Kluczowe wnioski z artykułu:
- Za grzybicę owłosionej skóry głowy najczęściej odpowiadają dermatofity oraz grzyby antropofilne, zoofilne i geofilne.
- Zmiany chorobowe występują głównie na skórze głowy. Mogą pojawić się jednak także na innych owłosionych powierzchniach skóry.
- Do zakażenia może dojść zarówno w wyniku kontaktu bezpośredniego, jak i poprzez korzystanie ze wspólnych przedmiotów codziennego użytku, np. szczotek i grzebieni.
- Leczenie opiera się głównie na stosowaniu zewnętrznych środków farmakologicznych oraz leków doustnych.
Grzybica skóry głowy – co to jest i jakie są jej przyczyny?
Choroby skóry głowy zaliczane są do najczęściej występujących dolegliwości dermatologicznych. Należy do nich także grzybica skóry owłosionej, która może występować na skórze głowy, brody oraz na linii rzęs i brwi. Ma charakter infekcji zakaźnej, za rozwój której odpowiedzialne są m.in. grzyby z rodzaju Microsporum canis, Microsporum audouini, Trichophyton violaceum, Trichophyton mentagrophytes (gypseum), Trichophyton schoenleini, Trichophyton tonsurans. Do zakażenia może dojść zarówno wskutek bezpośredniego kontaktu z osobą chorą, jak i poprzez używanie wspólnych przedmiotów. Grzybica skóry owłosionej najczęściej diagnozowana jest u dzieci, które mogą zarazić się od zwierząt lub innego dziecka.
Warto pamiętać o tym, że nie każdy kontakt z osobą zarażoną prowadzi do rozwoju choroby. Zdrowy organizm jest w stanie skutecznie zwalczyć mikroorganizmy. Właśnie dlatego na rozwój grzybicy głowy szczególnie narażone pozostają osoby w stanach obniżonej odporności oraz cierpiące na choroby autoimmunologiczne. Ryzyko zakażenia zwiększają także rany skórne.
Grzybica skóry głowy – objawy, które powinny Cię zaniepokoić
Przebieg kliniczny choroby zależeć będzie przede wszystkim od rodzaju zakażenia. Do najważniejszych postaci grzybicy głowy należą: grzybica strzygąca, grzybica drobnozarodnikowa oraz grzybica woszczynowa. Niepokój pacjenta powinny wzbudzić charakterystyczne zmiany skórne na głowie.
Grzybica skóry głowy – objawy:
- czerwone plamy na głowie,
- pieczenie skóry głowy,
- zmiany ropne,
- guzy i stany zapalne,
- strupy,
- łupież,
- tendencja do utraty włosów.
W przypadku wystąpienia niepokojących objawów należy udać się do lekarza rodzinnego lub dermatologa, który dokładnie obejrzy zmiany skórne i przeprowadzi dodatkowe badania laboratoryjne, pozwalające na potwierdzenie diagnozy. Należy pamiętać o tym, że wiele innych chorób może wywoływać podobne symptomy, co może utrudnić prawidłowe rozpoznanie dolegliwości. Następnie lekarz przepisze odpowiednie preparaty na problemy skórne oraz wyjaśni dalszy przebieg leczenia.
Rodzaje grzybicy skóry głowy
Grzybica drobnozarodnikowa
Grzybica drobnozarodnikowa najczęściej diagnozowana jest u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. W naszym kraju najczęściej wywołana jest przez grzyby z rodzaju M. canis. U osób dorosłych występuje wyjątkowo rzadko. Najczęściej związana jest z obniżeniem odporności. Szczególnie narażeni są przy tym pacjenci cierpiący na zakażenie wirusem HIV oraz kobiety w okresie pomenopauzalnym.
U dzieci zakażenie Microsporum canis objawia się występowaniem ognisk z ułamanymi włosami na wysokości 2–3 mm. Włosy otoczone są dodatkowo biało-szarą pochewką. Skóra może być pokryta szarą łuską, podobną do popiołu. Przeważnie nie towarzyszy im silny stan zapalny. Rzadkość występowania u osób dorosłych sprawia, że choroba bywa diagnozowana m.in. jako łojotokowe zapalenie skóry, łuszczyca oraz zapalenie mieszków włosowych. Za charakterystyczny, chociaż niespecyficzny symptom, uważa się występowanie włosów ułamanych oraz czarnych kropek.
Grzybica strzygąca
Grzybica strzygąca może mieć postać powierzchniową oraz głęboką. Pierwsza z nich diagnozowana jest rzadziej. Charakteryzuje się licznymi drobnymi zmianami, które często pozostają niezauważone. Do charakterystycznych symptomów zalicza się ułamanie włosów na różnej wysokości. Grzyby rozwijają się wewnątrz włosów, prowadząc do uszkodzenia ich struktury. Uwagę pacjenta powinny zwrócić także czarne punkciki.
Grzybica strzygąca głęboka wywołana jest przez dermatofity Trichophyton mentagrophytes var. granulosum. Mikroorganizmy wywołują silną reakcję immunologiczną, prowadząc do pojawiania się większych guzów o charakterze zapalnym. Zgrubienia dodatkowo pokryte są strupami i lepką wydzieliną. Często obserwowane są również objawy uogólnione, takie jak podwyższona temperatura ciała, bóle głowy oraz osłabienie. Grzybica strzygąca może prowadzić do występowania trwałych obszarów wyłysienia, nawet w przypadku podjęcia leczenia.
Grzybica woszczynowa
Grzybica woszczynowa wywołana jest przez antropofilne dermatofity z rodzaju Trichophyton schoenlein. Aktualnie uchodzi za najrzadziej występującą postać grzybicy. Wyróżnia się wzmożoną utratą włosów, występowaniem tarczek woszczynowych wokół mieszków włosowych oraz bliznowacenia w okolicy mieszków włosowych. Same włosy stają się matowe i pozbawione blasku. Choroba może dawać przy tym objawy zbliżone do łuszczycy oraz łupieżu.
Łuszczyca czy grzybica głowy – jak prawidłowo zdiagnozować problem?
Niekiedy występujące objawy utrudniają prawidłową diagnostykę choroby. Zastanawiasz się, czy symptomy należą do łuszczycy, czy grzybicy głowy? Drożdżaki na skórze mogą powodować złuszczanie się skóry, nazywane potocznie łupieżem, który może występować bez wzmożonego łojotoku (łupież suchy) lub z łojotokiem (łupież tłusty). Należy pamiętać, że w przeciwieństwie do łuszczycy przebiega jednak bez stanu zapalnego oraz charakterystycznego rumienia. Fakt ten pozwala wykluczyć także łojotokowe zapalenie skóry.
Łupież suchy charakteryzuje się występowaniem suchej, biało-szarej łuski. Natomiast łupież tłusty wyróżnia się żółtawymi, tłustymi łuskami w okolicach szczytu głowy. Osobną jednostką chorobową pozostaje łupież pstry, pojawiający się w okolicach tułowia pod postacią lekko złuszczających się żółtawobrunatnych plam.
Na czym polega leczenie grzybicy skóry głowy?
Leczenie grzybicy skóry głowy zależeć będzie od etiologii choroby. Najczęściej stosuje się odpowiednie leki doustne oraz preparaty zewnętrzne. Pacjent musi zadbać jednocześnie o przestrzeganie zasad higieny oraz profilaktyki. Warto pokreślić, że w przypadku niektórych infekcji terapia może zająć nawet do kilku miesięcy. Jej skuteczność będzie zależeć przede wszystkim od prawidłowego rozpoznania rodzaju grzybicy. Właśnie dlatego przed dobraniem leków konieczne może okazać się przeprowadzenie badania mikologicznego.
W przypadku grzybicy skóry głowy stosuje się leczenie uogólnione oraz miejscowe po uprzedniej epilacji. Dodatkowo należy wymienić szczotki, grzebienie oraz czapki. Niezbędna może okazać się również dezynfekcja pościeli. Ponadto pacjent powinien zbadać zwierzęta domowe, szczególnie psy, koty i chomiki.
Jak zapobiegać grzybicy skóry głowy? Wskazówki dotyczące higieny i pielęgnacji
Nieleczona grzybica skóry może prowadzić do stopniowej utraty włosów oraz wystąpienia uciążliwych objawów dermatologicznych. Drożdżaki, które odpowiadają za suchą skórę głowy i strupki, stanowią jednocześnie istotne źródło dyskomfortu w codziennym życiu. Leczenie jest wieloetapowe i czasochłonne. Właśnie dlatego tak ważna staje się profilaktyka. Przede wszystkim korzystaj wyłącznie z własnych przyrządów do stylizacji włosów oraz ręczników. Pożyczanie cudzych akcesoriów może prowadzić do zakażenia. Przydatne mogą okazać się również kosmetyki do wrażliwej skóry głowy ułatwiające codzienną pielęgnację.
Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.
