Dopamina – jaką pełni rolę w organizmie oraz problemy z nadmiarem i niedoborem dopaminy

Dopamina – jaką pełni rolę w organizmie oraz problemy z nadmiarem i niedoborem dopaminy - zdjęcie

Dopamina należy do związków chemicznych z grupy katecholamin. Jest wytwarzana i uwalniana między innymi przez komórki nerwowe w mózgu i rdzeniu kręgowym. Pełni funkcję przekaźnika w synapsach w ośrodkowym układzie nerwowym. Jej działanie wpływa na samopoczucie, energię i chęć do działania, motywację, a także wiele innych procesów. Odpowiada również za uczucie szczęścia – słynne „motyle w brzuchu” to właśnie wynik jej działania.

Jaka jest rola dopaminy w organizmie?

Dopamina odgrywa niezwykle ważną rolę w organizmie człowieka. Pełni funkcję neuroprzekaźnika, wpływając na wiele procesów – w zależności od miejsca, w którym jest aktywna. Wpływa między innymi na ciśnienie tętnicze krwi, pracę gruczołów endokrynnych (wydzielania wewnętrznego), koordynację i napięcie mięśni, a także odczuwanie emocji. Odgrywa również istotny wpływ na układ hormonalny – między innymi reguluje wydzielanie hormonu wzrostu, prolaktyny (która pobudza wzrost gruczołów sutkowych podczas ciąży i wywołuje laktację) oraz gonadotropiny (która odgrywa kluczową rolę w prokreacji). Dopamina oddziałuje ponadto na układ limbiczny, kontrolując procesy psychiczne oraz emocjonalne. Stwierdzono, że zmiany aktywności i ilości neuronów dopaminowych w mózgu mogą doprowadzić do uzależnień, zaburzeń hormonalnych oraz wielu poważnych schorzeń neurologicznych. Należą do nich m.in.: pląsawica, choroba Parkinsona, schizofrenia oraz zaburzenia psychiczne.

Rola dopaminy nie ogranicza się jedynie do funkcji neuroprzekaźnika w ośrodkowym układzie nerwowym. Jest ona również jedną z trzech amin katecholowych (obok adrenaliny i noradrenaliny), syntetyzowanych przez rdzeń nadnerczy. Wpływają one na receptory dopaminowe D1 i D2 oraz receptory adrenergiczne alfa1 i beta1, oddziałując na ośrodkowy i obwodowy układ nerwowy.

Dopamina – na co wpływa i za co odpowiada?

Dopamina wpływa między innymi na produkcję prolaktyny. Prolaktyna jest hormonem, wydzielanym przez przysadkę mózgową podczas snu, stresu, wysiłku fizycznego oraz stosunku płciowego. Jej synteza i wydzielanie znacznie wzrasta u kobiet w ciąży i karmiących piersią. I tu właśnie wkracza dopamina. Działanie jej polega na hamowaniu uwalniania prolaktyny.

Dopamina zwiększa również motywację do działania i dlatego nazywana jest często neuroprzekaźnikiem wzmocnienia. Wpływa także na nasze emocje i relacje z innymi ludźmi.

U osób zakochanych wzrasta poziom dopaminy, powodując szybszy przepływ krwi, wzrost tętna i uczucie szczęścia oraz euforii. Skutkuje to często oderwaniem od rzeczywistości i postrzeganiem partnera wyłącznie w różowych barwach – nie zauważa się jego wad.

Podobnie dzieje się podczas spożywania ulubionych potraw, czekolady i alkoholu – wzrost dopaminy wywołuje uczucie zadowolenia i spełnienia. Dowiedziono, że dopamina jest zaangażowana w działanie tzw. systemu nagrody. Polega on na tym, że aktywność neuronów dopaminowych wzrasta, gdy oczekujemy na zdarzenie sprawiające nam przyjemność – np. rozrywkę, zakupy, dobre jedzenie, hazard itd. Naukowcy odkryli również, że odgrywa ona kluczową rolę w procesie powstawania uzależnień. Podczas zażywania substancji psychoaktywnych (kokainy, amfetaminy, alkoholu, nikotyny itp.) znacznie wzrasta ilość dopaminy uwalnianej z zakończeń neuronów dopaminergicznych w ośrodkowym układzie nerwowym, co wiąże się z odczuwaniem euforii. Niestety, organizm z czasem przyzwyczaja się i aby osiągnąć ten sam efekt pobudzenia, należy przyjmować coraz to większe dawki danej substancji (co w efekcie doprowadza do silnego uzależnienia).

Czym grozi nadmiar dopaminy?

Ponieważ dopamina ma istotne znaczenie w prawidłowym funkcjonowaniu mózgu, zarówno nadmiar dopaminy, jak i jej niedobór odbija się negatywnie na całym organizmie człowieka, prowadząc do wielu chorób.

W przypadku nadmiaru pojawiają się problemy z percepcją i koncentracją uwagi, mogą wystąpić skłonności do hazardu, urojenia i halucynacje. Wielu badaczy uważa, że wzrost poziomu dopaminy wywołuje schizofrenię. Wysoka ilość tego neuroprzekaźnika może również wywołać nadciśnienie tętnicze wtórne. Często przyczyną nadciśnienia jest obecność guza, który produkuje dopaminę. Badanie, pozwalające zmierzyć jej stężenie, wykonuje się, pobierając krew z żyły łokciowej.

Nadmiar dopaminy może również spowodować pląsawicę – poważną chorobę ośrodkowego układu nerwowego. Charakteryzuje się ona występowaniem nieskoordynowanych ruchów ciała, podobnych do tańca. Spowodowane jest to zmniejszeniem napięcia mięśni szkieletowych, co wywołuje drżenie kończyn oraz występowanie ruchów mimowolnych. Leczenie pacjentów polega na farmakologicznym blokowaniu receptorów dopaminergicznych w ośrodkowym układzie nerwowym.

Czym grozi niedobór dopaminy?

Niedobór dopaminy wywołuje lęki, wewnętrzne napięcie, osłabienie motywacji, niechęć do działania, zmęczenie, apatię, a nawet depresję. Niskie stężenie dopaminy może przypominać objawy podobne do głodu narkotycznego. Niedobór tego neuroprzekaźnika stwierdza się również u dzieci chorujących na ADHD. Podawanie im leków stymulujących jej wytwarzanie korzystnie wpływa na ich zachowanie – stają się spokojniejsze i bardziej skoncentrowane.

Naukowcy uważają również, że niedobór dopaminy doprowadza do choroby Parkinsona, polegającej na zaburzeniu koordynacji ruchów, trudności w utrzymaniu równowagi, spowolnieniu ruchów, sztywności mięśni, zaburzeniu pisania, niewyraźnej mowie oraz drżeniu spoczynkowym mięśni. U podstaw choroby leżą zmiany zwyrodnieniowe komórek istoty czarnej śródmózgowia, które ograniczają produkcję dopaminy. Kiedy dojdzie do obumarcia 80% neuronów, pozostała ich część nie jest w stanie wydzielać wystarczającej ilości neuroprzekaźnika, dlatego pojawiają się charakterystyczne objawy choroby. Leczenie polega na dostarczaniu dopaminy z zewnątrz i hamowaniu jej rozkładu przez specjalistyczne leki.

Jak powstaje naturalna dopamina?

Naturalna dopamina może powstawać w dwóch różnych procesach:

  • Uwalniania neuroprzekaźnika z zakończeń nerwowych układu współczulnego.
  • Wytwarzania dopaminy w rdzeniu nadnerczy.

Może być również syntetyzowana w małych ilościach w pęcherzykach płucnych, trzustce i naczyniach krwionośnych w płucach oraz w sercu.

W pierwszym procesie dopamina wytwarzana jest przez wyspecjalizowane komórki nerwowe, tworzące w mózgu pewne struktury: układ istoty czarnej oraz układ mezokortykolimbiczny. Na jej powstawanie składa się kilka etapów: tyrozyna przekształcana jest w L-DOPA, a w następnym etapie powstaje z niej dopamina.

W procesie drugim dopamina syntetyzowana jest w rdzeniu nadnerczy z aminokwasu tyrozyny pod wpływem dwóch enzymów, hydroksylazy tyrozyny oraz dekarboksylazy dopa.

W jakich preparatach można znaleźć dopaminę?

Dopaminę podaje się głównie pacjentom we wstrząsie kardiogennym, pourazowym lub septycznym, w leczeniu ostrej niewydolności nerek, chorobie Parkinsona oraz przy zbyt niskim ciśnieniu tętniczym krwi. Również u niektórych pacjentów po ciężkich operacjach kardiochirurgicznych oraz przy zastoinowej niewydolności serca stosuje się dopaminę. Lek można przyjmować wyłącznie na zlecenie lekarza specjalisty, ponieważ efekt jest silnie uzależniony od zastosowanej dawki. Dopaminę podaje się dożylnie po rozcieńczeniu w 5% roztworze glukozy lub roztworze soli fizjologicznej.

Dopamina – dawkowanie

  • Stężenie 0,5-2 µg/kg mc/ min rozszerza naczynia nerkowe i trzewne w organizmie. Wywołuje to zwiększenie przepływu krwi przez nerki, zwiększenie przesączania kłębuszkowego i wydalanie większej ilości moczu.
  • Stężenie 2-10 µg/ kg mc/ min działa na receptory adrenergiczne alfa1 i beta1, które znajdują się w sercu. Skutkuje to przyspieszeniem czynności serca, zwiększeniem siły skurczu mięśnia sercowego oraz zwiększeniem pojemności minutowej serca. W konsekwencji doprowadza do wzrostu skurczowego ciśnienia tętniczego krwi i poprawy przepływu przez naczynia wieńcowe, zaopatrujące mięsień sercowy w krew.
  • Stężenie większe od 10 µg/ kg mc/ min oddziałuje na receptory adrenergiczne alfa1, które znajdują się w ścianie naczyń krwionośnych. Powoduje to obkurczenie naczyń krwionośnych, co doprowadza do wzrostu skurczowego i rozkurczowego ciśnienia tętniczego krwi oraz zmniejszenia przepływu krwi przez nerki.

Dopamina podana dożylnie nie przekracza bariery krew – mózg. Dlatego nie wpływa na stan emocjonalny człowieka ani nie wywołuje żadnego działania pobudzającego. Aby uzyskać efekt w postaci stabilizacji nastroju, zwiększenia motywacji i chęci do życia, zwiększenia koncentracji itp. stosowane są prekursory dopaminy. Suplement diety może wspomagać prawidłową pracę układu nerwowego, zwiększać pamięć i koncentrację. Warto wiedzieć, że można kupić bez recepty dopaminę – tabletki te są powszechnie dostępne. Do najpopularniejszych preparatów tego typu należy L-tyrozyna, ekstrakt ze świerzbca właściwego (Mucuna Pruriens), β-fenyloetyloamina (PEA) i fenyloalanina.

Zobacz też: link:

Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.

Serce i układ krążenia Niskie ciśnienie: czy wymaga leczenia? – przyczyny, objawy, leczenie
Niskie ciśnienie tętnicze (hipotonia, niedociśnienie, hipotensja) może wystąpić u każdej osoby, nawet małych dzieci i sportowców. Chociaż nie jest tak częste i tak niebezpieczne, jak nadciśnienie tętnicze i przeważnie nie utrudnia...
Informacje dla pacjenta Monocyty – o czym świadczą podwyższone monocyty?
Monocyty to komórki, które wchodzą w skład białych krwinek (leukocytów). Krążą one we krwi i w razie potrzeby wydostają się z naczyń krwionośnych do tkanek otaczających dane naczynie. W trakcie tego procesu przeistaczają się w makrofa...
Zdrowy tryb życia Czosnek niedźwiedzi – stosowanie, właściwości, uprawa. Co musisz wiedzieć o czosnku niedźwiedzim?
Każdy z nas wie, jak cenne właściwości lecznicze posiada czosnek pospolity. Nie wszyscy jednak wiedzą, że pod względem zawartości pewnych substancji przewyższa go czosnek niedźwiedzi. Jeszcze do niedawna traktowany był jako ciekawostka prz...
Informacje dla pacjenta Rzeżucha – wartości odżywcze i właściwości lecznicze. Jak uprawiać rzeżuchę w domu?
Rzeżucha wielu osobom kojarzy się wyłącznie ze świętami wielkanocnymi. Okazuje się jednak, że ta niepozorna roślina jest bogatym źródłem witamin i minerałów, dlatego warto włączać ją do diety przez cały rok.Rzeżucha – czym jest?...
Odporność, wzmocnienie organizmu Eozynofilia: o czym świadczą podwyższone eozynofile? Objawy, przyczyny, normy
Badanie krwi to jedno z podstawowych metod diagnostycznych wielu chorób. Za jego pomocą możliwe jest oznaczenie wielu parametrów, w tym eozynofilów. To jeden z rodzajów białych krwinek, które pełnią istotną funkcję w...
Informacje dla pacjenta Czym jest hydroksyzyna (hydroxyzinum) na uspokojenie? Dawkowanie i przeciwwskazania
Gdy leki dostępne bez recepty oraz naturalne specyfiki przestają być skuteczne, zazwyczaj poszukiwane są nowe rozwiązania problemu związanego ze stresem. Jeśli mowa o <span...
Sport i fitness Kreatyna – działanie, rodzaje, właściwości i efekty suplementu dla sportowców
Kreatyna to związek azotowy, który znajduje się przede wszystkim w mięśniach człowieka. Co ciekawe, nazwa pochodzi od greckiego słowa "keras", które oznacza mięso. To właśnie ono jest najważniejszym źródłem kreatyny w naszej diecie...
Serce i układ krążenia Dieta na obniżenie cholesterolu - 10 produktów, które pomagają zbić cholesterol
Obecność zbyt wysokiego poziomu cholesterolu LDL we krwi jest zjawiskiem cywilizacyjnym. Z hipercholesterolemią zmaga się coraz większa część społeczeństwa, a do rozwoju problemu przyczyniają się czynniki zewnętrzne, jak nisko odżywcza dieta oraz mało...
Układ pokarmowy Bulgotanie w brzuchu i przelewanie w jelitach – objawy, przyczyny, leczenie
Bulgotanie, przelewanie się, dziwne, głośne burczenie i przewracanie w brzuchu to nie tylko kłopotliwe i krępujące, ale również niepokojące objawy. Mogą wystąpić zarówno w dzień, jak i w nocy. Zazwyczaj stanowią całkowicie niegroźny ...

Choroby i dolegliwości Zakrzepica żył głębokich: objawy, przyczyny, leczenie
Zakrzepica żył głębokich jest bardzo poważną chorobą, która w krótkim czasie może doprowadzić do niebezpiecznych dla życia komplikacji. Ponieważ objawy mogą w początkowej fazie ...
Układ rozrodczy i moczowy Zapalenie pęcherza moczowego – przyczyny, objawy, leczenie
Zapalenie pęcherza moczowego to przykra, ale powszechna dolegliwość. Schorzenie może pojawić się zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn w każdym wieku. Niepokojącymi symptomami, mogącymi świadczyć o zapaleniu pęcher...
Serce i układ krążenia Berberyna – właściwości, zastosowanie oraz działanie. Czy berberyna jest dobra na otyłość?
Ludzie od tysięcy lat korzystali z dobrodziejstw natury w leczeniu różnorodnych chorób i dolegliwości. Tak jest i dzisiaj. Na rynku farmaceutycznym dość często można usłysz...
Choroby i dolegliwości Ból po prawej stronie brzucha
Ból brzucha zlokalizowany po prawej stronie zazwyczaj kojarzony jest z zapaleniem wyrostka robaczkowego. Przyczyną dolegliwości po tej stronie może być jednak wiele innych schorzeń, mi...
Choroby i dolegliwości Paciorkowiec – jakie choroby wywołuje oraz jakie są przyczyny i jak leczyć?
Paciorkowiec należy do licznej grupy bakterii, które mogą wywoływać różne dolegliwości – od stosunkowo niegroźnych, jak na przykład zapalenie mieszków włosowych, aż...
Układ nerwowy Ból z tyłu głowy: rodzaje, przyczyny i leczenie. Co może oznaczać ucisk z tyłu głowy?
Pacjenci skarżą się na ból zlokalizowany z tyłu głowy. Ból głowy to powszechna przypadłość, która dotyczy każdego, bez względu na płeć i wiek. Niejednokrotnie bywa ignoro...
Choroby skóry Wysypka alergiczna na ciele: sposoby na łagodzenie objawów alergii skórnych
Wygląd skóry jest ważny nie tylko przez wzgląd na własne samopoczucie, ale również zdrowie. Swędzące krostki na ciele pojawiające się po spożyciu pokarmów lub kontakcie z...
Układ rozrodczy i moczowy Nawracające zapalenia pęcherza – jak im zapobiegać i jak można je leczyć?
Zakażenia układu moczowego należą do powszechnych schorzeń o charakterze infekcyjnym i dotyczą statystycznie znacznie częściej kobiet niż mężczyzn. Mają też tendencję do nawracania, szczególnie u osó...
Choroby i dolegliwości Choroba Hashimoto – jakie są objawy, przyczyny i leczenie? Co warto wiedzieć o zespole Hashimoto?
Choroba Hashimoto to najczęstsza przyczyna niedoczynności tarczycy, będąca przewlekłym schorzeniem układu immunologicznego. Oto najważniejsze informacje na temat jej objawów, diag...

Dlaczego my?
why-us-img

Odbiór osobisty w aptece

why-us-img

Profesjonalna obsługa

why-us-img

Szybka wysyłka

why-us-img

Legalnie działająca apteka

why-us-img

Płatność online lub za pobraniem