Kluczowe wnioski z artykułu:
- Sód odpowiedzialny jest za utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej, pracę komórek mięśniowych, właściwe przewodzenie impulsów nerwowych oraz regulację gospodarki wodno-elektrolitowej organizmu.
- Zbyt duża ilość związku może prowadzić do podwyższenia ciśnienia.
- Dieta niskosodowa stanowi ważny element profilaktyki chorób układu sercowo-naczyniowego.
- W pierwszej kolejności należy ograniczyć podaż soli kuchennej oraz produktów bogatosodowych.
Dieta niskosodowa – dla kogo jest zalecana?
Kiedy warto zdecydować się na dietę niskosodową? Dla kogo będzie to najlepsze rozwiązanie? Ten rodzaj żywienia najczęściej znajduje zastosowanie u osób ze zdiagnozowanym nadciśnieniem tętniczym. Sprawdzi się także u pacjentów otyłych oraz cukrzyków. Ograniczenie podaży soli i innych produktów bogatosodowych wyraźnie zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego. Spożywanie zbyt dużej ilości sodu zwiększa ryzyko wystąpienia udaru, zawału serca, wylewu krwi do mózgu oraz zgonu wieńcowego. Nadmiar związku może powodować również osteoporozę, zmiany w błonie śluzowej żołądka i przełyku oraz odpowiadać za zaburzenia funkcjonowania nerek. Sprzyja ponadto powstawaniu obrzęków ciała.
Nie wiesz, ile soli dziennie należy spożywać? Fizjologiczne zapotrzebowanie naszego organizmu szacowane jest na 0,5 g na dobę. Ile sodu dziennie rekomenduje WHO? Światowa organizacja zdrowia przyjmuje, że osoba dorosła powinna spożywać maksymalnie ok. 5 g soli kuchennej dziennie, co odpowiada objętości jednej łyżeczki. Warto w tym miejscu przypomnieć, że średnie spożycie soli w naszym kraju wynosi ok. 10 g na dobę.
Mimo ciągle prowadzonych akcji edukacyjnych większość osób nie zdaje sobie sprawy, że jedynie 5-7% dziennego spożycia występuje naturalnie w pożywieniu. Reszta dodawana jest w procesie obróbki oraz w czasie gotowania.
Zasady diety niskosodowej
Na czym polega dieta niskosodowa? Zalecenia obejmują przede wszystkim ograniczenie spożycia soli kuchennej oraz produktów bogatosodowych. W niektórych przypadkach konieczne jest także zmniejszenie podaży produktów, które słyną z naturalnej wysokiej zawartości sodu. Są to przede wszystkim wysokotłuszczowe produkty mleczne. Warto zwrócić jednocześnie uwagę na sposób obróbki termicznej. Najlepiej sprawdzi się gotowanie, duszenie, pieczenie oraz smażenie na niewielkiej ilości tłuszczu. Codzienny jadłospis powinien składać się z 4-5 dobrze zbilansowanych posiłków.
Co można jeść w diecie niskosodowej, a co należy ograniczyć?
Czego nie powinno spożywać się na diecie niskosodowej? Produkty zabronione obejmują:
- konserwy,
- kiszonki,
- wędzonki,
- marynaty,
- wędliny i przetwory mięsne,
- słodycze,
- gotowe sosy, zupy i przyprawy w płynie.
Interesują Cię zasady diety niskosodowej? Czego nie jeść? Pamiętaj o tym, aby dokładnie czytać etykiety. Sód naturalnie występuje w wyjątkowo niewielkich ilościach. W codziennym życiu unikaj produktów, które zawierają w składzie: E621, E211, E250, E331 oraz E500b. Uważaj także na wodę mineralną. Makroelementy w organizmie możesz uzupełnić w inny sposób, bez zwiększania ilości sodu.
Dieta niskosodowa – co można jeść:
- warzywa i owoce,
- pieczywo niskosodowe,
- przetwory mleczne,
- chude mięso,
- wędliny i przetwory mięsne własnego wyrobu,
- jaja,
- ziemniaki,
- mąkę, kaszę i ryż.
Alternatywy dla soli – jak urozmaicić smak potraw?
Przyjmuje się, że przyzwyczajenie się do nowego smaku potraw może zająć od 2 do 4 tygodni. Warto pamiętać jednak o tym, że sól w diecie nie jest niezastąpiona. W Twojej kuchni powinny znaleźć się świeże oraz suszone zioła i przyprawy. Sięgaj m.in. po: koper, pieprz, pietruszkę, bazylię, imbir, paprykę, czosnek oraz oregano.
Norma sodu we krwi – jakie wartości są prawidłowe?
Elektrolity, czyli jony sodu, warunkują prawidłowe funkcjonowanie naszego organizmu. Norma sodu wynosi od 135 do 145 mmol/l (mEq/l). Jak badać sód? Norma we krwi jest taka sama zarówno w przypadku badań przeprowadzanych na czczo, jak i po spożyciu posiłku.
Szukasz roztworów do płukania gardła na bazie soli emskiej? Już dziś sprawdź ofertę sodu – ceny!
Nadmiar sodu – objawy i skutki zdrowotne
Za dużo sodu w organizmie może prowadzić do hipernatremii. Zwiększony poziom sodu we krwi najczęściej występuje u osób odwodnionych. Rzadko diagnozowany jest w związku z nadmierną podażą w diecie. Jak rozpoznać nadmiar sodu? Objawy obejmują:
- utratę łaknienia,
- nudności i wymioty,
- zaburzenia stanu świadomości,
- pobudzenie lub senność,
- wzmożone napięcie mięśni i odruchów.
Przewlekła postać choroby często nie daje jednak żadnych symptomów.
Efekty stosowania diety niskosodowej
Badanie naukowe potwierdzają, że znaczne ograniczenie spożycia soli przyczynia się do zauważalnej redukcji ciśnienia krwi. Dzięki temu staje się istotną profilaktyką chorób układu krążeniowo-naczyniowego. Jednocześnie unikanie sodu umożliwia zmniejszenie obrzęków ciała.
Dieta niskosodowa – przykładowy jadłospis
Chcesz ograniczyć sód? W czym jest zawarta duża ilość soli? Związek znajdziesz przede wszystkim w przetworzonej żywności. Właśnie dlatego żywienie powinno opierać się na naturalnych składnikach i podstawowych produktach. W przykładowym jadłospisie mogą znaleźć się:
- Śniadanie: płatki owsiane z orzechami włoskimi, jogurtem naturalnym, malinami oraz miodem.
- II śniadanie – kanapki z niskosodowego pieczywa z samodzielnie przygotowaną wędliną, twarożkiem i surowymi warzywami.
- Obiad – pieczony dorsz podawany z warzywami. W tej roli świetnie sprawdzi się pomidor, papryka, marchew oraz cukinia.
- Podwieczorek – koktajl ze szpinakiem, jarmużem, kiwi, jabłkiem i pietruszką.
- Kolacja – makaron z szarpanym kurczakiem w sosie pomidorowo-ziołowym.
Źródła:
- Adam Bednarski, Alicja Czakon, Katarzyna Stolarz-Skrzypek, Danuta Czarnecka, Wiedza żywieniowa i praktyczne stosowanie się pacjentów z nadciśnieniem tętniczym do zaleceń ograniczenia spożycia soli kuchennej, nadciśnienie tętnicze, tom 17, nr 6/2013.
- Hanna Dolińska, Dieta Niskosodowa, https://dietetycy.org.pl/dieta-niskosodowa/ (dostęp 11.08.2024),
- Jerzy Głuszek, Wpływ soli kuchennej w diecie na ciśnienie tętnicze i stan zdrowia, Arterial Hypertension, vol. 6, nr 1/2002.
- https://www.gov.pl/attachment/a34fc477-62cd-4931-b89f-6b2e97e9b2b1 (dostęp 11.08.2024).
- Agnieszka Latoch, Stan wiedzy jako produktów mięsnych jako głównego źródła sodu w diecie wśród lubelskich studentów, Rocz Panstw Zakl Hig, vol. 63, nr 2/2012.
- https://www.pszs.eu/_userdata/file/dieta-z-ograniczeniem-sodu_2052.pdf (dostęp 11.08.2024).
- Aleksandra Szulc, Jak obniżyć ciśnienie krwi dietą?, https://dietetycy.org.pl/jak-obnizyc-cisnienie-krwi-dieta/ (dostęp 11.08.2024).
- Ewa Talarek, Stężenie sodu - badanie, normy, wskazania, https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/174208,stezenie-sodu-badanie-normy-wskazania (dostęp 11.08.2024).
- Magdalena Wiercińska, Hipernatremia (nadmiar sodu) - przyczyny, objawy, leczenie, https://www.mp.pl/pacjent/objawy/340369,hipernatremia-nadmiar-sodu-przyczyny-objawy-leczenie (dostęp 11.08.2024).
Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.