Kluczowe wnioski z artykułu:
- Kaszel poinfekcyjny jest następstwem przebytej infekcji górnych dróg oddechowych i na ogół nie wymaga leczenia.
- Przewlekły kaszel, który utrzymuje się powyżej 8 tygodni od ustania infekcji, wymaga konsultacji z laryngologiem lub pulmonologiem.
- Kaszel poinfekcyjny można pomylić z astmą oskrzelową, refluksem żołądkowo-przełykowym lub krztuścem, dlatego w przypadku przedłużających się objawów należy zasięgnąć porady lekarza.
Kaszel poinfekcyjny – co to jest i dlaczego się pojawia?
Kaszel po infekcji można określić jako przewlekający się, ze względu na czas trwania objawów. Występuje wskutek stymulacji nabłonka oddechowego, który w czasie infekcji górnych dróg oddechowych ulega uszkodzeniu. Infekcja bakteryjna, wirusowa lub grzybicza, leczona w sposób prawidłowy, ustępuje po kilku lub kilkunastu dniach. Jej następstwem jest natomiast kaszel poinfekcyjny, który występuje zarówno u osób dorosłych, jak i u dzieci, jednak statystycznie częściej dotyka młodszych pacjentów. W 90% jest następstwem infekcji wirusowej, a w około 10% bakteryjnej. Infekcja grzybicza w rzadkich przypadkach jest powodem kaszlu poinfekcyjnego, jednak nawet w takiej sytuacji nie można go całkowicie wykluczyć. Kaszel to nic innego, jak mechanizm obronny organizmu, w wyniku którego pozbywamy się substancji drażniących. Czynnikiem ryzyka kaszlu poinfekcyjnego jest długi czas trwania choroby, spowodowany późną diagnostyką lub wdrożeniem nieodpowiedniego leczenia. Suchy kaszel u dorosłych i dzieci nasila się pod wpływem kontaktu z czynnikiem drażniącym i aktywności fizycznej.
Najczęstsze objawy kaszlu poinfekcyjnego – na co zwrócić uwagę?
Objawy kaszlu poinfekcyjnego są bardzo charakterystyczne. Pacjenci skarżą się na uporczywy kaszel, który nie pozwala im funkcjonować w normalnym trybie. Często pojawia się także duszący kaszel w nocy, zwłaszcza jeśli powietrze w sypialni nie jest dostatecznie nawilżone. Przewlekły kaszel ma tendencję do nasilania się po wysiłku fizycznym, dlatego poważniejsze objawy można zaobserwować u dzieci, które z natury są bardzo ruchliwe. Charakterystyczny dla kaszlu poinfekcyjnego jest brak innych objawów, takich jak katar czy gorączka. Nie występują również bóle mięśni. Pacjent może natomiast czuć zmęczenie, które jest wynikiem przebytej infekcji. Niektórzy przyjmują na własną rękę różnego typu leki na kaszel mokry lub suchy, jednak objawy nie zawsze mijają. Kluczowa jest bowiem regeneracja nabłonka oddechowego, którą leki jedynie w pewnym stopniu wspomagają.
Ile trwa kaszel poinfekcyjny?
Uporczywy, suchy kaszel u dorosłego i u dziecka może trwać od 3 do 8 tygodni. Niektórzy lekarze uważają, że średni czas trwania objawów wynosi aż od 6 do 8 tygodni; inni są zdania, że drogi oddechowe regenerują się nawet do 3 miesięcy. Czas trwania kaszlu poinfekcyjnego zależy w dużej mierze od czasu trwania infekcji i jej przebiegu. Pacjenci z przewlekłymi chorobami dróg oddechowych, takich jak na przykład astma, potrzebują zdecydowanie więcej czasu na regenerację. Przyjmuje się jednak, że w przypadku nieustąpienia objawów po 8 tygodniach od zakończenia leczenia, należy zgłosić się do lekarza.
Kiedy kaszel po infekcji staje się niepokojący?
Męczący kaszel jest dla pacjentów bardzo uporczywym objawem, jednak na ogół nie stanowi powodu do niepokoju. Powinien bowiem ustąpić samoistnie po około 8 tygodniach. Jeśli tak się nie stanie, należy zasięgnąć porady lekarskiej. Do gabinetu warto też zgłosić się, jeśli poza kaszlem występują:
- gorączka – może świadczyć o niedoleczeniu infekcji,
- objawy przeziębienia, takie jak ból gardła, dreszcze, katar – mogą zwiastować rozwój kolejnej infekcji,
- wymioty, zgaga, nudności – mogą świadczyć o refluksie żołądkowo-przełykowym,
- duszności – mogą świadczyć o astmie oskrzelowej.
Suchy kaszel jest charakterystyczny dla przebytej infekcji górnych dróg oddechowych, jednak może też pojawić się na przykład po zapaleniu płuc. Nie dotyczy natomiast innego typu zakażeń, na przykład zatrucia pokarmowego czy zapalenia spojówek. Jeśli pojawi się po tego typu incydentach, może świadczyć o rozwoju infekcji lub innej choroby. Kaszel przy przeziębieniu ma jednak inny charakter i towarzyszą mu dodatkowe objawy. Te najczęściej pojawiają się już po 1-2 dniach od wystąpienia incydentów kaszlowych.
Domowe sposoby na kaszel poinfekcyjny – jak złagodzić dolegliwości?
Ciągłe pokasływanie u dorosłego i u dziecka to objaw, któremu można zaradzić domowymi metodami. Podstawą jest nawilżanie powietrza, zwłaszcza w sezonie grzewczym. Warto kupić specjalny nawilżacz, jednak warto także wspomagać się miskami wypełnionymi wodą, która w naturalny sposób nawilży powietrze. Takie rozwiązanie jest dobre dla alergików, ponieważ nie pozostawia żadnych substancji drażniących. W kaszlu poinfekcyjnym bardzo istotne jest też nawilżanie dróg oddechowych od środka. Należy przyjmować dużo płynów, najlepiej o temperaturze pokojowej. Lekarze zalecają też inhalacje z soli fizjologicznej, które można stosować przez cały czas trwania objawów. Warto jednak ograniczyć się do 1-2 inhalacji dziennie, ponieważ sól może dodatkowo podrażniać drogi oddechowe. Pacjenci, którzy cierpią na kaszel poinfekcyjny, nie powinni spożywać ostrych potraw. Muszą również ograniczyć ekspozycję na inne czynniki drażniące, takie jak na przykład dym tytoniowy i smog. W sezonie zimowym warto nosić specjalne maseczki filtrujące pyły. Domowe sposoby na kaszel poinfekcyjny to również naturalne antybiotyki, takie jak syrop z cebuli czy malin. Choć same w sobie nie leczą kaszlu po infekcji, zapobiegają rozwojowi czynników chorobotwórczych. Lekarze czasami zalecają rezygnację z aktywności fizycznej, ponieważ objawy nasilają się pod wpływem ruchu. Częściej jednak rekomenduje się umiarkowaną aktywność. Należy więc pilnować zwłaszcza dzieci, aby nie przeciążały organizmu.
Jakie leki stosować przy kaszlu poinfekcyjnym?
Uporczywie pokasłujący pacjenci często sięgają po leki na kaszel. Warto jednak pamiętać, że można je przyjmować zgodnie z zaleceniami producenta, zwykle w krótkim okresie. Tymczasem kaszel poinfekcyjny trwa nawet kilka tygodni. Zanim sięgniemy po jakiekolwiek medykamenty, warto skonsultować się z lekarzem. Czasami rekomendowane są leki na kaszel suchy, zwłaszcza w pierwszym etapie, gdy objawy są mocno nasilone. Specjalista może również zalecić stosowanie glikokortykosteroidów w formie inhalacji, jednak dostępne są one wyłącznie na receptę. Kaszel poinfekcyjny często nie wymaga stosowania żadnych leków, a już z pewnością nie antybiotyków. Stosowane środki medyczne mają za zadanie niwelować objawy, a w przypadku glikokortykosteroidów – nie doprowadzić do rozwoju kaszlu w przewlekły. Pacjentom, którzy pracują przede wszystkim głosem (nauczycielom, telemarketerom czy sprzedawcom) zaleca się przyjmowanie środków nawilżających błonę śluzową gardła, na przykład tabletek do ssania.
Kiedy z kaszlem po infekcji zgłosić się do lekarza?
Pacjenci, którym dokucza kaszel poinfekcyjny, najczęściej nie wymagają dalszej diagnostyki. Lekarz powinien poinformować na ostatniej wizycie o ryzyku utrzymywania się kaszlu przez kolejnych kilka tygodni. Niepokojący jest natomiast przewlekły kaszel z flegmą, który wymaga diagnostyki. Utrzymujący się kaszel i katar bez gorączki również powinien skłonić do wizyty u lekarza. O ile bowiem po infekcji kaszel jest normalnym objawem, o tyle katar wzbudza podejrzenie alergii. Warto pamiętać, że jedynie kaszel suchy nie wymaga diagnostyki, natomiast przewlekły kaszel mokry, duszności, wymioty, gorączka i inne symptomy, które mu towarzyszą, wymagają konsultacji lekarskiej. Z kaszlem poinfekcyjnym zgłaszamy się w pierwszej kolejności do lekarza rodzinnego, najlepiej tego, który leczył infekcję. Na początek sprawdza on, czy u pacjenta nie występują zmiany osłuchowe. Może zlecić również dalsze badania, na przykład RTG klatki piersiowej lub spirometrię. Jeśli występują dodatkowe objawy, najczęściej wystawia skierowanie do alergologa, laryngologa lub pulmonologa. Kaszel poinfekcyjny nie jest powodem wystawienia zwolnienia lekarskiego, dlatego osoby dorosłe mogą wrócić do pracy, natomiast dzieci do przedszkola/szkoły.
Źródła:
- Kaszel poinfekcyjny, Sz. Cofta, P. Zienkiewicz, https://podyplomie.pl/krztusiec/posts/301.kaszel-poinfekcyjny?srsltid=AfmBOorecdYSIGTPrm-sX0OwNHgbC1VAO-bGT74VUidPzyKfNZDpCKXN (dostęp na 8.10.2024)
- Kaszel po infekcji wirusowej, I. Witkiewicz, https://www.mp.pl/pacjent/grypa/lista/80887,kaszel-po-infekcji-wirusowej#:~:text=Kaszel%20poinfekcyjny%20mo%C5%BCe%20wyst%C4%99powa%C4%87%20po,19%2C%20krztusiec%2C%20zapalenie%20krtani (dostęp na 8.10.2024)
Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.
