Kluczowe wnioski z artykułu:
- Cukrzyca typu 3, zwana również cukrzycą wtórną może przypominać cukrzycę typu 1 i 2, jednak rozwija się w następstwie innych chorób oraz przyjmowania niektórych leków.
- Szacuje się, że cukrzyca typu 3 stanowi około 2-3% przypadków tej choroby.
- Najczęściej cukrzyca typu 3 powiązana jest z chorobami trzustki (np. stanami zapalnymi, mukowiscydozą oraz nowotworami) oraz chorobami endokrynologicznymi (np. zespołem Cushinga, Conna oraz nadczynnością tarczycy).
- Leczenie cukrzycy wtórnej zależeć będzie od etiologii choroby i musi zostać dopasowane indywidualnie.
Czym jest cukrzyca typu 3 i jakie są jej przyczyny?
Cukrzyca typu 3 obejmuje zróżnicowane etiologicznie typy choroby, które mogą dawać podobne objawy do typu 1 i 2. Za jej powstanie odpowiedzialne są jednak inne dolegliwości endokrynologiczne oraz schorzenia trzustki, wśród których można wymienić:
- ostre i przewlekłe stany zapalne trzustki,
- nowotwory trzustki,
- urazy trzustki,
- mukowiscydozę
- hemochromatozę,
- zespół Cushinga,
- zespół Conna,
- nadczynność tarczycy,
- akromegalię.
Skąd jeszcze bierze się cukrzyca typu 3? Przyczyny odmiany wtórnej obejmują dodatkowo przypadki chorób, które rozwinęły się wskutek przyjmowania niektórych środków farmakologicznych. Do cukrzycy polekowej może prowadzić stosowanie glikokortykosterydów, pentamidyny, diazoksydu oraz interferonu. W klasyfikacji WHO uwzględniono ponadto przypadki wynikające z zakażeń infekcyjnych oraz będące jednym z elementów złożonych zespołów chromosomalnych (np. zespół Downa, Pradera-Willego oraz Turnera).
Na uwagę zasługuje także dziedziczna cukrzyca typu MODY 3, która stanowi zespół chorób uwarunkowanych genetycznie. W ich przypadku dochodzi do uszkodzenia pojedynczego genu, który odpowiada za defekt wydzielania insuliny przy zachowanej prawidłowej insulinowrażliwości. Przeważnie ujawnia się przed 25. r.ż. u osób bez otyłości.
Jakie są objawy cukrzycy typu 3?
Choroba obejmuje wyjątkowo szeroką grupę dolegliwości, przez co ciężko jest wyodrębnić typowe symptomy. Objawy cukrzycy typu 3 mogą być takie same, jak te występujące przy typie 2. W takich sytuacjach najbardziej charakterystyczną oznaką schorzenia pozostaje hiperglikemia. Jakie objawy wysokiego cukru powinny skłonić nas do przeprowadzenia diagnostyki? Uwagę pacjentów powinien zwrócić:
- częstomocz,
- wzmożone pragnienie,
- nagła utrata masy ciała,
- ogólne osłabienie organizmu.
Niekiedy jednak cukrzyca wtórna stanowi wyłącznie jedno z powikłań, a w przebiegu choroby dominują ciężkie symptomy choroby pierwotnej. Do sytuacji takiej dochodzi m.in. w przypadku mukowiscydozy.
Cukrzyca typu 3 a choroba Alzheimera – jaki jest związek?
Czy zaburzenia metaboliczne mają wpływ na rozwój choroby Alzheimera? Cukrzyca typu 3 może prowadzić do licznych powikłań, wśród których wymienia się m.in. upośledzenie wrażliwości komórek mózgowych na działanie glukozy. W konsekwencji pacjent jest bardziej narażony na wystąpienie i dalszy rozwój demencji. Warto pamiętać o tym, że cukrzyca zwiększa ryzyko występowanie chorób naczyniowych, co sprzyja rozwijaniu się również demencji na tle naczyniowej.
Jak rozpoznać cukrzycę typu 3 – diagnostyka i ICD 10
Na czym polega rozpoznanie cukrzycy typu 3? ICD 10, czyli Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych, ustala zasady dotyczące diagnostyki. Rozpoznanie cukrzycy typu 3 przebiega tak samo, jak w przypadku innych rodzajów choroby. W pierwszej kolejności lekarz zleca badanie glukozy we krwi. Szczególnie ważna pozostaje krzywa cukrowa, czyli test obciążenia glukozą. Należy pamiętać o tym, że prawidłowy poziom cukru we krwi na czczo często nie pozwala na zupełne wykluczenie choroby. W celu rozpoznania typu 3 konieczne jest potwierdzenie zależności czasowej między wystąpieniem cukrzycy i choroby pierwotnej.
Leczenie cukrzycy typu 3 – dostępne metody i terapie
Jak wygląda terapia cukrzycy typu 3? Leczenie zależeć będzie od etiologii. W przypadku cukrzycy polekowej objawy mogą ustąpić samoistnie po odstawieniu farmakoterapii prowadzącej do hiperglikemii. Podobny skutek ma także wyleczenie niektórych chorób trzustki i zaburzeń endokrynologicznych. W takiej sytuacji nie ma potrzeby podejmowania dodatkowego leczenia.
Przeważnie jednak mamy do czynienia z chorobami przewlekłymi i nieuleczalnymi. Bardzo często niemożliwe jest przy tym wykluczenie niektórych środków farmakologicznych. Konieczne będzie tym samym stosowanie leków na podwyższony cukier, które pozwolą na uregulowanie stężenia glukozy we krwi. W zależności od nasilenia objawów oraz zaawansowania choroby skuteczne mogą okazać się doustne leki na cukrzycę, do których należy m.in. metformina oraz leki inkretynowe. W niektórych przypadkach konieczne może okazać się podawanie insuliny.
Dieta przy cukrzycy typu 3 – co jeść, aby kontrolować chorobę?
Zastanawiasz się, jak zaplanować posiłki przy cukrzycy typu 3? Dieta najczęściej powinna być podobna do tej, której należy przestrzegać w przypadku cukrzycy typu 2. W pierwszej kolejności należy ograniczyć podaż węglowodanów prostych, które znajdziemy m.in. w białym pieczywie, ryżu oraz słodyczach. Pacjenci powinni unikać dodatkowo tłuszczów nasyconych, mocno przetworzonej żywności oraz słodkich napojów i soków owocowych.
Jak żyć z cukrzycą? Sięgaj po zdrowe i dobrze zbilansowane posiłki oparte na pieczywie razowym, brązowym ryżu oraz chudym mięsie i rybach. W Twoim jadłospisie nie powinno zabraknąć ponadto warzyw, zdrowych tłuszczów roślinnych oraz owoców cytrusowych.
Jakie są długoterminowe powikłania cukrzycy typu 3?
Przewlekła i nieleczona hiperglikemia może prowadzić do wielu poważnych powikłań, do których należą m.in. choroby serca i układu sercowo-naczyniowego. Cukrzyca może powodować także uszkodzenie wzroku oraz skutkować niewydolnością nerek. Szczególne zagrożenie stanowi również neuropatia obwodowa, odpowiedzialna za wrzodzenie stóp. W codziennym życiu warto sięgać po witaminy dla diabetyków, które pomogą ustabilizować poziom cukru oraz zmniejszą ryzyko wystąpienia poważnych powikłań.
Źródła:
- Piotr Brzózka, Cukrzyca typu 3 - przyczyny, objawy i leczenie. Jaką dietę stosować?, https://www.medme.pl/choroby/cukrzyca-typu-3-przyczyny-objawy-i-leczenie-jaka-dieta,98348.html (dostęp 11.08.2024).
- Barbara Katra, Cukrzyce wtórne, https://www.mp.pl/cukrzyca/cukrzyca/wtorna/65894,cukrzyce-wtorne (dostęp 11.08.2024).
- Liliana Majkowska, „Definicja i klasyfikacja cukrzycy”¸ Majkowska Lilianna (red.): Podstawy diabetologii: dla studentów medycyny i lekarzy praktyków, Szczecin, 2016, s. 144.
- Małgorzata Marszałek, Cukrzyca typu 3 – czy to nowy typ cukrzycy?, https://diabetyk.org.pl/cukrzyca-typu-3-czy-to-nowy-typ-cukrzycy/ (dostęp 11.08.2024).
- Jan Skupień, Maciej T. Małecki, Rozbudowywanie podziału cukrzycy – nowe podtypy i możliwości lecznicze, Diabetologia Praktyczna, tom 8, nr 1/2007.
- Weili Xu, et. al., Wpływ granicznej glikemii na ryzyko wystąpienia demencji i choroby Alzheimera, Diabetes, vol. 56/2007.
Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.
