To, jaką grupę krwi będzie miało Twoje dziecko, jest trudne do przewidzenia, ale możliwe. Grupę krwi dziedziczymy bowiem po rodzicach i istnieje przeważnie kilka kombinacji połączenia genów. Sprawdź, co warto wiedzieć na temat krwi starając się o dziecko, w czasie ciąży i tuż po narodzinach malucha.
Krew – co musisz wiedzieć?
Krew to tkanka, która w odróżnieniu od tkanek tworzących np. skórę, jest płynna. Składa się z krwinek czerwonych (erytrocyty), krwinek białych (leukocyty) oraz osocza. Jej rola w organizmie jest nie do przecenienia - krew pełni kilka podstawowych dla życia funkcji. Przede wszystkim, krew (a konkretnie erytrocyty) odpowiedzialna jest za transportowanie tlenu do poszczególnych komórek ciała. Zarówno ich niedobór jak i nadmiar prowadzi do poważnych konsekwencji zdrowotnych, takich jak anemia (niedobór) lub nadkrwistość (nadmiar). Z kolei leukocyty są "pierwszą linią obrony" w walce z infekcjami: pomagają ją zwalczyć, a ich nadmiar przeważnie wskazuje na toczący się w organizmie stan zapalny. Płytki krwi odpowiadają za prawidłowe jej krzepnięcie, a osocze - w dużym skrócie - stanowi zawiesinę, w której wszystkie poszczególne elementy krwi są zanurzone i która umożliwia jej przemieszczenie się w żyłach i tętnicach. Osocze stanowi ponad połowę objętości krwi, zawiera białka wspomagające jej krzepliwość i jest "transporterem" dla efektów przemiany materii, które muszą zostać dostarczone do płuc, nerek czy wątroby.
Warto wiedzieć, że krew jest również doskonałym źródłem wiedzy na temat kondycji organizmu. Proste badania z krwi (dostępne w aptece i możliwe do wykonania w domu!) pozwalają wykryć zakażenie bakterią Helicobacter Pyliori, czy nawet ustalić rodzaj nietolerancji pokarmowych.
Większość badań krwi, takie jak np. badanie CRP, wymagają jednak wizyty w specjalistycznym punkcie poboru. To, co bezwzględnie należy wiedzieć w kontekście jakichkolwiek badań krwi to również to, że ostateczną interpretację wyników zawsze należy pozostawić specjaliście: ogólne normy są raczej wskazówką do interpretacji, a najważniejszy jest ogólnoustrojowy stan zdrowia pacjenta, jego płeć, przebyte infekcje, wiek. Ponadto jedynie specjalista jest w stanie ocenić, w jaki sposób wyniki poszczególnych badań ze sobą korelują: przykładowo, w przypadku bardzo poważnej choroby, jaką jest toczeń, wynik badania CRP może być w normie, ale OB będzie podniesione. Prawidłowa morfologia krwi kobiety po porodzie może wykraczać poza standardowe normy, co jest dowodem na regenerację organizmu, a nie chorobę.
Czym jest grupa krwi?
Rozmawiając na temat krwi, nie sposób nie poruszyć kwestii grupy krwi. Tabela grup krwi, pozwalająca wyliczyć możliwe kombinacje dla potomstwa zrodzonego z rodziców o określonych grupach, zamieszczona jest w niemal każdym podręczniku do biologii w szkole średniej. Nie zmienia to jednak faktu, że z czasem pewne informacje zapominamy, a temat grup krwi pojawia się np. w kontekście wykrycia ciąży i pytania o konflikt serologiczny.
Grupa krwi każdego człowieka zależy od tego, jaki typ białek znajduje się na powierzchni jego krwinek czerwonych. Najważniejsze klasyfikacje grupy krwi to: AB0 (A, B, AB i 0) oraz Rh (Rh plus, Rh minus).
Jakie są grupy krwi i jakie ma to znaczenie?
Najważniejszym układem grup krwi jest AB0. Litery A i B są oznaczeniem antygenów, które znajdują się na powierzchni erytrocytów. I tak, dla grupy krwi A, antygenem tym będzie antygen A, z kolei w przypadku grupy krwi B - antygen B. Grupa krwi AB posiada oba antygeny. Ciekawym przypadkiem jest grupa krwi AB0 (tzw. grupa krwi 0), która na powierzchni erytrocytów nie posiada żadnego antygenu.
Warto wiedzieć, że układ AB0 kształtuje się już na samym początku ciąży, a konkretnie w 6 tygodniu - czyli często wcześniej, nim przyszła mama dowie się o tym, że spodziewa się dziecka. W pełni grupa krwi "dojrzewa" jednak w kilka miesięcy (od 6 do 18) po porodzie. Stąd grupa krwi dziecka oznaczana jest po ukończeniu przez niego dwóch lat.
W organizmie ludzkim od samego urodzenia obecne są jednak przeciwciała, które wykrywają antygeny A i B. Białka te, wytwarzane w ramach układu odpornościowego, służą do rozpoznawania, a następnie niszczenia patogenów, takich jak wirusy czy bakterie, ale również uznanych za obce, antygenów. Stąd bierze się tzw. konflikt krwi (brak możliwości transfuzji krwi między osobami posiadającymi różne grupy).
Jak już wspomniano, grupa krwi jednak to nie wszystko - ważne jest również oznaczenie Rh. Skrót Rh jest oznaczeniem kolejnego antygenu - jeśli jest on obecny na powierzchni krwinek, grupa krwi zostaje sklasyfikowana jako Rh+. Jeśli go brakuje, Rh-. Ten element grupy krwi także kształtuje się w 6 tygodniu ciąży, ale w przeciwieństwie do układu AB0, od samego początku jest niebywale aktywny. To właśnie on może doprowadzić do powstania tzw. konfliktu serologicznego. Konflikt taki zachodzi, gdy grupa krwi matki nie ma czynnika Rh, a rozwijający się płód ma grupę krwi Rh+. W takim przypadku, jeśli doszłoby do kontaktu krwi dziecka z krwią matki, jej organizm uzna płód za obce ciało i zacznie produkować przeciwciała. Najczęściej do takiej sytuacji może dojść dopiero w trakcie porodu. Jednak oznacza to, że w przyszłości, w przypadku ewentualnej drugiej ciąży, układ odpornościowy matki może zacząć zwalczać erytrocyty płodu. Aby zapobiec tej sytuacji, do trzech dób po porodzie podaje się matce immunoglobinę anty-D.
Jak sprawdzić grupę krwi?
Grupę krwi oznacza się poprzez standardowe badanie laboratoryjne - na wynik czeka się zwyczajowo od jednego do dwóch dni. W celu oznaczenia grupy krwi, specjalista pobiera krew z żyły przedramienia (tak jak w przypadku innych typowych badań).
Co oznacza grupa krwi – pochodzenie etniczne
Ciekawym faktem jest to, że grupy krwi posiadają określone pochodzenie. Migracje ludności (oraz przodków współczesnego homo sapiens) prowadziły do łączenia się poszczególnych genów. I tak:
- Grupa 0 - uznawana jest za najstarszą grupę krwi. Przyjmuje się, że powstała około 40 tysięcy lat temu. Za przodków osób z grupą krwi 0 uznaje się Celtów.
- Grupa A - ta grupa krwi prawdopodobnie pojawiła się 20 tysięcy lat temu w północnej Skandynawii.
- Grupa B - to dość młoda grupa krwi, ponieważ ma około 13 tysięcy lat. Zdaniem specjalistów, pochodzi ona z Azji Centralnej i Syberii.
- Grupa AB - ta grupa krwi jest najmłodsza, a jej powstanie jest dla naukowców wciąż zagadką. Uważa się, że pojawiła się zaledwie tysiąc lat temu. Jedni specjaliści jej pochodzenie wywodzą od tzw. plemion barbarzyńskich (Wandalów i Wizygotów), a inni - od ludów semickich.
Ile kosztuje badanie grupy krwi?
Bardzo istotna jest wiedza na temat tego, jaka jest nasza grupa krwi. Cena tego badania nie jest wysoka: to około 30 złotych. Oznaczenia grupy można dokonać w trakcie innych standardowych badań krwi. Cennik może ulec wtedy lekkiej zmianie (np. niektóre ośrodki oferują pakiet badań krwi wraz z oznaczeniem grupy w korzystniejszej cenie). Warto wiedzieć, że w przeciwieństwie do innych zwykłych badań, konieczne jednak będzie okazanie dowodu tożsamości i podanie swojego numeru PESEL. Odebranie wyniku badania osobiście jest w przypadku oznaczenia grupy krwi niezbędne. Oznaczenie grupy krwi może być również wykonane w ramach NFZ, za skierowaniem uzyskanym od lekarza rodzinnego lub ginekologa w przypadku kobiet w ciąży.
Grupa krwi a dieta – czy coś trzeba wiedzieć?
Temat "grupa krwi a dieta" pojawia się często w kontekście problemów z odchudzaniem czy nawracających kłopotów z układem trawiennym. Większość lekarzy jest jednak zdania, że nie ma widocznego związku między grupą krwi a tym, jakie produkty dana osoba powinna spożywać, a jakich powinna unikać. Należy pamiętać, że dieta eliminacyjna (wykluczająca pewne składniki z codziennego jadłospisu), może mieć negatywne konsekwencje dla organizmu i takie kroki należy dokonywać jedynie pod kontrolą lekarską. Osoby, które wierzą w to, że grupy krwi determinują wiele czynników uważają, że nieodpowiednia dieta (niedostosowana do grupy krwi) może prowadzić do poważnych zaburzeń trawiennych, czy nawet insulinoodporności. We współczesnej medycynie brak jednak dowodów na tego typu związki. Nie wykazano również żadnej korelacji między konkretnymi grupami krwi a pulsem czy ciśnieniem tętniczym.
Jak prawidłowo zmierzyć ciśnienie krwi? Dowiedz się z naszego artykułu!
Kalkulator grupy krwi – dziedziczenie grup krwi po rodzicach
Dziedziczenie grupy krwi odbywa się zgodnie z prawami Mendla, czyli prawa określającego przekazywanie cech. Aby poznać kombinacje, z których jedną otrzyma potomek, należy znać grupy krwi (wraz z czynnikami Rh) obojga rodziców. Online dostępne są kalkulatory grup krwi umożliwiające proste obliczenie dostępnych kombinacji. Osoby czujące się na siłach, mogą skorzystać z tabeli, dostępnych np. w niektórych książeczkach zdrowia czy poradnikach dla młodych rodziców.
Zainteresował Cię ten artykuł? Sprawdź produkty wspomagające funkcjonowanie układu krwionośnego i serca. Być może zainteresuje Cię również artykuł na temat zakrzepicy żył głębokich - jednego z najczęstszych powikłań chorób układu krwionośnego, które zagraża także kobietom zażywającym preparaty hormonalne.
Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.
