, badanie i jego przebieg - zdjęcie

Markery nowotworowe to specyficzne substancje, które są obecne we krwi, moczu, a nawet w wycinkach tkanek organizmu. Są pomocne w diagnozie chorób nowotworowych i stanowią jedno z podstawowych badań, które wykonuje się w przypadku podejrzenia raka. Kiedy robić markery nowotworowe i co warto o nich wiedzieć? To podstawowe i najczęściej występujące pytania.

Z artykułu dowiesz się:

  • czym są markery nowotworowe, 
  • na czym polega profilaktyka nowotworowa, 
  • jak rozpoznaje się nowotwór, 
  • czy markery są wiarygodne, 
  • jakie są rodzaje markerów nowotworowych,
  • jak przygotować się do badania.

A jeśli interesuje Cię tematyka związana z profilaktyką nowotworową, przeczytaj artykuł: Rak choroba genów, ale też odporności – jak wzmocnić organizm, by nie zachorować na nowotwór?

Profilaktyka nowotworowa - na czym polega? Jak zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka?

Profilaktyka nowotworowa to zapobieganie chorobom poprzez podejmowanie odpowiednich działań u osób zdrowych. Kiedy zmniejsza się ryzyko wystąpienia choroby nowotworowej?

  1. Rezygnacja z palenia – palenie tytoniu jest jednym z głównych czynników rakotwórczych.
  2. Zdrowe odżywianie – należy dbać o dostarczanie organizmowi wszelkich niezbędnych składników odżywczych. To białko, tłuszcze, węglowodany, a także witaminy i minerałyZdrowa żywność pozwala uniknąć niedoborów.
  3. Unikanie alkoholu – alkohol w nadmiernych ilościach szkodzi.
  4. Rezygnacja z nadmiernej ekspozycji na słońcu – promienie UV mogą przyczyniać się do powstania raka skóry.
  5. Regularne badania – pozwalają wykryć nieprawidłowości na wczesnym etapie i uniknąć ich rozwoju.
  6. Aktywność fizyczna – regularne ćwiczenia mają pozytywny wpływ na organizm człowieka.

Wszystkie te działania pozwalają również zadbać o układ odpornościowy, którego zadaniem jest przeszukiwanie organizmu, identyfikowanie przednowotworowych komórek oraz ich usuwanie. Jeśli odporność jest obniżona, obrona organizmu przed rakiem jest trudniejsza. 

Diagnostyka onkologiczna - jak rozpoznaje się nowotwór?

Diagnostyka onkologiczna jest dość skomplikowana. Rozpoznanie nowotworu rozpoczyna się od wywiadu lekarskiego, podczas którego pacjent zgłasza niepokojące objawy. Jeśli lekarz poweźmie podejrzenie istnienia nowotworu, skieruje chorego na dalsze badania. 

Objawy, które świadczą o nowotworze, różnią się w zależności od jego rodzaju. To mogą być m.in.:

  • nudności, 
  • duszności, 
  • nagła utrata wagi, 
  • gorączka, 
  • ból pleców, 
  • chroniczny ból, np. głowy, pleców, czy brzucha, 
  • uporczywa zgaga, 
  • powiększone węzły chłonne, 
  • nietypowe zmiany skórne, 
  • apatia, 
  • krwioplucie, 
  • krwawienia, 
  • napady padaczkowe, 
  • zaburzenia świadomości. 

Jak widać, objawy te to również dolegliwości, które pojawiają się także podczas przeziębień czy powszechnych chorób. Z tego też względu nie należy ich ignorować. Najlepszym rozwiązaniem jest jak najszybsze skonsultowanie z lekarzem niepokojących kwestii. 

Markery onkologiczne - podstawowe badania, które pomagają zdiagnozować chorobę nowotworową

Badania, które pozwalają zdiagnozować chorobę nowotworową i które wykonuje się w kierunku raka, to m.in.:

  • testy genetyczne,
  • USG, 
  • RTG, 
  • TK, 
  • rezonans magnetyczny,
  • endoskopia, 
  • cytologia, 
  • mammografia,
  • dermatoskopia, 
  • histopatologia.

W diagnozie pomocne okazuje się także badanie krwi nowotworowe, czyli badanie markery nowotworowe. Umożliwiają zidentyfikowanie w płynach ustrojowych aż kilkudziesięciu substancji białkowych, wytwarzanych przez komórki nowotworowe.

Czy markery nowotworowe są wiarygodne?

Czy markery nowotworowe są wiarygodne? To często zadawane pytanie. Badanie to ma na celu wykrycie nie tylko obecności markerów, ale również ich ilości. Jeśli przekraczają one określone normy, zawsze zaleca się wykonanie kolejnych badań, mających na celu zdiagnozowanie choroby. 

Same markery nowotworowe nie są więc podstawą do stwierdzenia choroby. Nie oznacza to jednak, że nie są wiarygodne. Jak najbardziej – ich wiarygodność jest na wysokim poziomie. Rozpoznanie choroby nowotworowej jest jednak skomplikowane i wymagające. Aby nie doszło do pomyłki czy przeoczenia innej, równie ciężkiej choroby – wykonuje się szereg badań, które nie pozwolą pozostawić żadnych wątpliwości co do diagnozy.

Rodzaje markerów nowotworowych – co są w stanie wykryć? Jak długo czeka się na wynik?

Jakie są rodzaje markerów nowotworowych i co pozwalają wykryć?

  • CEA, CA, 72-4, C 19 – nowotwory związane z żołądkiem,
  • TPA – nowotwory związane z pęcherzem moczowym, 
  • CA 19-9, CEA, TPA, CA 125 – nowotworowy związane z trzustką i drogami żółciowymi, 
  • TPA, AFP – nowotwory związane z wątrobą, 
  • TPA, NSE, TK, CEA, p53 – nowotwory związane z płucami, 
  • PSA, TPA, PAP, fPSA – nowotwory związane z prostatą, 
  • TPA, CEA, CA 19-9, p53 – nowotwory związane z okrężnicą i odbytnicą, 
  • CA 15-3, CEA, TK, TPA, p53, uPA – nowotwory związane z piersiami, 
  • S 100 – nowotwory związane z mózgiem i skórą, 
  • TK, beta-2 mikroglobulina – chłoniaka, białaczkę, 
  • AFP, TPA, HCG – nowotwory związane z jądrami,
  • TPA, A FP, HCG, CA 125, CA 72-4 – nowotwory związane z jajnikami. 

Ile czeka się na wynik markerów nowotworowych? Najczęściej do 2 dni. 

Wynik markerów nowotworowych - normy i interpretacja

Normy markerów nowotworowych najczęściej mieszczą się w zakresie 0-37 j./ml, choć może to być uzależnione od konkretnego rodzaju markera. W przypadku chorób nowotworowych poziomy markerów liczą się w tysiącach, a z kolei przy stanach zapalnych, które nie mają nic wspólnego z nowotworami – wartości są niższe i nie przekraczają 500 j./ml.

Wynik markerów nowotworowych powinien interpretować wyłącznie lekarz. To tak naprawdę ciężkie do rozpoznania badanie, a wynik wcale nie musi wskazywać na chorobę nowotworową, a np. na stan zapalny. Nie należy ulegać sugestii ani poddawać się samodzielnym diagnozom, nie posiadając stosowanej wiedzy.

Jak przygotować się do badania markerów nowotworowych?

Jak przygotować się do badania markerów nowotworowych, aby uzyskać wiarygodny wynik? Przede wszystkim zaleca się pobieranie krwi na czczo. Od ostatniego posiłku należy zachować odstęp od 8 do 12 godzin. Zmiany wywołane posiłkiem są trudne do przewidzenia i kwestia ta dotyczy wszystkich markerów. 

W dniu poprzedzającym wykonanie badania zaleca się spożywanie jedynie lekkich i nietłustych posiłków. Należy zrezygnować ze spożywania alkoholu oraz palenia wyrobów tytoniowych w dzień wykonywania badania. Dozwolone jest wypicie niewielkiej ilości wody.

Przed pobraniem krwi, pacjent powinien odpocząć przez około 15 minut. Znaczenie ma nawet godzina, o której wykonywane jest badanie. Powinny to być godziny poranne, czyli mieszczące się między 7:00 a 10:00. 

Wszelkie kwestie związane z lekami, suplementami czy preparatami ziołowymi, należy wcześniej omówić z lekarzem. Jeśli jest taka możliwość, może on zalecić rezygnację ze stosowania leków bezpośrednio przed badaniem.

Czy markery nowotworowe są refundowane?

Zastanawiasz się, czy markery nowotworowe są refundowane? Tak, badanie jest refundowane, o ile zostanie zlecone przez lekarza. Można je również wykonać w ramach programów profilaktycznych refundowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia. 

Niestety czas oczekiwania na wykonanie badania może nie być zadowalający. Chcąc wykonać je na własną rękę, należy liczyć się z kosztami. Każdy pojedynczy marker to średnio koszt od 35 do 60 zł. Cena jest w dużej mierze uzależniona od placówki, w której ma być wykonane badanie. W przypadku chęci zbadania jednego lub kilku markerów, ostateczna cena wcale nie będzie tak duża, jak można by było się tego spodziewać. 

Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.

Serce i układ krążenia

Niskie ciśnienie: czy wymaga leczenia? – przyczyny, objawy, leczenie
Niskie ciśnienie tętnicze (hipotonia, niedociśnienie, hipotensja) może wystąpić u każdej osoby, nawet małych dzieci i sportowców. Chociaż nie jest tak częste i tak niebezpieczne, jak nadciśnienie tętnicze i przeważnie nie utrudnia...

Układ rozrodczy i moczowy

Ulubione pozycje seksualne kobiet - 10 pozycji seksualnych, które dają niezapomniane doznania
Seks odgrywa bardzo ważną rolę w życiu zarówno mężczyzn, jak i kobiet. Umacnia związek, pozwala lepiej poznać swoje ciało i zaspokoić skrywane pragnienia....

Dieta i odchudzanie

Owoc kaki (persymona): wartości odżywcze, prozdrowotne i składniki aktywne
Owoc kaki, czyli persymona, to niesamowity produkt spożywczy, który wciąż bardzo rzadko gości na europejskich talerzach. To egzotyczny owoc o charakterystycznym smaku, który stale zyskuje na popularności wśród dietetyków ora...

Odporność, wzmocnienie organizmu

Eozynofilia: o czym świadczą podwyższone eozynofile? Objawy, przyczyny, normy
Badanie krwi to jedno z podstawowych metod diagnostycznych wielu chorób. Za jego pomocą możliwe jest oznaczenie wielu parametrów, w tym eozynofilów. To jeden z rodzajów białych krwinek, które pełnią istotną funkcję w układzie odpornościowym człowieka, ...

Układ pokarmowy

Bulgotanie w brzuchu i przelewanie w jelitach – objawy, przyczyny, leczenie
Bulgotanie, przelewanie się, dziwne, głośne burczenie i przewracanie w brzuchu to nie tylko kłopotliwe i krępujące, ale również niepokojące objawy. Mogą wystąpić zarówno w dzień, jak i w nocy. Zazwyczaj stanowią całkowicie niegroźny ...

Informacje dla pacjenta

Monocyty – o czym świadczą podwyższone monocyty?
Monocyty to komórki, które wchodzą w skład białych krwinek (leukocytów). Krążą one we krwi i w razie potrzeby wydostają się z naczyń krwionośnych do tkanek otaczających dane naczynie. W trakcie tego procesu przeistaczają się w makrofa...

Serce i układ krążenia

Dieta na obniżenie cholesterolu - 10 produktów, które pomagają zbić cholesterol
Obecność zbyt wysokiego poziomu cholesterolu LDL we krwi jest zjawiskiem cywilizacyjnym. Z hipercholesterolemią zmaga się coraz większa część społeczeństwa, a do rozwoju problemu przyczyniają się czynniki zewnętrzne, jak nisko odżywcza dieta oraz mało...

Informacje dla pacjenta

Czym jest hydroksyzyna (hydroxyzinum) na uspokojenie? Dawkowanie i przeciwwskazania
Gdy leki dostępne bez recepty oraz naturalne specyfiki przestają być skuteczne, zazwyczaj poszukiwane są nowe rozwiązania problemu związanego ze stresem. Jeśli mowa o preparatach na uspokojenie to jednym z popularniejszych, wydawanych z przepi...

Informacje dla pacjenta

Wysoki puls – przyczyny, objawy jak prawidłowo zmierzyć?
Puls, inaczej tętno, określa ilość uderzeń serca na minutę, czyli częstotliwość bicia serca. Jego wartość jest dla człowieka zdrowego ściśle określana i nie powinna być ani za niska, ani zbyt wysoka. Każde odchylenie od normy wymaga ...

Układ nerwowy

Zaburzenia lękowe: diagnoza, leki i terapia CBT w atakach paniki
Zaburzenia lękowe to powszechny problem dotykający milionów ludzi na całym świecie, często utrudniający codzienne funkcjonowanie. Dowiedz się, jak rozpoznać objawy, jakie leki przeciwlękowe mogą pomóc oraz dlaczego terapia poznawczo...

Układ rozrodczy i moczowy

Inkontynencja: przyczyny, rodzaje i skuteczne leczenie nietrzymania moczu (NTM)
Inkontynencja, czyli nietrzymanie moczu i kału, dotyczy coraz większej liczby ludzi. To problem, o którym trzeba mówić głośno, ponieważ znacznie obniża on jakość życia milionów osób oraz negatywnie wpływa na ich zdrowi...

Układ pokarmowy

Leki na problemy trawienne – ranking preparatów na wzdęcia, zaparcia i biegunki
Problemy trawienne, takie jak wzdęcia, zaparcia czy biegunki, mogą znacząco obniżać komfort życia. Na szczęście istnieje wiele skutecznych sposobów na szybkie uporanie się z tymi dolegliwościami....

Choroby kobiece

Badania na tarczycę FT3, FT4, TSH – jak i kiedy je wykonać? Interpretacja wyników i normy pracy tarczycy
Brak energii, złe samopoczucie, zbyt niska lub wysoka masa ciała – każdy z tych objawów może wiązać się z zaburzeniami hormonalnymi. Regularne badanie tarczycy, a zwłaszcza poziomu hormonów przez nią produkowanych, to pierwszy...

Choroby skóry

Jak powstają zaskórniki zamknięte? Jak się ich pozbyć?
Zaskórniki zamknięte są jednym z najczęstszych problemów skórnych, które dotykają osoby w różnym wieku. Chociaż najczęściej pojawiają się w okresie dojrzewa...

Układ pokarmowy

Szukasz dobrego suplementu wspierającego funkcjonowanie wątroby?
Wątroba to jeden z najważniejszych organów wewnętrznych człowieka. W prawidłowo funkcjonującej wątrobie zachodzi ponad 500 reakcji chemicznych i metabolicznych. Aby...

Kosmetyki i uroda

Zbawienna moc odżywek - czyli walka z wypadającymi włosami
Niedobory witamin i minerałów, zaburzenia hormonalne, geny, a także brak odpowiedniej ochrony i przesadna stylizacja to najczęstsze przyczyny osłabienia i utraty włosów. Walkę z tym problemem można prowadzić n...

Choroby męskie

Zakola problem wielu mężczyzn – kilka rad jak sobie z nimi poradzić?
Wielu mężczyzn zmaga się łysieniem. Przypadłość ta nie dotyczy tylko mężczyzn w dojrzałym wieku, ale i tych około 20-30. roku życia. Jak sobie z tym radzić?...

Kosmetyki i uroda

Sucha skóra w zimę? Razem sobie poradzimy!
Gdy przychodzą chłodne dni, skóra szczególnie na naszych buziach zaczyna być nieprzyjemnie ściągnięta, szczypie i piecze. Na dworze mróz i zimny w...

Dlaczego my?
why-us-img

Odbiór osobisty w aptece

why-us-img

Profesjonalna obsługa

why-us-img

Szybka wysyłka

why-us-img

Legalnie działająca apteka

why-us-img

Płatność online lub za pobraniem