Kluczowe wnioski z artykułu:
- Dreszcze mogą pojawić się wskutek zmiany temperatury ciała, a więc zarówno jej podwyższenia (co następuje przy gorączce), jak i obniżenia (co ma miejsce przy wychłodzeniu).
- Dreszcze są objawem zmian zachodzących w organizmie, jednak same w sobie nie wymagają leczenia.
- Drgawki nie zawsze są objawem przeziębienia lub grypy. Czasami ich przyczyną jest nadmierna ekspozycja na stres, jednak mogą też zwiastować poważniejsze choroby, na przykład cukrzycę lub ostre zapalenie osierdzia.
Dreszcze – czym są i dlaczego występują?
Dreszcze to cykliczne, drobnofaliste, pojawiające się w regularnych, krótkich odstępach czasu skurcze mięśni wywołujące drżenie ciała. Występują u wszystkich organizmów stałocieplnych, nie tylko u człowieka. Wywołuje je nagła zmiana temperatury ciała spowodowana zarówno czynnikami zewnętrznymi (chłód), jak i wewnętrznymi (na przykład rozwijająca się infekcja). Bodziec progowy do zmiany temperatury wynosi:
- spadek temperatury skóry o 0,004 stopnia Celsjusza na sekundę w przedziale temperatury pomiędzy 10-41 stopni,
- wzrost temperatury skóry o 0,001 stopnia Celsjusza na sekundę w przedziale temperatury pomiędzy 20-45 stopni.
Zimne poty i dreszcze są charakterystyczne zarówno dla infekcji, jak i nagłego wychłodzenia organizmu. Uznaje się je za jedne z pierwszych objawów przeziębienia lub grypy. Na tym etapie rozwoju choroby trudno jeszcze ocenić, z czym dokładnie mamy do czynienia, dopóki nie dołączą inne symptomy. Wtedy też warto sprawdzić, jak odróżnić przeziębienie od grypy. Jeśli temperatura ciała pozostaje na stabilnym poziomie, a pacjentowi nie towarzyszą inne objawy chorobowe, przyczyną dreszczy mogą być choroby przewlekłe. Czasami w ten sposób organizm odpowiada na bodźce stresowe. Wiele zależy tutaj od predyspozycji własnych – u jednych pojawiają się dreszcze, u innych występują na przykład duszności i poty.
Zimne poty i dreszcze – co oznaczają i jak sobie z nimi radzić?
Nagły atak zimna, dreszcze oraz drętwienie palców u rąk i nóg to charakterystyczne objawy wychłodzenia organizmu. Dochodzi do zwężenia naczyń krwionośnych, które ma na celu ograniczenie utraty ciepła przez skórę. Ciarki na ciele oraz dreszcze bez gorączki pomagają utrzymać odpowiednią temperaturę ciała tak, aby wszystkie narządy mogły pracować prawidłowo. Jeśli u pacjenta występują wymienione wyżej objawy, można mieć niemalże pewność, że doszło do wychłodzenia organizmu. Może ono wystąpić nie tylko zimą, przy ujemnej temperaturze na zewnątrz. Hipotermię obserwuje się także u pacjentów w porze letniej, na przykład gdy zbyt długo przebywają w zimnej wodzie. Zdecydowanie łatwiej wychłodzić dziecko niż osobę dorosłą.
Dreszcze bez gorączki – czy to powód do niepokoju?
Gdy pojawiają się dreszcze, gorączka, katar i kaszel, sięgamy po leki na przeziębienie i grypę. Co jednak sytuacji, gdy występują dreszcze bez temperatury? Czy jest to powód do niepokoju? W pierwszej kolejności należy uświadomić sobie, że dreszcze bez gorączki w dalszym ciągu mogą wskazywać na przeziębienie, zwłaszcza u osób dorosłych. Tego typu infekcje sezonowe często bowiem przebiegają przy normalnej temperaturze ciała, ewentualnie występuje stan podgorączkowy. Jeśli więc pacjentowi towarzyszą inne objawy charakterystyczne dla przeziębienia, to nawet w przypadku braku gorączki mogą one zwiastować infekcje. Ponadto dreszcze i ciarki na ciele są charakterystyczne dla kobiet ciężarnych, zwłaszcza w pierwszym trymestrze. Mogą one wskazywać także na choroby przewlekłe, dlatego zawsze należy zwrócić uwagę na dodatkowe objawy. Dreszcze i uczucie zimna bez gorączki jest charakterystyczne dla wychłodzenia organizmu, ale też może pojawić się w odpowiedzi na stres. Kluczowe jest więc znalezienie przyczyny dreszczy, jednak same w sobie są one dosyć skąpym objawem.
W jakich chorobach występują dreszcze?
Jak wspomniano, dreszcze właściwie nigdy nie występują jako jedyny objaw choroby, dlatego należy zwrócić uwagę także na inne, znacznie bardziej charakterystyczne. Ciarki na ciele mogą bowiem zwiastować infekcję sezonową, którą można wyleczyć w krótkim czasie, jednak czasami są oznaką znacznie poważniejszej, wymagającej długookresowego leczenia choroby. Dreszcze, którym towarzyszy ciągłe uczucie zmęczenia, mogą być oznaką anemii bądź cukrzycy. Jeśli chodzi do tego ciągłe uczucie zimna, możemy mieć do czynienia z chorobami tarczycy lub chorobą nowotworową. Dreszcze występują też w zatruciu pokarmowym lub alkoholowym, jednak dodatkowym objawem zwykle są wymioty, ból brzucha, czasami zgaga. Jest to objaw występujący przy udarze słonecznym, któremu towarzyszą nudności i zawroty głowy. Nie wszyscy zdają sobie sprawę z tego, że drgawki pojawiają się też w chorobach psychicznych. Lista schorzeń, których objawem są dreszcze, jest więc bardzo długa. Należy do niej dołączyć:
- ostre zapalenie osierdzia,
- zapalenie gruczołu krokowego,
- zakażenie układu moczowego,
- gruźlicę,
- różyczkę,
- ropień płuc,
- ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek.
Kluczowa jest więc diagnostyka, którą rozpoczynamy od wizyty u lekarza rodzinnego. Ten, po zebraniu wywiadu i wykonaniu podstawowych badań, może skierować pacjenta do specjalisty. Dreszcze nie miną samoistnie, a dopiero wtedy, gdy zostanie wyleczona ich przyczyna.
Nagły atak zimna i dreszcze – co może wywoływać takie objawy?
Dreszcze i zimno to charakterystyczne objawy wychłodzenia organizmu. Jak wiadomo, pojawia się ono nie tylko zimą, ale również latem, dlatego warto zachować czujność. W przypadku wychłodzenia mamy do czynienia z bardzo silnymi drgawkami, które ustąpią dopiero wtedy, gdy temperatura ciała osiągnie odpowiednią wartość. Jeśli jednak nie doszło do wychłodzenia ciała, nagły atak zimna i wewnętrzne drżenie organizmu wskazują na początek infekcji. Taki przebieg najczęściej obserwuje się u osób z obniżoną odpornością, które ciężej przechodzą nawet tak zwane „sezonówki”. Warto sięgnąć wtedy po leki na odporność, które wzmocnią organizm. Atak zimna połączony z dreszczami to także objaw stresu. Jeśli organizm jest na niego nadmiernie eksponowany, mogą pojawić się drgawki i uczucie chłodu, które obejmuje zwłaszcza dłonie i stopy. Tego typu objawy towarzyszą też osobom przemęczonym, których organizm manifestuje brak snu. Co ciekawe, w tym przypadku nie zawsze mamy do czynienia z uczuciem zmęczenia. Po przekroczeniu pewnej granicy nie jest ono mocno odczuwalne, natomiast do głosu dochodzą inne symptomy. Każdy pacjent ma inny próg przemęczenia, dlatego u niektórych dreszcze pojawią się już po jednej nieprzespanej nocy, u innych natomiast dopiero po dłuższym czasie. Nie należy jednak dopuszczać do takiego stanu, pamiętając, że przeciążenie organizmu brakiem snu niesie za sobą również inne konsekwencje.
Ciarki na ciele – czy zawsze oznaczają problem zdrowotny?
Dreszcze i zimne poty kojarzą się przede wszystkim z chorobą, jednak dobra wiadomość jest taka, że mogą być efektem nieco bardziej prozaicznych stanów. Na przykład, gdy zaczynamy się stresować, pojawiają się dreszcze. Przyczyny są w tej sytuacji złożone, jednak wiadomo, że drgawki są odpowiedzią organizmu na silną reakcję stresową. Wtedy też pomaga relaksacja i wyciszenie. Dreszcze pojawiają się u osób przemęczonych, których organizm domaga się snu. Remedium jest więc odpoczynek, jednak nie powinna być to krótka chwila relaksu. Organizm potrzebuje bowiem czasu na regenerację. Wewnętrzne drżenie może wystąpić po wymagającym treningu. Oznacza przeciążenie organizmu, może też wiązać się z utratą elektrolitów. Należy więc w pierwszej kolejności uzupełnić płyny i mikroelementy, a następnie odpocząć. Dreszcze mogą być oznaką wygłodzenia organizmu, dlatego powinny ustąpić krótko po posiłku. Nie zawsze są jednocześnie objawem cukrzycy lub stanów cukrzycowych. Często występują też u pacjentów na odwyku alkoholowym, lekowym lub narkotykowym. Dreszcze są w tym przypadku objawem tak zwanego głodu, który związany jest z detoksykacją organizmu i odstawieniem środków uzależniających. Jeśli dreszcze występują w powyższych przypadkach, nie są objawem choroby, dlatego nie wymagają wizyty u lekarza. Należy jednak samodzielnie zniwelować ich przyczynę (podstawą jest regeneracja organizmu), dzięki czemu przestaną nawracać.
Źródła:
- Dreszcze - czym są, jakie są ich przyczyny, czy zwiastują chorobę?, lek. M. Dąbrowski (https://bioaronsystem.pl/dreszcze-co-to-przyczyny-czy-zwiastuja-chorobe/) [dostęp na 8.10.2024].
- A. Wawrzyniak, Racjonalna terapia ostrych infekcji górnych dróg oddechowych, Forum Medycyny Rodzinnej, 2011, t. 5, nr 5, s. 402.
- Dreszcze bez gorączki? Co zwiastują?, dr n. med. T. Grzegorzek, (https://tomaszgrzegorzek.pl/nowosci/dreszcze-bez-goraczki-co-zwiastuja/) dostęp na [8.10.2024].
Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.