Czerniak - co to jest? Podstawowe informacje
Czerniak, jak każdy nowotwór, to komórka, która uległa złośliwej przemianie. Nie jest on dziedziczony na podłożu genetycznym, chociaż faktycznie dość często występują zachorowania rodzinne. Niefortunna mutacja dotyczy w tym przypadku melanocytów, czyli komórek barwnikowych. Oznacza to, że czerniak najczęściej rozwija się i jest widoczny bezpośrednio na skórze, jednak zagrożone są także inne obszary, w tym błony śluzowe w okolicach odbytu, w jamie ustnej, a nawet przy siatkówce oka.
Przyczyny powstawania czerniaka
Należy pamiętać, że jedną z głównych przyczyn rozwoju czerniaka skóry jest zbyt częste przebywanie w mocnym słońcu, szczególnie w okresie dzieciństwa. Pomóc może profilaktyka, czyli stosowanie odpowiednich kremów z filtrem do twarzy i na całe ciało.
Czerniak złośliwy występuje częściej także u tych osób, u których rozwinęły się inne choroby skóry. Najbardziej narażoną grupą na występowanie tej postaci nowotworu są osoby, których skóra pokryta jest dużą ilością znamion. Ze statystyk wynika, że najciężej nowotwór przechodzą mężczyźni, lecz to kobiety są zdecydowanie bardziej narażone na jego rozwój. Choroba ta jest domeną głównie osób o jasnej karnacji.
Czerniak i jego rodzaje
Nowotwór ten może przybierać różne rodzaje oraz miejsca występowania (czerniak paznokcia, czerniak skóry, czerniak oka). Natomiast pełna klasyfikacja ma następującą postać:
- szerzący się powierzchownie,
- guzkowy,
- bezbarwnikowy,
- pochodzący z plamy soczewicowej,
- j/w, lecz umiejscowiony na kończynach.
Po stwierdzeniu przez pacjenta niepokojących zmian, kompletnego badania dokonuje lekarz specjalista.
Objawy czerniaka
Najważniejsze jest wczesne wykrycie czerniaka, ponieważ leczony we wczesnej fazie daje ogromne szanse na to, że zostanie zneutralizowany. System ABCDE to zestaw pięciu cech, które powinny wzbudzić niepokój:
- Asymetria znamienia, czyli jego mocno nieregularny kształt, ulegający dalszym przemianom,
- Brzegi poszarpane, wystające poza obręb typowego okręgu,
- Czerwony, jako kolor towarzyszący, otoczka,
- Duży rozmiar, wiążący się ze zmianami skórnymi przekraczającymi 6 mm,
- Ewolucja, w postaci dynamicznych zmian na jednym lub kilku znamionach.
Każde niepokojące nas znamię, wykazujące choć jedną z powyższych cech należy niezwłocznie skonsultować z lekarzem.
Leczenie czerniaka
Objawy powinny być uchwycone już w pierwszej fazie, ponieważ ryzyko powstania przerzutów jest bardzo wysokie. Dochodzi do nich nie tylko w najbliższym obszarze pierwotnych zmian, ale także w każdym innym miejscu w ciele, ponieważ tranzyt naczyniami chłonnymi i krwionośnymi – w tym dalej do płuc, kości, wątroby, a nawet mózgu.
Leczenie czerniaka opiera się na interwencji chirurgicznej. Jest to inwazyjne działanie, polegające na wycięciu obszaru nowotworowego, często wraz z centymetrowym „zapasem” oraz uwzględnieniem powięzi powierzchownej. Warto pamiętać, że jeśli chorobie towarzyszą powiększone węzły chłonne, one również podlegają wycięciu. W przypadku większych powierzchni cięcia często konieczny jest przeszczep skóry.
Leczenie pacjenta z przerzutami w późnej fazie wykrycia choroby wymaga często użycia również chemioterapii perfuzyjnej. W ostateczności, gdy nie może być dokonana operacja, choremu proponowana jest radioterapia.
Zapobieganie oraz profilaktyka czerniaka
Pierwszym krokiem w ochronie powinna być ochrona przeciwsłoneczna, szczególnie w przypadku dzieci. Musi się ona łączyć z pielęgnacją całego ciała i stałą obserwacją własnych znamion lub zmian skórnych u partnera. Należy zwrócić uwagę na pojawianie się nowych przebarwień i pieprzyków. Kontrola ich kształtu zgodnie z metodą ABCDE, to podstawa w działaniach profilaktycznych. Alarmujący powinien być także fakt wystąpienia choroby w rodzinie.
Warto przekonać się również naocznie o tym, jak wygląda czerniak. Zdjęcia dostępne w sieci dają mnóstwo przykładów takich zmian skórnych. Aby nie doprowadzić do tak groźnych chorób jak rak oka, należy przede wszystkim dbać o siebie, obserwować zmiany i stosować kremy z filtrem podczas wychodzenia na słońce.
Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.
