Kluczowe wnioski z artykułu:
- Histamina to amina biogenna, należąca do grupy hormonów tkankowych.
- Histamina występująca w pożywieniu może wywoływać objawy alergii i nietolerancji pokarmowej, prowadząc do problemów trawiennych.
- W przypadku wystąpienia alergii lub nietolerancji konieczne może okazać się wdrożenie diety antyhistaminowej, która polega na wykluczeniu produktów bogatych w ten związek.
- Dieta antyhistaminowa polega dodatkowo na eliminacji produktów, które mogą stymulować nadmierne wydzielanie histaminy przez organizm.
Czym jest dieta antyhistaminowa i w jakim celu się ją stosuje?
Dieta antyhistaminowa stosowana jest u osób, u których stwierdzono alergię lub nietolerancję na histaminę zawartą w pożywieniu. Związek, będący hormonem tkankowym, należy do grupy amin biogennych. Magazynowany jest w formie nieaktywnej, po czym uwalnia się m.in. wskutek kontaktu z alergenami, pośrednicząc w występowaniu reakcji uczuleniowych.
Histamina w żywności powstaje wskutek działania bakterii. Dieta polega przede wszystkim na wykluczeniu produktów bogatych w histaminę oraz tych, które mogą powodować jej nadmierne wydzielanie przez organizm. Głównym celem zmiany nawyków żywieniowych jest złagodzenie dolegliwości.
Dieta antyhistaminowa – podstawowe zasady, których należy przestrzegać
Dieta antyhistaminowa powinna być stosowana wyłącznie u osób cierpiących na alergię lub nietolerancję pokarmową. Sam jadłospis musi kompleksowo odpowiadać na potrzeby żywieniowe człowieka oraz wykluczać produkty wysoko histaminowe. Właśnie dlatego na wszystkich etapach wdrażania diety warto skorzystać z pomocy doświadczonego dietetyka.
I faza eliminacji
W pierwszej kolejności należy zrezygnować ze składników bogatych w histaminę.
Dieta antyhistaminowa - produkty zakazane obejmują m.in.:
- pomidory,
- szpinak,
- kiszonki,
- cytrusy,
- sery dojrzewające twarde i półtwarde,
- wędliny dojrzewające i surowe,
- konserwy,
- tłuste ryby,
- napoje alkoholowe,
- czekoladę,
- orzechy.
Warto pamiętać jednak o tym, że nie ma jednej określonej listy produktów. Niektóre źródła wskazują wyłącznie na produkty zawierające wysoką zawartość histaminy, inne natomiast dodają także składniki, które mogą wywoływać jej nadmierne wydzielanie w organizmie. Na jej ilość w pożywieniu wpływa również sposób obróbki, przetwarzania oraz przechowywania. Ostateczny wybór produktów przedyskutuj z lekarzem.
Głównym celem fazy eliminacji jest zmniejszenie objawów związanych z nietolerancją histaminy. W tym czasie należy sięgać przede wszystkim po świeże warzywa i owoce. Etap może trwać od 2 do 8 tygodni.
II faza testu
Następny etap polega na stopniowym wprowadzaniu wcześniej wykluczonych produktów. Faza trwa ok. 6 tygodni, podczas których ustalana jest indywidualna wrażliwość pacjenta. Należy uwzględnić przy tym stres oraz przyjmowane leki antyalergiczne. Dzięki temu możliwe jest stworzenie spersonalizowanej listy szkodliwych produktów, które wywołują dokuczliwe objawy.
III dieta długoterminowa
Głównym celem tej fazy jest przygotowanie dobrze zbilansowanego jadłospisu, opartego na zdrowej żywności i uwzględniającego indywidualną wrażliwość na histaminę. Niekiedy pacjenci obawiają się zbyt restrykcyjnych, trudnych do utrzymania zasad odżywiania. Dobrze przygotowany jadłospis powinien tym samym urozmaicony, smaczny oraz odpowiadać na potrzeby organizmu, chroniąc przed niedoborami.
Wysoki poziom histaminy we krwi – przyczyny i skutki
Wysoki poziom histaminy we krwi może być związany z niedoborem diaminooksydazy (DAO), czyli enzymu odpowiadające za kontrolę homeostazy związku. Wzrost stężenia aminy we krwi może wynikać jednocześnie ze spożycia zbyt dużej ilości histaminy w jedzeniu. Nadmiar hormonu tkankowego powoduje często reakcję organizmu podobną do uczulenia. Aktualnie nie ustalono jednej konkretnej dawki histaminy uznanej za bezpieczną.
Uczulenie na histaminę – objawy i diagnostyka
Jak rozpoznać uczulenie na histaminę? Objawy obejmują przede wszystkim symptomy zbliżone do alergii. Należą do nich m.in.:
- biegunki, wzdęcia oraz zaparcia,
- bóle żołądka i brzucha,
- bóle i zawroty głowy,
- przekrwienie nosa,
- łzawienie i przekrwienie oczu,
- niedociśnienie,
- bąble uczuleniowe,
- arytmia,
- świąd,
- zaczerwienienia skóry ciała i twarzy.
Brak charakterystycznych objawów znacznie utrudnia diagnostykę. Rozpoznanie choroby najczęściej odbywa się w oparciu o wywiad oraz wykluczenie innych alergii związanych z nadmiernym wydzielaniem histaminy. Często przeprowadza się przy tym badanie aktywności i stężenia enzymu DAO.
Produkty wysoko histaminowe i ich wpływ na organizm
W przypadku osób uczulonych na histaminę spożycie związku może prowadzić do wystąpienia wielu kłopotliwych objawów zarówno żołądkowo-jelitowych, jak i pozajelitowych. Ich nasilenie zależy od indywidualnych predyspozycji pacjenta. Warto pamiętać jednak o tym, że najczęściej obserwuje się jednoczesne wystąpienie od kilku do nawet kilkunastu symptomów. Spożycie bardzo dużej ilości aminy prowadzi do zatrucia histaminą, która może wywoływać objawy także u zdrowych osób. O alergii i nietolerancji mówimy wtedy, gdy podobne symptomy dają bezpieczne dawki związku. W łagodzeniu objawów może pomóc suplementacja DAO oraz mocne leki na alergię.
Produkty spożywcze dozwolone w diecie antyhistaminowej
Na czym powinna opierać się dieta antyhistaminowa? Produkty zbożowe należą do najbezpieczniejszych składników diety. Bez obaw można sięgać po większość warzyw i owoców. Pacjenci mogą jeść również inne produkty bez histaminy, do których należą: przetwory mleczne oraz mięso wołowe, wieprzowe, drobiowe, jagnięce oraz cielęce. Dietę uzupełnij rybami, takimi jak: sandacz, dorsz, pstrąg oraz halibut. Pamiętaj o tym, aby mięso i ryby spożywać na świeżo lub od razu mrozić.
Przykładowy jadłospis na diecie antyhistaminowej
Dieta przy nietolerancji histaminy powinna być zdrowa, smaczna i urozmaicona. Zadbaj o prawidłowe zbilansowanie wszystkich składników odżywczych. Jeśli nie wiesz, jak przygotować jadłospis, skorzystaj z naszej inspiracji:
- Śniadanie: jaglanka z musem malinowym, borówkami i migdałami.
- Drugie śniadanie: kanapki z pastą jajeczną rzodkiewką, ogórkiem i papryką.
- Obiad: pieczony indyk z warzywami i sosem jogurtowym podawany z ziemniakami lub kaszą.
- Podwieczorek: sałatka owocowa z wiśniami, morelami, jabłkiem i bananem.
- Kolacja: omlet z serem mozzarella i sałatką z buraka.
Źródła:
- Krzysztof Buczyłko, et.al., Wytyczne diagnostyki i postępowania w nietolerancji histaminy, Alergologia Polska, vol. 10, nr 3/2023.
- Marcelina Bartuzi, Natalia Ukleja-Sokołowska, Nietolerancja histaminy, a dieta współczesnego człowieka, Alergia Astma Immunologia, vol. 26, nr 4/2021.
- Gabriela Gutowska, Czy histamina zawarta w żywności może Ci zaszkodzić?, http://www.nutrilife.pl/index.php?art=365 (dostęp 12.08.2024).
- Justyna Kowalska-Bąbik, Dieta antyhistaminowa – czy histamina może szkodzić?, https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/alergie-i-nietolerancje-pokarmowe/dieta-antyhistaminowa-czy-histamina-moze-szkodzic/ (dostęp 12.08.2024).
- Ewelina Ogrzewała, Dieta antyhistaminowa – produkty, przykładowa dieta, https://www.medme.pl/artykuly/dieta-antyhistaminowa-produkty-przykladowa-dieta,73696.html (dostęp 12.08.2024).
- Krzysztof Łukasz Piwowarek, Jerzy Kruszewski, Zespoły nietolerancji amin biogennych. Część I. Histamina i nietolerancja histaminy, Lek. Wojsk., vol. 95, nr 3/2017.
- Katarzyna Rygalska, Dieta antyhistaminowa, https://dietetycy.org.pl/dieta-antyhistaminowa/ (dostęp 12.08.2024).
Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.