Z artykułu dowiesz się:
- co to jest Legionella pneumophilia,
- jakie są przyczyny legionellozy,
- jak można się zarazić chorobą,
- jakie są objawy legionellozy,
- jak przebiega choroba legionistów,
- jak diagnozować i leczyć legionellozę,
- jak zabezpieczyć się przed zachorowaniem.
Czytaj także: Jak i kiedy brać antybiotyk?
Co to jest Legionella pneumophila? Kto jest najbardziej narażony?
Legionella pneumophilia to bakteria, która występuje w wodzie i w mokrej glebie. Wykrywana jest zarówno w zbiornikach wodnych, jak i w instalacjach obecnych w szpitalach, hotelach czy budynkach mieszkalnych. Na kontakt z nią narażony jest więc każdy, zarówno dziecko, jak i osoba dorosła. Szacuje się, że około 90% osób ma przeciwciała, które świadczą o wcześniejszym kontakcie z bakterią. Częstotliwość występowania choroby nie jest jednak doszacowana, co wynika z faktu, iż wielu pacjentów przechodzi ją podobnie jak przeziębienie. Narażone na nią są przede wszystkim osoby:
- przebywające w szpitalach,
- mieszkające w domach opieki,
- nadużywające alkoholu,
- palące,
- chorujące przewlekle.
Jakie są przyczyny legionellozy? Warunki sprzyjające rozwojowi Legionelli
Bakteria odpowiedzialna za rozwój legionellozy występuje przede wszystkim tam, gdzie obserwujemy zwolniony przepływ wody. Sprzyja jej osad bogaty w sole wapnia i magnezu, obecność glonów oraz temperatura wody w granicach 25-40 stopni. Co ciekawe, do zakażenia nie dochodzi poprzez spożywanie skażonej wody ani kontakt z pacjentem chorującym na legionellozę. Zarażamy się drogą inhalacji albo poprzez mikroaspirację wody. W praktyce źródłem zakażenia może być więc nieprawidłowo działająca klimatyzacja.
Jak można zarazić się Legionellą?
Obecność przeciwciał u dorosłych osób wskazuje na fakt, iż legionellą bardzo łatwo się zarazić. Wystarczy tylko wdychać powietrze, w którym znajdują się cząsteczki pary wodnej z bakterią. Aby doszło do zakażenia, bakteria musi trafić do płuc. Ryzyko zarażania legionellozą w przypadku picia wody skażonej występuje tylko wtedy, gdy dojdzie do zakrztuszenia.
Zakażenie bakterią Legionella – objawy
Legionella - jak można się zarazić? W większości przypadków pacjenci nie wiedzą o tym, że wdychali skażone powietrze. Dlatego trzeba zwrócić uwagę na objawy, które w praktyce przypominają nieco symptomy przeziębienia bądź grypy. Najczęściej pojawiają się:
- gorączka,
- duszności,
- osłabienie,
- suchy kaszel,
- bóle mięśniowe,
- ból głowy.
U niektórych pacjentów występują również wymioty, nudności oraz biegunka. Pierwsze objawy pojawiają się w ciągu 2-10 dni od zakażenia. Znacznie cięższą odmianą legionellozy jest choroba legionistów, czyli zapalenie płuc, któremu mogą towarzyszyć objawy narządowe.
Przebieg choroby legionistów i gorączka Pontiac
Gorączka Pontiac to choroba samoograniczająca, która w swojej istocie przypomina przeziębienie albo infekcję układu pokarmowego. Objawy są uporczywe, ale ustępują samoistnie po około 5 dniach. Z tego też powodu chorobę często określa się jako „wirus legionella”, gdyż nie wymaga specjalistycznego leczenia ani tym bardziej przyjmowana antybiotyków. Inny przebieg ma natomiast choroba legionistów. Początkowo również występują bóle mięśniowe, gorączka i kaszel suchy, jednak z czasem dochodzą objawy ze strony układu pokarmowego oraz nerwowego. Suchy kaszel zamienia się w mokry, a dodatkowo może pojawić się krwioplucie. Choroba postępuje szybko, doprowadzając do ostrej niewydolności oddechowej oraz niewydolności wielonarządowej. Nieleczona może więc doprowadzić do śmierci pacjenta.
Diagnostyka i leczenie legionellozy
Pacjenci, u których występuje wyłącznie gorączka Pontiac, zwykle nie wymagają diagnostyki, natomiast leczenie ma charakter objawowy. Lekarz może też przepisać leki na receptę, jeśli chory boryka się z biegunką albo silnymi wymiotami. Najczęściej jednak do specjalisty trafiają pacjenci, u których podejrzewa się chorobę legionistów. Lekarz zleca wykonanie testu na obecność bakterii legionella we krwi bądź moczu. Diagnostyka jest jednak mocno ograniczona, ponieważ na wyniki testu z krwi trzeba dosyć długo oczekiwać. Pomocne może być więc badanie moczu. W większości przypadków pacjenci z chorobą legionistów wymagają hospitalizacji. Ich stan określa się jako ciężki, a dodatkowo szybko się pogarsza. Kluczowe jest włączenie antybiotyku, który zapobiega rozszerzaniu choroby. Bardzo istotne jest odpowiednie nawodnienie chorego i uzupełnianie elektrolitów. Leczenie trwa od 10 do 14 dni. Warto mieć na uwadze, że choroba atakuje również najmłodszych. Legionella - objawy u dzieci są takie same, jak u dorosłych, jednak stan najmłodszych może pogarszać się w znacznie szybszym tempie. Dzieci niemal zawsze wymagają więc hospitalizacji.
W jakiej temperaturze ginie Legionella?
Kluczowe znaczenie dla przeżycia bakterii ma temperatura. Legionella ginie w temperaturze powyżej 70 stopni, jednak w zakresie temperatur 55-60 stopni jej przeżywalność jest już mocno ograniczona. W 55 stopniach jest w stanie przeżyć około 20 minut, natomiast w przypadku temperatury 60 stopni - zaledwie 2 minuty. Dodatkowo 70 stopni to minimalna temperatura wody, jaka powinna być utrzymywana w miejscach poboru przez około 15 minut. Niestety, ze względu na to, że bakterią nie zakażamy się poprzez picie wody, przegotowywanie jej przed spożyciem nie będzie skuteczną profilaktyką. Pomimo tego i tak nie warto pić kranówki, mając na uwadze inne patogeny, które mogą znajdować się w nieprzegotowanej wodzie.
Czy można zabezpieczyć się przed Legionellą?
Większość pacjentów wygrywa z przeciwnikiem, jakim jest Legionella. Leczenie w ciężkim przebiegu choroby pozwala na całkowite wyzdrowienie, choć pacjent wymaga rekonwalescencji. Niestety, wciąż zdarzają się przypadki śmierci po zakażeniu bakterią, dlatego tak istotna jest profilaktyka. Wiemy już, w jakiej temperaturze ginie Legionella oraz że taka właśnie powinna być utrzymywana w miejscach poboru wody. W domach nie powinniśmy dopuszczać do zastoju wody, zwłaszcza po kilkudniowym albo dłuższym wyjeździe. Warto wylać wodę z czajnika, a następnie dokładnie go umyć. Spuśćmy również wodę w toalecie. Profilaktyka opiera się również na zachowaniu higieny, a więc regularnym myciu zlewów, umywalek oraz baterii prysznicowych. Klimatyzatory, zarówno w domach, jak i w samochodach, powinny być na bieżąco czyszczone. Jeśli na rurach zauważymy rdzę, należy je wymienić. W praktyce działania profilaktyczne są niezwykle istotne, gdyż sami nie rozpoznamy bakterii, jaką jest Legionella. Zapach wody pozostaje bez zmian, podobnie jej konsystencja. W walce z bakterią nie jesteśmy sami - woda wodociągowa jest na bieżąco badana, co pozwala wykryć ewentualne nieprawidłowości. Natomiast woda w instalacjach jest regularnie odkażana, co ma za zadanie zabić bakterię.
Źródła:
- https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/zakazenia-bakteryjne/162560,legionellozy
- https://www.termedia.pl/pulmonologia/Legionelloza-tajemnicza-jak-przed-laty,48465.html
Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.