Leukocyty – strażnicy naszej odporności. Rodzaje i normy, co oznaczają leukocyty w moczu. Leukopenia – objawy, przyczyny

Leukocyty oznaczane w badaniu jako WBC, są to białe krwinki, które odgrywają ogromną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu. Zarówno ich podwyższona ilość, jak i poniżej określonej normy świadczą o toczących się w organizmie infekcjach, chorobach i zakażeniach. Są odpowiedzialne za walkę z bakteriami i wirusami, dlatego są bardzo ważnym składnikiem krwi.

Z naszego artykułu dowiesz się:

• co oznaczają leukocyty w moczu i dlaczego się je bada,
• jakie są dopuszczalne normy krwinek białych,
• jakie są ich rodzaje,
• co oznacza ich niski poziom, 
• jakie są wskazania do badania oraz jak się do niego przygotować,
• jakie są normy leukocytów w moczu u dorosłych i dzieci,
• jak rozpoznaje się leukocyturie,
• jakie są przyczyny, objawy i metody leczenia leukopenii.

Zobacz także artykuł:  WBC Morfologia - norma, wyniki. Jak interpretować badanie?

Leukocyty w moczu - co oznaczają i dlaczego je badamy?

Badanie moczu jest jedyną metodą określenia liczby leukocytów w moczu.  Po oddaniu próbki moczu (koniecznie porannego) do badania, jest ona szczegółowo diagnozowana i na jej podstawie określa się ilość poszczególnych składników.  W teście paskowym leukocyty nie powinny być obecne, natomiast w badaniu pod mikroskopem ich ilość jest dopuszczalna od 0 do 5 w polu widzenia.  Białe krwinki ze względu na to, że nazywane są strażnikami odporności, pojawiają się w moczu w sytuacji jakiegoś zagrożenia.

Podwyższone leukocyty występują szczególnie podczas infekcji wirusowych czy bakteryjnych oraz w stanach zapalnych organizmu. Ich wysoka wartość świadczy o walce układu odpornościowego z infekcją. Zanim konieczne okaże się włączenie leków, organizm sam próbuje poradzić sobie z zagrożeniem, jednak w wielu schorzeniach nie jest w stanie poradzić sobie samodzielnie. Świadczy o tym  leukocyturia, czyli przewlekłe zapalenie układu moczowego . 

Jakie są przyczyny leukocyturii? Najczęściej odpowiedzialna za jej występowanie jest bakteria E. coli. Wielokrotnie pacjenci nawet nie wiedzą, że organizm toczy walkę obronną. Dowiadują się, kiedy zbadają leukocyty w moczu. Obecność w organizmie stanu zapalnego może nawet doprowadzić do sepsy, która jest zagrożeniem dla zdrowia, a nawet życia. Dlatego konieczna jest stała diagnostyka i kontrolne badanie moczu.

Leukocyty – normy dla poszczególnych grup

Wartości referencyjne są zależne od wieku pacjenta. Leukocyty normy: 

• noworodki - 9-30 tys./μl,
• dzieci około 12 miesięcy -  6-20 tys./μl,
• dzieci w wieku od 4 do 6 lat – 5-15,5 tys./μl,
• dzieci 10 lat – 4,5-13,5 tys./μl,
• osoby dorosłe – 4-10 tys./μl.

Wartość poszczególnych norm leukocytów jest zależna także od laboratorium. Podwyższone leukocyty nie zawsze muszą być objawem choroby . Przyczyną może być stres, przeziębienie  czy infekcja. 

Rodzaje leukocytów. Co oznacza niski poziom leukocytów?

Krwinki białe dzielą się na:

• granulocyty, 
• monocyty ,
• limfocyty ,
• neutrofile,
• makrofagi,
• eozynofile.

Leukocyty poniżej normy nazywane są leukopenią. Ich niski poziom może świadczyć o infekcjach, które mogły tymczasowo przerwać czynność szpiku kostnego.  Występuje także w przebiegu wielu chorób np.:  nowotworów, chorobach autoimmunologicznych, zakażeniach oraz przy niedoborze witamin.  Niektóre leki mogą niszczyć białe krwinki bądź działać degradacyjnie na szpik kostny np. diuretyki czy antybiotyki, stąd leukocyty poniżej normy. 

Jaki poziom leukocytów jest niebezpieczny?

Jaki poziom leukocytów jest niebezpieczny? Zwykle za alarmujące uznaje się wartości poniżej 4 000/µl (leukopenia) lub powyżej 11 000/µl (leukocytoza), choć dokładna interpretacja zależy od ogólnego stanu zdrowia pacjenta i objawów towarzyszących. Znacząco obniżony poziom leukocytów może wskazywać na poważne zaburzenia odporności, infekcje wirusowe, choroby szpiku lub działanie leków cytotoksycznych, natomiast wysoki poziom często towarzyszy ostrym infekcjom bakteryjnym, stanom zapalnym, nowotworom czy chorobom autoimmunologicznym. W obu przypadkach ważna jest szybka konsultacja z lekarzem i dalsza diagnostyka.

Wskazania, czyli kiedy wykonujemy badania liczby leukocytów?

Wskazaniem do wykonania morfologii krwi  i oznaczenia liczby leukocytów mogą być:

• nawracające zakażenia o ostrym przebiegu,
• podczas leczenia zakażeń i stanów zapalnych,
• w podejrzeniu reumatoidalnego zapalenia stawów i choroby układowej,
• podczas rutynowego badania kontrolnego,
• w podejrzeniu alergii,
• w podejrzeniu chorób o spadku odporności np. AIDS/HIV.

Istotnym badaniem służącym określeniu liczy leukocytów, jest morfologia krwi. Wyniki, które są odstępstwem od normy, należy koniecznie skonsultować z lekarzem. Podczas morfologii określane są inne parametry, które pomagają w rozpoznaniu chorób i stanów zapalnych, takie jak:

• Mchc morfologia  - stężenie hemoglobiny w krwince czerwonej. 
• Mch morfologia  - masa hemoglobiny w czerwonej krwince.
• Mcv morfologia  - średnia objętość erytrocytów. Norma mcv to 80-95 fl dla obu płci. Wysokie mcv może świadczyć o niedożywieniu, niedoborze witamin czy niedokrwistości makrocytowej.
• Rbc morfologia  - liczba czerwonych krwinek. 

Jak się przygotować do badania leukocytów i jak wygląda jego przebieg?

Badanie krwi  należy wykonać na czczo w godzinach porannych. Warto powstrzymać się na dzień przed spodziewanym badaniem od dużego wysiłku fizycznego, a także unikać stresu. Kilka dni przed badaniem, koniecznie należy odstawić suplementy diety, a kolacja dzień przed badaniem powinna być lekkostrawna.  Niektóre leki przyjmowane w leczeniu schorzeń przewlekłych mogą wpływać na wynik badania, dlatego podczas ich przyjmowania należy skonsultować się lekarzem prowadzącym. 

Jaki jest prawidłowy poziom leukocytów w moczu i co oznacza brak leukocytów w moczu?

Zarówno badanie moczu , jak i morfologia krwi pomagają określić poziom leukocytów i toczące się w organizmie infekcje i zakażenia.  Zdrowy człowieka w badaniu moczu nie ma leukocytów wcale lub posiada ich niewielką ilość. Norma dopuszczalna to 4-5 w polu widzenia. Niekiedy taka ilość występuje w przebiegu niewielkiej infekcji. 

U dorosłych dopuszczalne normy to:

• 0-5 w polu widzenia,
• 0-10 leukocytów w odwirowanym moczu,
• 2,5-5 mln krwinek białych w dobowej zbiórce moczu,
• 8-10 leukocytów w 1mm3 moczu ze świeżej próbki.

Co oznacza 500 leukocytów w moczu?  Zbyt wysoka ilość krwinek białych, czyli wynik 500 leukocytów, wymaga konsultacji lekarskiej i poszerzenia badań, ze względu na toczącą się infekcję, występowanie jakiejś choroby czy zakażenia układu moczowego. 

Jaka jest norma leukocytów w moczu u dzieci?

U dzieci normy leukocytów wynoszą:

• w moczu odwirowanym - 0 do 10 krwinek białych,
• w świeżo pobranej próbce moczu - 8 do 10 w 1 mm3,
• w moczu nieodwirowanym - 0 do 5 leukocytów.

Leukocyturia - jaka liczba białych krwinek umożliwia rozpoznanie leukocyturii?

Obecność krwinek białych w moczu jest normalnym zjawiskiem, jednak ich  dopuszczalna ilość wynosi 0-5 w polu widzenia. Wartość powyżej przyjętej normy świadczy o leukocyturii,  szczególnie jeśli towarzyszy temu brzydki zapach moczu, ślady krwinek czerwonych , zmieniona mętna barwa. Przyczyną leukocyturii są najczęściej zakażenia układu moczowego, kamica nerkowa, zapalenie kłębuszków nerkowych, zapalenie przydatków, nowotwór prostaty lub pęcherza moczowego, zapalenie prostaty. 

Przyczyny obniżenia się liczby białych krwinek

Niskie leukocyty występują w przebiegu różnorodnych infekcji, szczególnie na początku ich rozwoju.  Jednakże przyczyną niskich leukocytów może być:

• skrajne niedożywienie i braki witamin (witamina b12, kwas foliowy);
• stosowanie leków glikokortykosteroidów, immunosupresyjnych, przeciwpsychotycznych, antydepresyjnych;
• niedokrwistość aplastyczna;
• białaczka;
• chłoniaki;
• mielofibroza;
• malaria;
• gruźlica;
• przewlekła niewydolność wątroby;
• HIV/AIDS;
• chemioterapia i radioterapia;
• hipersplenizm;
• zespół Kostmanna;
• nadczynność tarczycy;
• reumatoidalne zapalenie stawów;
• zwłóknienie szpiku kostnego;
• pasożyty.

Leukopenia – objawy obniżonej liczby białych krwinek

Występowaniu leukopenii wiąże się z pojawieniem wielu niespecyficznych objawów, takich jak  owrzodzenia języka i jamy ustnej, zmiany skórne ropne, częste infekcje górnych dróg oddechowych, podwyższone węzły chłonne i przewlekłe stany podgorączkowe lub gorączka.  Pacjenci często skarżą się na  problemy z koncentracją, zmęczenie, senność i ogólne rozbicie. 

Jak leczyć obniżoną liczbę białych krwinek? 

W przypadku wystąpienia leukopenii konieczna jest  konsultacja lekarska i stosowanie się do zaleceń specjalisty.   Ciężkie przypadki mogą wymagać hospitalizacji.  Wśród wielu przyczyn leukopenii leczenie może być różne. Ważne jest  stosowanie odpowiedniej diety.  Niedobór białych krwinek - co jeść? Produkty, które mogą pozytywnie wpłynąć na odporność organizmu. Warto włączyć do diety duże ilości świeżych warzyw i owoców oraz spożywać tłuste ryby morskie. Konieczna jest duża ilość witamin i minerałów, najlepiej czerpanych z pożywienia, jak: cynk, selen, żelazo oraz witaminy z grupy B, ale także A, C i E.