Kluczowe wnioski z artykułu:
- Dieta ubogoresztkowa opiera się na lekkostrawnych produktach spożywczych ubogich w błonnik.
- Zaliczana jest do grupy diet leczniczych i powinna być stosowana jedynie po konsultacji z lekarzem i dietetykiem.
- Najczęściej znajduje zastosowanie u pacjentów cierpiących na choroby układu pokarmowego, przewlekłe biegunki, chorobę wrzodową oraz kamicę żółciową.
Na czym polega dieta ubogoresztkowa?
Dieta lekkostrawna ubogoresztkowa charakteryzuje się obniżoną zawartością błonnika pokarmowego (w odróżnieniu od diety bogatoresztkowej), który może wykazać działanie drażniące na błonę śluzową jelit i żołądka. Standardowy sposób żywienia zakłada przyjmowanie od 25 do 40 gramów błonnika na dobę. W przypadku diety bezresztkowej ilość tę należy zmniejszyć do 10-25 gramów dziennie. Lekarze zalecają ograniczenie spożycia surowych warzyw i owoców oraz produktów spożywczych bogatych we włókna pokarmowe. Jadłospis powinien opierać się na potrawach gotowanych na parze, duszonych i pieczonych bez dodatku tłuszczu. Należy zrezygnować ze spożywania smażonych, tłustych i ciężkostrawnych posiłków.
Dieta niskoresztkowa ogranicza udział składników wzdymających, ostrych przypraw, alkoholu oraz napojów gazowanych. Należy przy tym pamiętać, że odpowiednio przygotowany jadłospis powinien kompleksowo odpowiadać na potrzeby żywieniowe człowieka i dostarczać wszystkich niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania składników odżywczych. Dania należy spożywać regularnie. Warto zadbać jednocześnie o właściwą temperaturę potraw, które nie mogą być ani gorące, ani zbyt zimne.
Kiedy zaleca się stosowanie diety bezresztkowej?
Dietę niskobłonnikową stosuje się przeważnie w stanach zapalnych wątroby, trzustki, pęcherzyka i dróg żółciowych, w chorobie wrzodowej oraz w przewlekłym wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego. Dobrze sprawdzi się także u pacjentów cierpiących na kamicę żółciową oraz w chorobach jelit, którym często towarzyszą biegunki, zaparcia oraz bóle brzucha. Wśród wskazań do zmiany diety na bezresztkową wymienia się również chorobę Leśniowskiego-Crohna oraz nowotwory układu pokarmowego.
Dieta lekkostrawna znajduje również zastosowanie po operacjach oraz przed planowanymi badaniami diagnostycznymi. Kiedy konieczna będzie dieta ubogoresztkowa? Przed kolonoskopią zmniejszy skutki przyjmowania zalecanych środków przeczyszczających. Nie pogarsza jednocześnie wiarygodności badań. Opisywane zasady żywienia należy wdrożyć na kilka dni przed badaniem. Dieta ubogoresztkowa przed operacją oraz po procedurach chirurgicznych chroni przed odczuwaniem dyskomfortu ze strony układu trawiennego.
Dieta ubogoresztkowa – co jeść? Produkty zalecane przez dietetyków
Podstawą diety bezresztkowej powinny być lekkostrawne produkty spożywcze, które nie podrażniają układu trawiennego. Co powinna zawierać dieta ubogoresztkowa? Produkty zalecane obejmują m.in.:
- oczyszczone produkty zbożowe,
- chude mięsa i wędliny przygotowywane bez dodatku tłuszczu,
- chude ryby (np. sandacz i mintaj),
- niskotłuszczowe mleko,
- chude sery,
- gotowane jajka,
- świeże masło,
- tłuszcze pochodzenia roślinnego (np. oliwa z oliwek oraz olej rzepakowy i słonecznikowy).
Co można dodać do diety ubogoresztkowej? Co jeść w przypadku problemów jelitowych? Dieta niskobłonnikowa zakłada ograniczenie spożywania włókna pokarmowego. Właśnie dlatego pacjenci powinni sięgać po dojrzałe owoce bez skóry, które można podawać po obróbce termicznej w formie musów i przecierów. Najlepszym wyborem są jabłka, banany, truskawki, brzoskwinie i morele. Również warzywa należy spożywać po ugotowaniu. Potrawy możesz wzbogacić delikatnymi przyprawami, do których należy natka pietruszki, koperek oraz cynamon. Należy ograniczyć cukier, miód oraz dżemy i budynie.
Dieta ubogoresztkowa a zdrowie jelit – jak wpływa na układ trawienny?
Głównym zadaniem diety ubogoresztkowej jest ograniczenie spożywania substancji drażniących, które mogą nasilać objawy chorób układu trawiennego. Warto pamiętać o tym, że duże ilości błonnika zwiększają ryzyko występowania biegunek oraz wydzielania gazów. Odpowiednio skomponowany jadłospis zmniejsza ponadto ryzyko stanów zapalnych. Przyczynia się tym samym do zmniejszenia objawów chorób jelit i choroby wrzodowej. W przypadku dolegliwości ze strony układu trawiennego pomocne mogą okazać się także tabletki na trawienie.
Czy dieta bezresztkowa jest bezpieczna dla każdego?
Dieta ubogoresztkowa powinna być stosowana jedynie w przypadku występowania wskazań medycznych. Ograniczenie podaży błonnika powinno odbywać się po konsultacji z lekarzem oraz dietetykiem. Znaczne ograniczenie włókna pokarmowego może negatywnie wpłynąć na mikroflorę jelitową, zaburzając funkcjonowanie układu odpornościowego oraz utrudniając utrzymanie prawidłowej masy ciała.
Przykładowa dieta ubogoresztkowa – jadłospis na cały dzień
Ubogoresztkowa dieta przed kolonoskopią powinna składać się z 4-5 posiłków spożywanych o stałych porach. Przykładowa dieta ubogoresztkowa rozpocznie się od śniadania, na które możesz przygotować kaszę manną gotowaną na wodzie podawaną z musem z sezonowych owoców.
Drugie śniadanie może składać się z kanapki z białego pieczywa, chudej wędliny i pomidora bez skóry.
Na obiad podaj duszonego na parze sandacza w towarzystwie gotowanych ziemniaków i puree z marchewki.
Na podwieczorek przygotuj ulubioną galaretkę owocową lub kisiel.
Co jeszcze zawiera dieta ubogoresztkowa? Zupy na lekkich warzywnych wywarach to doskonały pomysł na kolację. W tej roli świetnie sprawdzi się krem z ziemniaków i dyni.
Źródła:
- Dieta ubogoresztkowa, Materiały udostępnione przez Podhalański Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II w Nowym Targu, https://www.pszs.eu/_userdata/file/dieta-ubogoresztkowa_2051.pdf (dostęp 10.07.2024).
- Dieta ubogoresztkowa, Materiały udostępnione przez Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Sanoku, https://www.zozsanok.pl/wp/wp-content/uploads/diety/dieta-ubogoresztkowa.pdf (dostęp 10.07.2024).
- Dieta ubogoresztkowa, Materiały udostępnione przez Specjalistyczny Szpital im. dra Alfreda Sokołowskiego w Wałbrzychu, https://www.zdrowie.walbrzych.pl/pliki/dt-07-dieta-ubogoresztkowa-1909.pdf (dostęp 10.07.2024).
- Robert Franczyk, Przygotowanie do kolonoskopii wybranych grup pacjentów, Gastroenterologia Kliniczna, tom 10, nr 4/2018.
- Martyna Kawa, Dieta ubogoresztkowa. Zasady tworzenia jadłospisu — wskazania i przeciwwskazania, https://dietetycy.org.pl/dieta-ubogoresztkowa/ (dostęp 10.07.2024).
- Joanna Kudła, Bartosz Wanot, Cezary Michalski, Normy żywieniowe a zaburzenia odżywiania i diety, http://212.87.236.17:8080/Content/6238/4_Wanot_Michalski_Kudla_Dieta.pdf (dostęp 10.07.2024).
- Joanna Ludwiszewska, Dieta ubogoresztkowa – zasady, wskazania, jadłospis diety bezresztkowej, https://wylecz.to/diety/dieta-ubogoresztkowa-zasady-wskazania-jadlospis-diety-bezresztkowej/ (dostęp 10.07.2024).
Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.