Kamica żółciowa: objawy, przyczyny, sposoby walki z bólem i przebieg leczenia

Kamica żółciowa jest schorzeniem, które występuje u około 20% populacji. Jej rozwój jest uznawany za najczęstszą przyczynę hospitalizacji pacjentów – z powodu patologii powstałych w obrębie układu pokarmowego. To anomalia wywoływana tworzeniem się złogów, tak zwanych kamieni żółciowych, które gromadząc się w drogach żółciowych, prowokują ryzyko wywołania bolesnego ataku kolki pęcherzyka żółciowego. Co warto wiedzieć o kamicy żółciowej?

Z artykułu dowiesz się:

• czym jest kamica żółciowa?
• jak objawia się kamica pęcherzyka żółciowego?
• jakie czynniki doprowadzają do powstawania kamieni żółciowych?
• na czym polega diagnoza oraz leczenie kamicy żółciowej?
• jak rozpoznać atak kolki pęcherzyka żółciowego?

Zobacz także artykuł: Ból wątroby. Jakie są sposoby na poradzenie sobie z problemem? Czym spowodowany jest ból wątroby?

Czym jest kamica żółciowa i jakie są jej objawy?

Kamica żółciowa jest najczęściej rozpoznawaną dolegliwością układu pokarmowego u pacjentów w różnym wieku. Podłożem do rozwoju schorzenia jest wytrącanie się złogów, czyli tak zwanych kamieni wewnątrz pęcherzyka żółciowego lub w innym obszarze obejmującym drogi żółciowe. Żółć jest płynem produkowanym przez wątrobę, fizjologicznie występującym w organizmie ludzkim, a jej główne zadanie to czynny udział w trawieniu tłuszczy. Doprowadzenie do zaburzeń naturalnego składu chemicznego płynu lub nagromadzenie się patogenów w drogach żółciowych zwykle powoduje nieprawidłowość w postaci wytrącania się złogów, czyli właśnie kamieni żółciowych.

Jak rozpoznać rozwój dolegliwości? Kamica pęcherzyka żółciowego objawia się:

• odczuwaniem pełności, a także ucisku i bólu po prawej stronie brzucha,
• niemożnością spożywania tłustych dań oraz wzdymających składników spożywczych,
• zmaganiem się ze zgagą oraz wzdęciami,
• częstym pojawianiem się nudności oraz wymiotów,
• kolką żółciową, tj. napadowym, ostrym bólem brzucha promieniującego do prawego podżebrza.

Chorujący często bagatelizują początkowe objawy kamicy żółciowej. Niemniej jednak wczesna diagnoza oraz wprowadzenie leczenia daje szansę na uniknięcie ataku kolki żółciowej, która może stanowić nawet podstawę hospitalizacji.

Jakie są przyczyny powstawania kamicy żółciowej? Czynniki zwiększające ryzyko powstawania kamieni żółciowych

Mechanizm tworzenia się kamieni żółciowych w woreczku lub w drogach żółciowych jest złożony, a wiele specjalistów z zakresu medycyny nie jest w stanie podać konkretnej przyczyny odpowiadającej za taką patologię. Podłożem do wytrącania się kamieni żółciowych jest kilka czynników, do których z pewnością należy podwyższony poziom cholesterolu w ustroju, a także zmniejszenie wydzielania kwasu żółciowego. Dodatkowym obciążeniem jest tworzenie się zastoju żółci, sprzyjające nagromadzeniu się patogenów – na przykład bakterii w drogach żółciowych.

Poza najważniejszymi przyczynami tworzenia się kamicy żółciowej, niezwykle istotne jest występowanie czynników predysponujących do rozwoju choroby. Głównymi czynnikami ryzyka są:

• wiek powyżej 50 roku życia,
• płeć żeńska,
• posiadanie predyspozycji genetycznych do rozwoju choroby,
• choroby przewlekłe o charakterze cywilizacyjnym: cukrzyca, nowotwory, nadciśnienie tętnicze,
• przechodzenie chorób układu pokarmowego: marskości wątroby, choroby Leśniowskiego-Crohna,
• stosowanie żywienia pozajelitowego,
• zbyt wysoki poziom estrogenów.

Kamica żółciowa: objawy ataku kolki pęcherzyka żółciowego

Atak kolki pęcherzyka żółciowego jest doświadczeniem, które według pacjentów różni się od innych rodzajów bólu brzucha. Głównym, charakterystycznym objawem ataku jest wystąpienie nagłego, ostrego bólu – może on trwać od kilku minut do nawet kilku godzin. W trakcie trwania kolki żółciowej może również pojawić się nieprzyjemny skurcz oraz tępy ból odczuwany w prawej części brzucha, który przez swoją siłę promieniuje do barku, a niekiedy nawet do całej górnej części pleców. W niektórych przypadkach osoby zmagające się z atakiem kolki pęcherzyka żółciowego odczuwają przeszywający ból lub dyskomfort w dolnej części klatki piersiowej, co przez wielu pacjentów mylone jest wręcz z zawałem serca.

Dodatkowymi objawami, bardzo charakterystycznymi dla tego schorzenia, są:

• gorączka oraz dreszcze,
• odczuwanie nudności, które mogą przeobrażać się w wymioty,
• zmiana odcienia skóry na żółty, zażółcenie białek oka,
• oddawanie ciemnego moczu,
• zmiana barwy stolca na jasny.

Kamica żółciowa – leki

Atak kolki pęcherzyka żółciowego jest powszechną dolegliwością, z którą zmaga się duża część społeczeństwa. Pierwszym ratunkiem zwykle jest zastosowanie leków bez recepty zmniejszających ból i dających ulgę. W leczeniu ataku rekomenduje się podanie leku przeciwbólowego zawierającego paracetamol, diklofenak lub ketoprofen. Wskazane jest również zastosowanie środków farmakologicznych o działaniu rozkurczającym, czyli preparatów posiadających substancję czynną o nazwie papaweryna, hioscyna lub drotaweryna.

Warto pamiętać, że nasilanie się objawów, a także pogarszanie samopoczucia powinno być sygnałem alarmowym i skłonić nas do natychmiastowej wizyty u internisty lub na szpitalnym oddziale ratunkowym.

Diagnostyka kamieni w drogach żółciowych

Kamica żółciowa jest dolegliwością, która w początkowej fazie rozwoju jest zwykle całkowicie bezobjawowa. Schorzenie wykrywane jest podczas badania innych dolegliwości, a najczęściej – podczas wykonywania profilaktycznego badania USG całej jamy brzusznej. Ultrasonografia w obecnej medycynie stanowi podstawę trafnego diagnozowania pęcherzyka żółciowego, a tym samym daje możliwość bezproblemowego rozpoznania kamicy żółciowej. USG dróg żółciowych pozwala na zobrazowanie posiadanych przez pacjenta złogów, a także ułatwia lekarzowi ocenę wielkości pęcherzyka żółciowego, a także szerokości jego dróg żółciowych.

Dodatkowymi badaniami, które pozwalają wykryć schorzenie jest wykonanie testów z krwi mierzących poziom wskaźników wątrobowych, a także stężenia bilirubiny. Połączenie wyników badań z krwi, USG, a także przeprowadzenie wywiadu medycznego wykrywającego charakterystyczne objawy z pewnością pozwala specjalistom z zakresu medycyny postawić trafną i niepodważalną diagnozę, ułatwiającą wprowadzenie trafnego leczenia.

Leczenie kamicy żółciowej: cholecystektomia oraz leczenie zachowawcze

Z uwagi na dolegliwości towarzyszące kamicy żółciowej, najczęściej zalecanym sposobem leczenia schorzenia jest wykonanie zabiegu chirurgicznego. Operacja usunięcia pęcherzyka żółciowego w medycynie nazywana jest cholecystektomią. Cholecystektomia to najczęściej wykonywany zabieg chirurgiczny na całym świecie, który wymaga podania znieczulenia ogólnego. Obecnie specjaliści są w stanie przeprowadzić dwa typy tej operacji:

• cholecystektomię laparoskopową: zabieg wykonywany przy pomocy laparoskopu, co skraca czas rekonwalescencji pacjentów,
• cholecystektomię otwartą: to operacja na tak zwanej otwartej jamie brzusznej, wykonywana jest w bardziej skomplikowanych przypadkach.

Leczenie zachowawcze kamicy żółciowej polega przede wszystkim na podaniu pacjentom kwasów żółciowych. Celem tej farmakoterapii jest efektywne rozpuszczanie złogów zalegających w drogach żółciowych, co przywraca organizm do pełnej homeostazy. Wielu pacjentów dodatkowo wspiera swój ustrój terapią ziołami. Czy zioła na kamicę żółciową to dobry pomysł? Tak, wsparciem w leczeniu może okazać się stosowanie roślin o działaniu żółciopędnym, jak na przykład mniszka lekarskiego, dziurawca, a także mięty pieprzowej. Ich spożywanie może zwiększać produkcję kwasów tłuszczowych w drogach żółciowych, co daje pożądany efekt terapeutyczny.

Dieta przy kamicy żółciowej, czyli co jeść a czego unikać?

Prowadzenie odpowiednio dobranej terapii dietą jest nieodzownym elementem efektywnego leczenia pacjentów zmagających się z kamicą żółciową. W jadłospisie osób walczących z chorobą powinny znaleźć się pełnowartościowe produkty, które są ubogie w tłuszcze. Lekkostrawna dieta, bogata w warzywa, błonnik pokarmowy, a także białko zapobiega obkurczaniu się pęcherzyka żółciowego oraz zapobiega spowalnianiu motoryki jelit. Dodatkowo, w menu osoby zmagającej się ze schorzeniem nie może zabraknąć konkretnych owoców korzystnie wpływających na fizjologię dróg żółciowych. Jakie owoce można jeść przy kamicy żółciowej?

• pieczone jabłka, niezależnie od odmiany,
• domowe przeciery wykonywane z owoców jagodowych,
• średnio dojrzałe banany,
• pomidory pozbawione skórek,
• gotowaną – bez soli – marchewkę oraz korzeń pietruszki.

Przygotowując się do zmian nawyków żywieniowych podczas walki z kamicą, konieczne jest również efektywne nawadnianie organizmu. Co pić przy kamicy żółciowej? Do diety warto włączyć ziołowe napary, jak na przykład wywar z mniszka lekarskiego lub kocanki piaskowej. Ponadto wskazana jest podaż kawy kofeinowej oraz wody niegazowanej.

Czego unikać w diecie podczas zmagania się z kamicą żółciową? W codziennym jadłospisie nie powinny występować tłuste, ciężkostrawne potrawy. Ich zjadanie doprowadza do wzdymania brzucha, a także gromadzenia się komórek tłuszczowych, które mogą potęgować objawy opisywanej choroby.