Czym jest zapalenie mięśnia sercowego (ZMS): przyczyny, objawy i leczenie zapalenie osierdzia?

Zapalenie mięśnia sercowego to choroba występująca u dorosłych oraz u dzieci. Przyczyny zapalenia osierdzia są różnorodne, począwszy od podłoża bakteryjnego, wirusowego, a skończywszy na przyjmowaniu różnorodnych leków. Diagnoza nie należy do najprostszych, jednak im szybciej podstawiona, tym lepsze stają się rokowania dla pacjentów. Biopsja czy wykonanie echa serca do jedne z najlepszych metod do wykrycia zapalenia mięśnia sercowego. Ważna jest także dieta pacjenta.

Czytając artykuł dowiesz się:

• czym jest zapalenie mięśnia sercowego,
• jaka jest najczęstsza przyczyna ZMS,
• czy istnieje skuteczna profilaktyka, która pozwala uniknąć wystąpienia choroby,
• jak odżywiać się podczas ZMS,
• jak rozpoznać schorzenie u najmłodszych pacjentów,
• jak postawić odpowiednią diagnozę oraz jak leczy się ZSM.

Przyjrzyjmy się zagadnieniu z bliska. Ciekawi? Zaczynamy! 

Zobacz także artykuł poświęcony poświęcony przyczyną bólu w klatce piersiowej i objawom kłucia w okolicach serca.

Czym jest zapalenie mięśnia sercowego

Zapalenie mięśnia sercowego jest ciężką chorobą, która prowadzi do uszkodzenia narządu serca w wyniku stanu zapalnego. W związku z wystąpieniem choroby stan zapalny obejmuje komórki mięśnia sercowego, naczynia serca oraz tkanki śródmiąższowej. 

Przyczyny zapalenia mięśnia sercowego są bardzo różnorodne: bakteryjne (m.in. gronkowce, chlamydie, prątki gruźlicy, szkarlatyna), grzybicze, wirusowe, pasożytnicze (glista ludzka, tasiemiec). Wirusowe zapalenie osierdzia jest najczęściej spotykane. Wywołuje je enterowirus Coxsackie B. Obserwuje się także przypadki, w których wirusowe zapalenie mięśnia sercowego wywołane jest przez wirus różyczki, półpaśca, HCV czy wirus grupy. Przyczyny zapalenia osierdzia mogą mieć źródło także w chorobach autoimmunologicznych (przewlekłe ZSM), lekach, narkotykach czy szkodliwym promieniowaniu. Zapalenie mięśnia sercowego może być także powikłaniem po przejściu choroby wywołanej wirusem covid-19. 

Jak wygląda przebieg zapalenia mięśnia sercowego

Wyróżnić możemy trzy główne rodzaje zapalenia mięśnia sercowego. Do najczęściej występujących należą:

1. Ostre zapalenie mięśnia sercowego,
2. Przewlekłe zapalenie mięśnia sercowego,
3. Piorunujące zapalenie mięśnia sercowego.

Ostre zapalenie osierdzia charakteryzuje się mało dokuczliwymi objawami, które ustępują po paru tygodniach czy miesiącach. Ostre ZMS jest najbardziej przewrotną odmianą, która potrafi uśpić naszą czujność. 

Piorunujące ZMS jest bardzo nagłe, choroba szybko postępuje i jest gwałtowna. Ten rodzaj zapalenia może prowadzić do wstrząsu kardiogennego. 

Przewlekłe ZSM to specyficzny rodzaj choroby. Nie wiadomo, kiedy się rozpoczęła oraz jaka jest jego przyczyna. Powikłaniem zapalenia mięśnia sercowego jest najczęściej niewydolność serca. 

Jakie są główne objawy zapalenia mięśnia sercowego?

Nie tylko objawy sercowe takie jak ból w klatce piersiowej czy nieregularne lub szybkie bicia serca wskazują na zapalenie mięśnia sercowego. Ból w klatce piersiowej zlokalizowany jest zazwyczaj za mostkiem, promieniujący do lewego barku i szyi. Ból często nasila się podczas leżenia na plecach. Tachykardia to również jeden z powszechnie występujących objawów. Polega ona na przyspieszeniu akcji serca powyżej 100 uderzeń na minutę. 

Do często występujących objawów należą również:

• duszności w spoczynku lub przy niewielkim wysiłku,
• obrzęki kostek i podudzi.
• bóle głowy, mięśni i stawów,
• gorączka. 

Jak widać, objawy zapalenia mięśnia sercowego są różnorodne i nie trudno pomylić je można z innymi schorzeniami. Dlaczego właśnie postawienie szybkiej diagnozy wymaga wykonania odpowiednich badań. 

Zapalenie mięśnia sercowego badania i diagnoza - co wykazuje EKG?

Niestety typowe objawy zapalenia mięśnia sercowego nie są jednoznaczne, a postawienie diagnozy może być naprawdę trudne. Aby wykonać skuteczną i trafną diagnostykę, zaleca wykonanie się:

• krzywej EKG,
• RTG klatki piersiowej,
• badania laboratoryjne,
• biopsję endomiokardialną,
• echokardiogram,
• rezonans magnetyczny.

Czy EKG wykryje zapalenie osierdzia? Na badaniu uchwytne będą cechy uszkodzenia mięśnia sercowego (arytmii). Echokardiogram ukaże upośledzenie kurczliwości mięśnia sercowego. Biopsja endomiokardialna z kolei polega na pobraniu wycinka mięśnia sercowego do badań laboratoryjnych. Stwierdza się na jej podstawie martwicę komórek mięśniowych zapalnym naciekiem. Echo serca i biopsja jednoznacznie pomagają w postawieniu diagnozy. 

Profilaktyka w zapaleniu mięśnia sercowego

Nie istnieją konkretne i skuteczne metody, które pozwoliłyby na zapobieganie wystąpienia zapalenia mięśnia sercowego. Z całą pewnością ryzyko wystąpienia zapalenia mięśnia sercowego spada, jeśli ograniczamy kontakty z osobami zakażonymi wirusami grypopodobnymi. Istotna jest również odpowiednia higiena osobista. Częste mycie rąk jest absolutną podstawą, która skutecznie zapobiega rozprzestrzenianiu się infekcji. Szczepienia przeciwko grypie czy różyczce również stanowią doskonałą profilaktykę w celu uniknięcia zapalenia mięśnia sercowego. 

Leczenie zapalenia mięśnia sercowego w domu i leczenie w szpitalu.

Im później zostanie postawiona poprawna diagnoza i wdrożenie leczenia, tym rokowania dla pacjenta są gorsze. Leczenie zapalenia mięśnia sercowego uzależnione jest od przyczyny. Jeśli przyczyną zapalenia mięśnia sercowego nie jest wirus, wówczas leczy się zapalenie mięśnia sercowego przez podawanie antybiotyków bądź leków przeciwpasożytniczych. Podstawą leczenie tej uciążliwej choroby jest przede wszystkim oszczędny tryb życia. Najbardziej korzystny jest odpoczynek, leżenie w łóżku, brak silnej aktywność fizycznej. Należy także zapobiegać powikłaniom zatorowo-zakrzepowym oraz skupić się na leczeniu powikłaniach choroby, tj. niewydolności krążenia czy zaburzeń rytmu. W przypadku wdrożenia nieskutecznego leczenia choroba może zakończyć się koniecznością przeszczepu serca.

Wysiękowe zapalenie osierdzia, mocznicowe zapalenie osierdzia, olbrzymiokomórkowe ZMS i wszelkie ciężkie przebiegi choroby wymagają leczenia szpitalnego, gdzie chory znajduję się pod stałą opieką specjalistów. Rozwój zapalenia mięśnia sercowego jest pod odpowiednią kontrolą.

Czy z ZSM można się całkowicie wyleczyć?

Analizując dotychczasowe przypadki, większość pacjentów nie ma przewlekłych powikłań choroby. Z ZMS można całkowicie się wyleczyć. Symptomy choroby zazwyczaj po kilku tygodniach ustępują. Pacjenci powracają do dawnego stanu zdrowia. Zdarzają się jednak ciężkie przypadki, gdzie zapalenie mięśnia sercowego prowadzi do uszkodzenia mięśnia sercowego, upośledzając funkcjonowanie serca. 

Zapalenie mięśnia sercowego u najmłodszych

Zapalenie mięśnia sercowego to także choroba występująca u najmłodszych. Dzieci stają się osłabione, występuje obniżona tolerancja na wysiłek fizyczny, pojawiają się zaburzenia rytmu serca. Najczęściej choroba jest powikłaniem wirusowych infekcji. Dzieci które borykają się z chorobą stawów bądź toczniem rumieniowatym układowym są w podwyższonej grupie ryzyka. 

Zapalenie mięśnia sercowego - dieta

Zapalenie mięśnia sercowego wymaga prowadzenia higienicznego trybu życia, w tym dobrze zbilansowanej diety bogatej w jedno- i wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Co więcej, podczas zapalenia mięśnia sercowego warto zastąpić we własnej diecie cukry proste, takie jak fruktoza, złożonymi węglowodanami. W porę zdiagnozowane, odpowiednio leczone ZMS może być całkowicie i skutecznie wyleczone. Warto więc zadbać o własne zdrowie już dziś.