Hemoglobina – jaką funkcję pełni w organizmie? Przyczyny niskiej i wysokiej hemoglobiny

Hemoglobina – jaką funkcję pełni w organizmie? Przyczyny niskiej i wysokiej hemoglobiny - zdjęcie

Hemoglobina jest jednym z ważniejszych składników krwi. Badanie jej poziomu pozwala na zdiagnozowanie wielu schorzeń i chorób, również nowotworowych. Jaką rolę w organizmie pełni hemoglobina i co może oznaczać jej za niski lub zbyt wysoki poziom?

Hemoglobina – czym jest?

Hemoglobina to cząsteczka białka w krwinkach czerwonych, która przenosi tlen z płuc do tkanek organizmu oraz zwraca dwutlenek węgla z tkanek do płuc. Składa się ona z czterech połączonych ze sobą cząsteczek białka, które nazywane są łańcuchami globulin. U osób dorosłych cząsteczka hemoglobiny, która jest oznaczana skrótami Hgb lub Hb, zawiera dwa łańcuchy alfa-globuliny i dwa łańcuchy beta-globuliny. Inaczej wygląda to w przypadku płodów i niemowląt, u których cząsteczka hemoglobiny składa się z dwóch łańcuchów alfa i dwóch łańcuchów gamma. Wraz ze wzrostem dziecka łańcuchy gamma zaczynają być stopniowo zastępowane przez łańcuchy beta, w efekcie tworząc strukturę hemoglobiny dorosłego.

Jaką rolę w organizmie pełni hemoglobina? Jest ona niezwykle ważnym składnikiem krwi – zapewnia właściwe natlenienie tkanek i organów, bez którego nie mogłyby one prawidłowo funkcjonować. W każdym łańcuchu globuliny znajduje się związek zwany hemem. Zawiera on żelazo, które jest niezbędne do transportu tlenu i dwutlenku węgla we krwi. Hemoglobina pobiera tlen w płucach, transportuje go, a następnie uwalnia w poszczególnych tkankach organizmu. Jej zadaniem jest także transport zwrotny dwutlenku węgla, który może zostać wydalony z organizmu. Hemoglobina w dużym stopniu odpowiada też za utrzymanie kształtu czerwonych krwinek.

Normy hemoglobiny – jaki jest jej właściwy poziom w organizmie człowieka?

W przypadku osób dorosłych normy hemoglobiny wyglądają następująco:

Osoba

Norma

Kobiety

7,4-9,9 mmol/l (12-16 g/dl)

Mężczyźni

8,0-11,0 mmol/l (13-18 g/dl)

Kobiety ciężarne

6,9-8,8 mmol/dl (11-14 g/dl)

Warto pamiętać, że normy mogą się różnić w zależności od płci, wieku, rasy, metody oznaczania oraz laboratorium. Wszelkie odchylenia od norm mogą świadczyć o zaburzeniach w pracy organizmu.

Badanie hemoglobiny we krwi – jak interpretować wyniki?

Poziom hemoglobiny we krwi badany jest w ramach morfologii. To podstawowe badanie diagnostyczne, podczas którego oznaczane są kolejne cząstki i składniki krwi. Badanie stężenia hemoglobiny warto wykonywać profilaktycznie – zaleca się, by wykonywać je raz na rok. Wskazaniem do przeprowadzenia badania krwi są również takie dolegliwości jak zmęczenie, osłabienie, senność, problemy z pamięcią i koncentracją czy bladość skóry. O nieprawidłowym poziomie hemoglobiny mogą świadczyć ponadto szumy uszne, zaburzenia widzenia oraz zawroty i silne bóle głowy.

Interpretacji wyników morfologii, w tym stężenia hemoglobiny, powinien dokonać lekarz. Powinna ona bowiem zostać wykonana także w odniesieniu do innych parametrów związanych z czerwonymi krwinkami, takich jak: liczba erytrocytów (RBC), hematokryt (Hct, Ht), liczba retikulocytów (RET) oraz parametry czerwonokrwinkowe (MCV, MCH, MCHC). Ponadto wpływ na wynik mogą mieć też wyżej wymienione czynniki, jak płeć, wiek czy rasa pacjenta, oraz ogólny stan zdrowia czy przebyte choroby.

Niska hemoglobina – co trzeba wiedzieć?

Przyczyną niskiego poziomu hemoglobiny we krwi najczęściej jest niedokrwistość. Objawy, które mogą wskazywać na niską hemoglobinę, to:

  • zmęczenie i pogorszenie koncentracji,
  • złe samopoczucie,
  • zawroty głowy,
  • przyspieszone bicie serca,
  • blady odcień skóry.

Niskie stężenie hemoglobiny może być spowodowane również przez:

  • niedobór witaminy B12, kwasu foliowego i żelaza,
  • choroby nerek,
  • anemię sierpowatą,
  • przewlekłe choroby zapalne (reumatoidalne zapalenie stawów, gruźlica),
  • zaburzenia pracy szpiku kostnego.

Warto jednak mieć na uwadze, że niskie stężenie hemoglobiny jest zjawiskiem zupełnie normalnym u kobiet w ciąży.

Niski poziom hemoglobiny – jak leczyć?

Poziom hemoglobiny należy zwiększyć, gdy jego przyczyną jest zmniejszona produkcja czerwonych krwinek, zwiększone niszczenie czerwonych krwinek lub utrata krwi. Istnieje kilka zróżnicowanych sposobów na podwyższenie poziomu hemoglobiny, które są dobierane w zależności od podstawowego problemu. Najczęściej stosowane metody zwiększenia stężenia hemoglobiny to:

  • przetaczanie czerwonych krwinek,
  • przyjmowanie erytropoetyny, czyli hormonu stymulującego produkcję czerwonych krwinek,
  • przyjmowanie suplementów diety zwalczających niedobór żelaza – na przykład w formie łatwych do przyjmowania płynów z witaminami i minerałami.

Ważnym aspektem jest także dieta, w której nie powinno zabraknąć produktów bogatych w żelazo – jajek, szpinaku, fasoli, chudego mięsa czy owoców morza. Jadłospis warto uzupełnić też o pokarmy zawierające kofaktory, w tym witaminy B6, B12 i C oraz kwas foliowy, które utrzymują prawidłowy poziom hemoglobiny. Znajdziemy je w rybach, warzywach, orzechach, zbożach, groszku i owocach cytrusowych. W diecie dobrze jest uwzględnić również krzem – pierwiastek życia i urody, na bazie którego tworzona jest hemoglobina. Chcąc natomiast samodzielnie kontrolować poziom nasycenia tlenem hemoglobiny tętniczej, możemy zaopatrzyć się w nieinwazyjne pulsoksymetr napalcowy.

Wysoka hemoglobina – co trzeba wiedzieć?

Poziom hemoglobiny przekraczający przyjęte normy może świadczyć przede wszystkim o odwodnieniu organizmu. W takim przypadku wystarczy najczęściej wypić około 2 litry niegazowanej wody, by stężenie hemoglobiny wróciło do odpowiedniego poziomu. Co ważne, podwyższoną hemoglobinę często obserwuje się u nałogowych palaczy.

Wśród innych przyczyn wysokiego poziomu hemoglobiny wymienia się:

  • przewlekłe niedotlenienie, które może być wynikiem np. dłuższego przebywania na obszarach położonych wysoko nad poziomem morza;
  • odwodnienia w przebiegu biegunek i wymiotów oraz nadmiernego pocenia się;
  • nadkrwistości pierwotnej;
  • nadkrwistości wtórnej, która może występować w przebiegu nowotworów nerek, przy wadach serca oraz przewlekłych chorobach płuc.

Hemoglobina to niezwykle ważny składnik krwi. Morfologia, w ramach której oznaczany jest poziom hemoglobiny, jest wskazana w przypadku długotrwale pogorszonego samopoczucia, infekcji czy w ramach corocznej kontroli. Dzięki temu możliwe jest szybkie wykrycie ewentualnych problemów zdrowotnych i podjęcie leczenia.

Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.

Serce i układ krążenia Niskie ciśnienie: czy wymaga leczenia? – przyczyny, objawy, leczenie
Niskie ciśnienie tętnicze (hipotonia, niedociśnienie, hipotensja) może wystąpić u każdej osoby, nawet małych dzieci i sportowców. Chociaż nie jest tak częste i tak niebezpieczne, jak nadciśnienie tętnicze i przeważnie nie utrudnia...
Informacje dla pacjenta Monocyty – o czym świadczą podwyższone monocyty?
Monocyty to komórki, które wchodzą w skład białych krwinek (leukocytów). Krążą one we krwi i w razie potrzeby wydostają się z naczyń krwionośnych do tkanek otaczających dane naczynie. W trakcie tego procesu przeistaczają się w makrofa...
Zdrowy tryb życia Czosnek niedźwiedzi – stosowanie, właściwości, uprawa. Co musisz wiedzieć o czosnku niedźwiedzim?
Każdy z nas wie, jak cenne właściwości lecznicze posiada czosnek pospolity. Nie wszyscy jednak wiedzą, że pod względem zawartości pewnych substancji przewyższa go czosnek niedźwiedzi. Jeszcze do niedawna traktowany był jako ciekawostka prz...
Informacje dla pacjenta Rzeżucha – wartości odżywcze i właściwości lecznicze. Jak uprawiać rzeżuchę w domu?
Rzeżucha wielu osobom kojarzy się wyłącznie ze świętami wielkanocnymi. Okazuje się jednak, że ta niepozorna roślina jest bogatym źródłem witamin i minerałów, dlatego warto włączać ją do diety przez cały rok.Rzeżucha – czym jest?...
Odporność, wzmocnienie organizmu Eozynofilia: o czym świadczą podwyższone eozynofile? Objawy, przyczyny, normy
Badanie krwi to jedno z podstawowych metod diagnostycznych wielu chorób. Za jego pomocą możliwe jest oznaczenie wielu parametrów, w tym eozynofilów. To jeden z rodzajów białych krwinek, które pełnią istotną funkcję w...
Informacje dla pacjenta Czym jest hydroksyzyna (hydroxyzinum) na uspokojenie? Dawkowanie i przeciwwskazania
Gdy leki dostępne bez recepty oraz naturalne specyfiki przestają być skuteczne, zazwyczaj poszukiwane są nowe rozwiązania problemu związanego ze stresem. Jeśli mowa o <span...
Sport i fitness Kreatyna – działanie, rodzaje, właściwości i efekty suplementu dla sportowców
Kreatyna to związek azotowy, który znajduje się przede wszystkim w mięśniach człowieka. Co ciekawe, nazwa pochodzi od greckiego słowa "keras", które oznacza mięso. To właśnie ono jest najważniejszym źródłem kreatyny w naszej diecie...
Serce i układ krążenia Dieta na obniżenie cholesterolu - 10 produktów, które pomagają zbić cholesterol
Obecność zbyt wysokiego poziomu cholesterolu LDL we krwi jest zjawiskiem cywilizacyjnym. Z hipercholesterolemią zmaga się coraz większa część społeczeństwa, a do rozwoju problemu przyczyniają się czynniki zewnętrzne, jak nisko odżywcza dieta oraz mało...
Układ pokarmowy Bulgotanie w brzuchu i przelewanie w jelitach – objawy, przyczyny, leczenie
Bulgotanie, przelewanie się, dziwne, głośne burczenie i przewracanie w brzuchu to nie tylko kłopotliwe i krępujące, ale również niepokojące objawy. Mogą wystąpić zarówno w dzień, jak i w nocy. Zazwyczaj stanowią całkowicie niegroźny ...

Choroby i dolegliwości Zakrzepica żył głębokich: objawy, przyczyny, leczenie
Zakrzepica żył głębokich jest bardzo poważną chorobą, która w krótkim czasie może doprowadzić do niebezpiecznych dla życia komplikacji. Ponieważ objawy mogą w początkowej fazie ...
Układ rozrodczy i moczowy Zapalenie pęcherza moczowego – przyczyny, objawy, leczenie
Zapalenie pęcherza moczowego to przykra, ale powszechna dolegliwość. Schorzenie może pojawić się zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn w każdym wieku. Niepokojącymi symptomami, mogącymi świadczyć o zapaleniu pęcher...
Serce i układ krążenia Berberyna – właściwości, zastosowanie oraz działanie. Czy berberyna jest dobra na otyłość?
Ludzie od tysięcy lat korzystali z dobrodziejstw natury w leczeniu różnorodnych chorób i dolegliwości. Tak jest i dzisiaj. Na rynku farmaceutycznym dość często można usłysz...
Choroby i dolegliwości Ból po prawej stronie brzucha
Ból brzucha zlokalizowany po prawej stronie zazwyczaj kojarzony jest z zapaleniem wyrostka robaczkowego. Przyczyną dolegliwości po tej stronie może być jednak wiele innych schorzeń, mi...
Choroby i dolegliwości Paciorkowiec – jakie choroby wywołuje oraz jakie są przyczyny i jak leczyć?
Paciorkowiec należy do licznej grupy bakterii, które mogą wywoływać różne dolegliwości – od stosunkowo niegroźnych, jak na przykład zapalenie mieszków włosowych, aż...
Układ nerwowy Ból z tyłu głowy: rodzaje, przyczyny i leczenie. Co może oznaczać ucisk z tyłu głowy?
Pacjenci skarżą się na ból zlokalizowany z tyłu głowy. Ból głowy to powszechna przypadłość, która dotyczy każdego, bez względu na płeć i wiek. Niejednokrotnie bywa ignoro...
Choroby skóry Wysypka alergiczna na ciele: sposoby na łagodzenie objawów alergii skórnych
Wygląd skóry jest ważny nie tylko przez wzgląd na własne samopoczucie, ale również zdrowie. Swędzące krostki na ciele pojawiające się po spożyciu pokarmów lub kontakcie z...
Układ rozrodczy i moczowy Nawracające zapalenia pęcherza – jak im zapobiegać i jak można je leczyć?
Zakażenia układu moczowego należą do powszechnych schorzeń o charakterze infekcyjnym i dotyczą statystycznie znacznie częściej kobiet niż mężczyzn. Mają też tendencję do nawracania, szczególnie u osó...
Choroby i dolegliwości Choroba Hashimoto – jakie są objawy, przyczyny i leczenie? Co warto wiedzieć o zespole Hashimoto?
Choroba Hashimoto to najczęstsza przyczyna niedoczynności tarczycy, będąca przewlekłym schorzeniem układu immunologicznego. Oto najważniejsze informacje na temat jej objawów, diag...

Dlaczego my?
why-us-img

Odbiór osobisty w aptece

why-us-img

Profesjonalna obsługa

why-us-img

Szybka wysyłka

why-us-img

Legalnie działająca apteka

why-us-img

Płatność online lub za pobraniem