Ferrytyna: jakie są normy i kiedy należy się przebadać? Problemy z nadmiary i niedoborem ferrytyny.

Ferrytyna: jakie są normy i kiedy należy się przebadać? Problemy z nadmiary i niedoborem ferrytyny. - zdjęcie

Czym jest ferrytyna?

Ferrytyna jest białkiem tzw. ostrej fazy, występującym m.in. w wątrobie, śledzionie, nerkach, szpiku kostnym i mięśniach szkieletowych. Stanowi połączenie białka apoferrytyny z żelazem. Dzięki niej organizm wchłania i magazynuje żelazo. Polega to na łączeniu się żelaza z apoferrytyną, w wyniku czego powstaje ferrytyna, która następnie jest przekazywana transportowemu białku osocza (transferynie) i przenoszona dalej, do różnych tkanek.

Jak i po co badać ferrytynę?

Znajomość stężenia ferrytyny pozwala stwierdzić, czy w organizmie brakuje żelaza, czy też jest go za dużo, zanim wystąpią niepokojące objawy. Specjaliści zalecają badanie stężenia ferrytyny, gdy podejrzewają niedokrwistość wynikającą z niedoboru żelaza. Do objawów tych należą:

  • zmiany na błonie śluzowej języka, gardła i przełyku,
  • łamliwość paznokci i włosów,
  • występowanie prążków na paznokciach,
  • senność i zaburzenia zdolności intelektualnych,
  • bladość,
  • szum w uszach,
  • zawroty głowy i omdlenia,
  • bóle mięśni,
  • zmniejszenie odporności,
  • złe samopoczucie i pogorszenie nastroju,
  • nerwowość,
  • przyspieszenie akcji serca.

Za pomocą badania można również skontrolować efektywność terapii. Czasami lekarz kieruje pacjenta na badanie ferrytyny, gdy podejrzewa nadmiar żelaza w organizmie. Może on wynikać z istnienia zaburzenia wrodzonego, jakim jest hemochromatoza lub hemosyderoza, czyli nadmierne przyswajanie żelaza, w wyniku innej choroby lub jako powikłanie po wielokrotnej transfuzji krwi.

Ferrytyna – badanie

Do badania stężenia ferrytyny w surowicy pobierana jest krew z żyły łokciowej. Pacjent powinien zgłosić się do laboratorium na czczo (co najmniej 10-12 godzin od ostatniego posiłku). Wcześniej należy skonsultować się z lekarzem w kwestii przyjmowanych leków i suplementów diety, które mogłyby wpłynąć na odczyt badania ferrytyny. Czas oczekiwania na wynik jest krótki – zazwyczaj można go odebrać już na drugi dzień. Oznaczanie ferrytyny warto wykonywać regularnie, ponieważ umożliwia wczesne wykrycie wielu niebezpiecznych chorób, co pozwala na szybką reakcję i zastosowanie odpowiedniego leczenia. Można również wykonać prywatnie badanie stężenia ferrytyny. Cena badania uzależniona jest od lokalizacji i standardu laboratorium, ale najczęściej nie przekracza 50 złotych.

Jakie są normy ferrytyny?

Prawidłowe wartości stężenia ferrytyny uzależnione są od płci i wieku, a zakres normy jest stosunkowo szeroki. Dlatego też wyniki badania powinny być zawsze interpretowane przez lekarza prowadzącego, na podstawie norm zamieszczonych w tabelach oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta.

Ferrytyna – norma

U kobiet stężenie ferrytyny w surowicy powinno mieścić się w granicach 10-200 mikrogramów na litr.

U mężczyzn stężenie ferrytyny w surowicy powinno być w zakresie 15-400 mikrogramów na litr.

Jakie są objawy nadmiaru ferrytyny i jak sobie z nim radzić?

Pierwsze objawy mogą wystąpić już przy nieznacznie podwyższonym poziomie ferrytyny. Należą do nich:

  • przewlekłe zmęczenie, nieustające pomimo prawidłowej ilości snu,
  • złe samopoczucie,
  • problemy z odpornością i częste infekcje,
  • bóle stawów, brzucha, mięśni czy głowy,
  • zaburzenia pracy przewodu pokarmowego.

Ferrytyna wysoka może wskazywać na wiele różnych zaburzeń i chorób. Najczęściej przyczynami nadmiaru ferrytyny są:

  • stany zapalne,
  • reumatoidalne zapalenie stawów,
  • uszkodzenie wątroby, w tym martwica komórek wątroby,
  • uszkodzenie śledziony,
  • uszkodzenie komórek szpiku kostnego,
  • przeładowanie żelazem (hemochromatoza pierwotna lub potransfuzyjna),
  • niedokrwistość megaloblastyczna, aplastyczna lub hemolityczna.

Nadmiar żelaza jest bardziej niebezpieczny niż jego niedobór. Dlatego należy jak najszybciej ustalić jego przyczynę i zastosować odpowiednie leczenie. Musi ono być zawsze prowadzone przez lekarza – nie wolno leczyć się na własną rękę. Przy hemochromatozie najczęściej stosuje się kontrolowane upusty krwi.

Czym może się objawiać niedobór ferrytyny?

Niska ferrytyna może wskazywać na obniżone stężenie białek, spowodowane niedożywieniem. Przyczyną tego rodzaju anemii bywa przewlekłe zapalenie jelit lub zespół złego wchłaniania w przewodzie pokarmowym. Ferrytyna poniżej normy może też występować, kiedy w organizmie pojawiają się niedobory żelaza w wyniku upływu krwi (np. krwotoku czy częstych i obfitych miesiączek). Niedobór ferrytyny jest ściśle związany z niedoborem żelaza. Do typowych objawów, które powinny zwrócić naszą uwagę i skłonić do wykonania badań krwi należą:

  • wypadanie włosów, łamliwość paznokci i suchość skóry,
  • ciągłe zmęczenie, senność, zaburzenia koncentracji,
  • spadek odporności i podatność na infekcje,
  • zajady w kącikach ust,
  • krwawienie dziąseł,
  • bladość błon śluzowych.

Czy da się podnieść poziom ferrytyny?

Lekarz prowadzący na podstawie objawów klinicznych, po przeprowadzeniu dodatkowych badań (m.in. pełnej morfologii krwi) oraz ustaleniu przyczyny niedoboru ferrytyny, zleca odpowiednie leczenie. Najczęściej są to preparaty na receptę. Należą do nich zazwyczaj:

  • tabletki lub syropy, zawierające kompleks wodorotlenku żelaza trójwartościowego,
  • fiolki do picia z bursztynianem żelaza (dla osób cierpiących na przewlekłe choroby układu pokarmowego),
  • preparaty, zawierające siarczan żelaza dwuwartościowego, łączone z kwasem askorbinowym, ułatwiającym wchłanianie żelaza oraz kwasem foliowym.

Przy niewielkim odchyleniu od normy zwykle wystarcza zmiana diety i dodatkowa suplementacja.

Ferrytyna – jak podnieść poziom?

Aby podnieść poziom ferrytyny, należy spożywać produkty bogate w wysoko przyswajalne żelazo hemowe pochodzenia zwierzęcego, a więc:

  • żółtka jaj,
  • podroby (wątróbka, kaszanka, salceson),
  • czerwone mięso (wołowina, ale również cielęcina i baranina),
  • niektóre rodzaje drobiu (gęś, kaczka),
  • tłuste ryby (np. łosoś,śledź, makrela i sardynka).

Oprócz tego wysoka zawartość żelaza znajduje się w warzywach takich jak: rośliny strączkowe, suszone owoce oraz pełnoziarniste kasze i ciemne pieczywo.

Przyswajalność żelaza zwiększa witamina C, dlatego jadłospis powinien uwzględniać świeże warzywa i owoce. Istnieje także grupa produktów hamujących wchłanianie żelaza. Należą do nich: kawa i herbata, wapń pochodzący z nabiału, czerwone wino oraz błonnik, dlatego należy ich unikać. Niedobór ferrytyny i żelaza można też uzupełniać preparatami dostępnymi bez recepty – może być to samo żelazo lub połączone z kwasem foliowym czy askorbinowym.

Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.

Serce i układ krążenia

Niskie ciśnienie: czy wymaga leczenia? – przyczyny, objawy, leczenie
Niskie ciśnienie tętnicze (hipotonia, niedociśnienie, hipotensja) może wystąpić u każdej osoby, nawet małych dzieci i sportowców. Chociaż nie jest tak częste i tak niebezpieczne, jak nadciśnienie tętnicze i przeważnie nie utrudnia...

Układ rozrodczy i moczowy

Ulubione pozycje seksualne kobiet - 10 pozycji seksualnych, które dają niezapomniane doznania
Seks odgrywa bardzo ważną rolę w życiu zarówno mężczyzn, jak i kobiet. Umacnia związek, pozwala lepiej poznać swoje ciało i zaspokoić skrywane pragnienia....

Dieta i odchudzanie

Owoc kaki (persymona): wartości odżywcze, prozdrowotne i składniki aktywne
Owoc kaki, czyli persymona, to niesamowity produkt spożywczy, który wciąż bardzo rzadko gości na europejskich talerzach. To egzotyczny owoc o charakterystycznym smaku, który stale zyskuje na popularności wśród dietetyków ora...

Układ pokarmowy

Bulgotanie w brzuchu i przelewanie w jelitach – objawy, przyczyny, leczenie
Bulgotanie, przelewanie się, dziwne, głośne burczenie i przewracanie w brzuchu to nie tylko kłopotliwe i krępujące, ale również niepokojące objawy. Mogą wystąpić zarówno w dzień, jak i w nocy. Zazwyczaj stanowią całkowicie niegroźny ...

Odporność, wzmocnienie organizmu

Eozynofilia: o czym świadczą podwyższone eozynofile? Objawy, przyczyny, normy
Badanie krwi to jedno z podstawowych metod diagnostycznych wielu chorób. Za jego pomocą możliwe jest oznaczenie wielu parametrów, w tym eozynofilów. To jeden z rodzajów białych krwinek, które pełnią istotną funkcję w układzie odpornościowym człowieka, ...

Informacje dla pacjenta

Monocyty – o czym świadczą podwyższone monocyty?
Monocyty to komórki, które wchodzą w skład białych krwinek (leukocytów). Krążą one we krwi i w razie potrzeby wydostają się z naczyń krwionośnych do tkanek otaczających dane naczynie. W trakcie tego procesu przeistaczają się w makrofa...

Serce i układ krążenia

Dieta na obniżenie cholesterolu - 10 produktów, które pomagają zbić cholesterol
Obecność zbyt wysokiego poziomu cholesterolu LDL we krwi jest zjawiskiem cywilizacyjnym. Z hipercholesterolemią zmaga się coraz większa część społeczeństwa, a do rozwoju problemu przyczyniają się czynniki zewnętrzne, jak nisko odżywcza dieta oraz mało...

Informacje dla pacjenta

Czym jest hydroksyzyna (hydroxyzinum) na uspokojenie? Dawkowanie i przeciwwskazania
Gdy leki dostępne bez recepty oraz naturalne specyfiki przestają być skuteczne, zazwyczaj poszukiwane są nowe rozwiązania problemu związanego ze stresem. Jeśli mowa o preparatach na uspokojenie to jednym z popularniejszych, wydawanych z przepi...

Informacje dla pacjenta

Wysoki puls – przyczyny, objawy jak prawidłowo zmierzyć?
Puls, inaczej tętno, określa ilość uderzeń serca na minutę, czyli częstotliwość bicia serca. Jego wartość jest dla człowieka zdrowego ściśle określana i nie powinna być ani za niska, ani zbyt wysoka. Każde odchylenie od normy wymaga ...

Układ nerwowy

Zaburzenia lękowe: diagnoza, leki i terapia CBT w atakach paniki
Zaburzenia lękowe to powszechny problem dotykający milionów ludzi na całym świecie, często utrudniający codzienne funkcjonowanie. Dowiedz się, jak rozpoznać objawy, jakie leki przeciwlękowe mogą pomóc oraz dlaczego terapia poznawczo...

Układ rozrodczy i moczowy

Inkontynencja: przyczyny, rodzaje i skuteczne leczenie nietrzymania moczu (NTM)
Inkontynencja, czyli nietrzymanie moczu i kału, dotyczy coraz większej liczby ludzi. To problem, o którym trzeba mówić głośno, ponieważ znacznie obniża on jakość życia milionów osób oraz negatywnie wpływa na ich zdrowi...

Układ pokarmowy

Leki na problemy trawienne – ranking preparatów na wzdęcia, zaparcia i biegunki
Problemy trawienne, takie jak wzdęcia, zaparcia czy biegunki, mogą znacząco obniżać komfort życia. Na szczęście istnieje wiele skutecznych sposobów na szybkie uporanie się z tymi dolegliwościami....

Choroby kobiece

Badania na tarczycę FT3, FT4, TSH – jak i kiedy je wykonać? Interpretacja wyników i normy pracy tarczycy
Brak energii, złe samopoczucie, zbyt niska lub wysoka masa ciała – każdy z tych objawów może wiązać się z zaburzeniami hormonalnymi. Regularne badanie tarczycy, a zwłaszcza poziomu hormonów przez nią produkowanych, to pierwszy...

Choroby skóry

Jak powstają zaskórniki zamknięte? Jak się ich pozbyć?
Zaskórniki zamknięte są jednym z najczęstszych problemów skórnych, które dotykają osoby w różnym wieku. Chociaż najczęściej pojawiają się w okresie dojrzewa...

Układ pokarmowy

Szukasz dobrego suplementu wspierającego funkcjonowanie wątroby?
Wątroba to jeden z najważniejszych organów wewnętrznych człowieka. W prawidłowo funkcjonującej wątrobie zachodzi ponad 500 reakcji chemicznych i metabolicznych. Aby...

Kosmetyki i uroda

Zbawienna moc odżywek - czyli walka z wypadającymi włosami
Niedobory witamin i minerałów, zaburzenia hormonalne, geny, a także brak odpowiedniej ochrony i przesadna stylizacja to najczęstsze przyczyny osłabienia i utraty włosów. Walkę z tym problemem można prowadzić n...

Choroby męskie

Zakola problem wielu mężczyzn – kilka rad jak sobie z nimi poradzić?
Wielu mężczyzn zmaga się łysieniem. Przypadłość ta nie dotyczy tylko mężczyzn w dojrzałym wieku, ale i tych około 20-30. roku życia. Jak sobie z tym radzić?...

Kosmetyki i uroda

Sucha skóra w zimę? Razem sobie poradzimy!
Gdy przychodzą chłodne dni, skóra szczególnie na naszych buziach zaczyna być nieprzyjemnie ściągnięta, szczypie i piecze. Na dworze mróz i zimny w...

Dlaczego my?
why-us-img

Odbiór osobisty w aptece

why-us-img

Profesjonalna obsługa

why-us-img

Szybka wysyłka

why-us-img

Legalnie działająca apteka

why-us-img

Płatność online lub za pobraniem