Pneumokoki – jakie są objawy i jak leczyć? Co musisz wiedzieć o szczepieniach na pneumokoki?

Pneumokoki – jakie są objawy i jak leczyć? Co musisz wiedzieć o szczepieniach na pneumokoki? - zdjęcie

Pneumokoki znane są z tego, że wywołują zapalenie płuc. Jednak ich działanie na organizm ludzki jest znacznie szersze. Mogą zaatakować każdego, bez względu na wiek i płeć. Szczególnie groźne są dla małych dzieci i osób starszych. Przed wynalezieniem antybiotyków zapalenie płuc najczęściej kończyło się śmiercią. W krajach rozwijających się pneumokoki nadal stanowią jedną z głównych przyczyn śmiertelności wśród dzieci poniżej piątego roku życia oraz osób w podeszłym wieku.

Czym są pneumokoki (dwoinka zapalenia płuc)?

Pneumokoki (Streptococcus pneumonia), inaczej dwoinki zapalenia płuc należą do bakterii Gram- dodatnich, paciorkowców. Ich kształt przypomina płomienie świec, zwróconych nasadami do siebie, objętych wspólną otoczką. Otoczki te występują tylko w zakażonym organizmie i zbudowane są z różnych polisacharydów, dzięki czemu bakterie unikają ataku ze strony układu immunologicznego. U różnych szczepów skład otoczek jest inny – wśród pneumokoków wyróżniono około 90 różnych serotypów. W warunkach naturalnych bakterie te żyją w błonach śluzowych górnych dróg oddechowych zwierząt i ludzi. Badania wykazały, że około 10% dorosłych i 20-40% dzieci są ich nosicielami.

Jak zarazić się pneumokokami?

Pneumokokami można zarazić się głównie drogą kropelkową, podczas kaszlu czy kichania, rzadziej przez kontakt bezpośredni. Bardzo często dochodzi do zarażenia osób starszych przez zdrowe dzieci, będące nosicielami, np. dziadków przez wnuki. Najwięcej zachorowań obserwuje się w miesiącach zimowych i wczesną wiosną, kiedy jest mniej słońca i występuje naturalne obniżenie odporności organizmu. W grupie ryzyka znajdują się dzieci w wieku od 2. miesiąca życia do 2 lat oraz osoby starsze, po 65. roku życia. Choroba ma u nich cięższy przebieg i nieraz kończy się śmiercią. Pneumokoki najczęściej atakują osoby osłabione i schorowane, u których występuje:

  • cukrzyca,
  • niewydolność nerek,
  • wrodzone lub nabyte zaburzenie odporności,
  • choroba płuc lub serca, a także pacjentów po wszczepieniu implantów ślimakowych, po usunięciu śledziony i onkologicznych.

Pneumokoki – objawy zakażenia

Szacuje się, że zakażenia pozaszpitalne pneumokokami stanowią około 50% przypadków zachorowań u osób dorosłych, a szpitalne – około 30%. Dwoinki zapalenia płuc mogą zaatakować cały organizm (zakażenia inwazyjne). Stwierdza się wówczas ich obecność we krwi lub określony organ, bez zakażenia uogólnionego. Do zakażeń ogólnych zalicza się:

  • zapalenie płuc z bakteriemią (obecność bakterii we krwi),
  • zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, które dużo częściej daje trwałe powikłania,
  • posocznicę, która najczęściej jest następstwem ciężkiego zapalenia płuc. Może też rozwinąć się jako choroba podstawowa, bez wcześniejszego ogniska zapalnego w określonej lokalizacji. Śmiertelność w posocznicy pneumokokowej wynosi 17-25%,
  • zapalenie wsierdzia,
  • zapalenie otrzewnej,
  • zapalenie kości i szpiku kostnego,
  • zapalenie stawów.

Do zakażeń zlokalizowanych należą:

  • zapalenie ucha środkowego (prawie każde dziecko do 5. roku życia choruje na zapalenie ucha wywołane przez pneumokoki),
  • zapalenie zatok obocznych nosa
  • zapalenie płuc,
  • zapalenie spojówek.

Pneumokoki – objawy

Do typowych objawów zakażeniem pneumokokami należą: ropna wydzielina z nosa i uczucie zatkania nosa, ból głowy, gorączka, upośledzenie węchu, kaszel oraz nieprzyjemny zapach z ust. Występuje również zaostrzenie objawów alergii oddechowych i astmy. Zakażenia pneumokokami mają często bardzo ciężki przebieg i mogą doprowadzić nawet do zgonu pacjenta.

Jak leczyć pneumokoki?

Lekarze stosują różne antybiotyki na pneumokoki. Cena tych preparatów zależy od rodzaju producenta oraz stężenia substancji czynnej. W leczeniu najczęściej stosuje się pochodne penicylin, cefalosporyn, makrolidy oraz flurochinolony. Jednakże w ostatnim czasie obserwuje się coraz częściej występowanie szczepów bakterii opornych na działanie tych antybiotyków. Dlatego przed terapią należy wykonać antybiogram pozwalający określić wrażliwość pneumokoków na antybiotyki.


Pneumokoki – powikłania

Powikłania po zakażeniu pneumokokami zdarzają się bardzo często i rozwijają się w wyniku rozszerzenia się zakażenia na okoliczne struktury anatomiczne. Należą do nich między innymi:

  • powikłania ostrego zapalenia zatok przynosowych. Należą do nich: zapalenie tkanek miękkich oczodołu, ropień oczodołu i zakrzep zatoki jamistej, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (ZOMR), ropniak podtwardówkowy, ropień nadtwardówkowy, ropień mózgu i zakrzepowe zapalenie zatok żylnych opony twardej,
  • powikłania pneumokokowego ostrego zapalenia ucha środkowego (OZUŚ), takie, jak: ostre zapalenie wyrostka sutkowatego, porażenie nerwu twarzowego i zapalenie błędnika,
  • powikłania pneumokokowego zapalenia płuc, występujące w postaci: zapalenia opłucnej, wysięku w opłucnej, martwiczym zapaleniu płuc oraz rozwoju ropnia płuc,
  • powikłania pneumokokowego ZOMR występują w postaci: drgawek i stanu padaczkowego, wodogłowia oraz obrzęku mózgu, zespołu nieadekwatnego wydzielania wazopresyny, niedowładu lub porażenia spastycznego kończyn, porażenia nerwów czaszkowych, zaburzenia mowy, padaczki, upośledzenia umysłowego, upośledzenia słuchu lub nawet głuchoty, zaburzeń zachowania, snu i rozwoju dzieci, ropnia mózgu, tętniaka mózgu oraz poprzecznego zapalenia rdzenia kręgowego.

Szczepienie na pneumokoki – ważne informacje

Prawdziwy przełom w walce z pneumokokami stanowiło wynalezienie szczepionek. Spośród 90. różnych serotypów bakterii wyróżniono 20, które są odpowiedzialne za większość zakażeń inwazyjnych u dzieci. Na podstawie badań specjaliści stworzyli 7-walentną szczepionkę PCV7, chroniącą przed zakażeniem siedmioma szczepami. Następnie wyprodukowano szczepionkę 10-walentną PCV10, a później PCV13. Nadal jednak istnieje 7 szczepów pneumokoków, przed którymi nie chroni żadne ze szczepień. Nad udoskonaleniem szczepionek wciąż trwają prace badawcze. Według Światowej Organizacji Zdrowia stosowanie szczepionek na pneumokoki istotnie wpłynęło na zmniejszenie występowania zapalenia płuc i inwazyjnych chorób pneumokokowych. W Polsce NFZ oferuje szczepionki w wersji PCV10. Obecnie każdy noworodek jest poddawany obowiązkowym szczepieniom na pneumokoki. Kalendarz szczepień obowiązuje od 1 stycznia 2017 roku. Rodzice mogą jednak zdecydować się na zakup 13-walentnej szczepionki na pneumokoki. Cena jest dosyć wysoka i wynosi około 200 zł, jednak wiele rodzin się na nią decyduje, ponieważ stanowi znaczniej lepszą ochronę dla dziecka. Nieraz zaobserwować można gorączkę po szczepieniu, osłabienie, ból w miejscu wstrzyknięcia, niespokojny sen. Na szczęście reakcje poszczepienne mają łagodny i przemijający charakter.

Jak chronić się przed pneumokokami?

Najlepszą ochronę przed pneumokokami stanowią szczepienia ochronne. Są bardzo skuteczne w przeciwdziałaniu inwazyjnej chorobie pneumokokowej. Szczepienia chronią także przed zakażeniami wywołanymi przez lekooporne szczepy pneumokoków, a pośrednim efektem stosowania powszechnych szczepień małych dzieci jest ochrona osób starszych. W ponad czterdziestu krajach szczepienia te są obowiązkowe i bezpłatne. Zobacz też: szczepionka rotawirusy.

Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.

Przeziębienie i grypa

Grypa typu A – objawy, przebieg, leczenie i możliwe powikłania
Grypa należy do najczęściej występujących chorób wirusowych układu oddechowego. Szczególne wyzwanie epidemiologiczne stanowi przy tym grypa typu A, wywołująca infekcje u ludzi oraz innych gatunków ssaków i ptaków....

Serce i układ krążenia

Niskie ciśnienie: czy wymaga leczenia? – przyczyny, objawy, leczenie
Niskie ciśnienie tętnicze (hipotonia, niedociśnienie, hipotensja) może wystąpić u każdej osoby, nawet małych dzieci i sportowców. Chociaż nie jest tak częste i tak niebezpieczne, jak nadciśnienie tętnicze i przeważnie nie utrudnia...

Układ rozrodczy i moczowy

Ulubione pozycje seksualne kobiet - 10 pozycji seksualnych, które dają niezapomniane doznania
Seks odgrywa bardzo ważną rolę w życiu zarówno mężczyzn, jak i kobiet. Umacnia związek, pozwala lepiej poznać swoje ciało i zaspokoić skrywane pragnienia....

Serce i układ krążenia

Dieta na obniżenie cholesterolu - 10 produktów, które pomagają zbić cholesterol
Obecność zbyt wysokiego poziomu cholesterolu LDL we krwi jest zjawiskiem cywilizacyjnym. Z hipercholesterolemią zmaga się coraz większa część społeczeństwa, a do rozwoju problemu przyczyniają się czynniki zewnętrzne, jak nisko odżywcza dieta oraz mało...

Odporność, wzmocnienie organizmu

Eozynofilia: o czym świadczą podwyższone eozynofile? Objawy, przyczyny, normy
Badanie krwi to jedno z podstawowych metod diagnostycznych wielu chorób. Za jego pomocą możliwe jest oznaczenie wielu parametrów, w tym eozynofilów. To jeden z rodzajów białych krwinek, które pełnią istotną funkcję w układzie odpornościowym człowieka, ...

Układ pokarmowy

Bulgotanie w brzuchu i przelewanie w jelitach – objawy, przyczyny, leczenie
Bulgotanie, przelewanie się, dziwne, głośne burczenie i przewracanie w brzuchu to nie tylko kłopotliwe i krępujące, ale również niepokojące objawy. Mogą wystąpić zarówno w dzień, jak i w nocy. Zazwyczaj stanowią całkowicie niegroźny ...

Informacje dla pacjenta

Wysoki puls – przyczyny, objawy jak prawidłowo zmierzyć?
Puls, inaczej tętno, określa ilość uderzeń serca na minutę, czyli częstotliwość bicia serca. Jego wartość jest dla człowieka zdrowego ściśle określana i nie powinna być ani za niska, ani zbyt wysoka. Każde odchylenie od normy wymaga ...

Informacje dla pacjenta

Monocyty – o czym świadczą podwyższone monocyty?
Monocyty to komórki, które wchodzą w skład białych krwinek (leukocytów). Krążą one we krwi i w razie potrzeby wydostają się z naczyń krwionośnych do tkanek otaczających dane naczynie. W trakcie tego procesu przeistaczają się w makrofa...

Informacje dla pacjenta

Czym jest hydroksyzyna (hydroxyzinum) na uspokojenie? Dawkowanie i przeciwwskazania
Gdy leki dostępne bez recepty oraz naturalne specyfiki przestają być skuteczne, zazwyczaj poszukiwane są nowe rozwiązania problemu związanego ze stresem. Jeśli mowa o preparatach na uspokojenie to jednym z popularniejszych, wydawanych z przepi...

Ciąża i dziecko

Witaminy prenatalne – ranking TOP 10 najlepszych preparatów dla kobiet w ciąży w 2025 roku
Poznaj ranking najlepszych witamin prenatalnych 2025 roku. Dowiedz się, jakie składniki są kluczowe dla zdrowia mamy i dziecka, oraz jak wybrać odpowiednie suplementy na każdy trymestr ciąży. Szczegółowy przewodnik po suplementacji w ciąży....

Dieta i odchudzanie

Dieta okienkowa (Intermittent Fasting) – jak obliczyć deficyt kaloryczny i wybrać odpowiedni rodzaj IF?
Intermittent Fasting: naukowe podejście do okresowego postu. Dowiedz się, jak bezpiecznie wdrożyć dietę okienkową i obliczyć indywidualny deficyt kaloryczny....

Przeziębienie i grypa

Jak zbić gorączkę u dorosłego? Najlepsze domowe i farmakologiczne sposoby
Jak skutecznie i bezpiecznie zbić gorączkę? Kompletny przewodnik z domowymi i farmakologicznymi metodami leczenia podwyższonej temperatury u dorosłych....

Kosmetyki i uroda

Maść z witaminą A na twarz – efekty, które Cię zaskoczą!
Jednym z najbardziej popularnych produktów kosmetycznych oferowanych w aptekach, jak i drogeriach jest maść z witaminą A. Popularność tę zyskała ze względu na swoje wszechstronne zastosowanie i korzystne działanie. Maść ta sprawdzi ...

Choroby zakaźne i pasożytnicze

Odrobaczanie dziecka – jak to zrobić? Po czym poznać, że dziecko ma pasożyty?
Pasożyty jelitowe to problem, który może dotyczyć każdego dziecka, niezależnie od wieku. Zastanawiasz się, jak rozpoznać objawy zakażenia i skutecznie odrobaczyć dziecko?...

Choroby skóry

Czerwone pieprzyki na ciele – czy jest się czym niepokoić?
Czerwone pieprzyki na ciele, choć zazwyczaj niegroźne, budzą niepokój u wielu osób. Czy ich obecność na skórze wymaga konsultacji z lekarzem? W tym artykule omówim...

Kosmetyki i uroda

Wąkrotka azjatycka w kosmetykach – dobroczynne właściwości i działanie
Wąkrotka azjatycka, znana również jako Centella Asiatica, od wieków cieszy się uznaniem w medycynie naturalnej. Obecnie zdobywa coraz większą popularność jako składnik ...

Serce i układ krążenia

Jakie są najlepsze suplementy na obniżenie cholesterolu? Ranking 10 sprawdzonych preparatów
Cholesterol. Może być dobry i zły. Ten dobry to HDL, a zły określany jest terminem LDL. Dobrego cholesterolu powinno się mieć jak najwięcej, ponieważ działa on ochronnie i zmniejsza możliwość wystąpienia miażdżycy i innych chorób sercowo-naczyni...

Serce i układ krążenia

Jak obniżyć kortyzolu? Diagnostyka i naturalne metody leczenia hiperkortyzolemii
Czym jest kortyzol i jaką rolę pełni w organizmie, jakie są przyczyny i konsekwencje podwyższonego poziomu kortyzolu? Jak rozpoznać pierwsze sygnały zaburzeń poziomu kortyzolu? Sprawdź jak skutecznie zwalczyć objawy wysokiego kortyzolu......

Dlaczego my?
why-us-img

Odbiór osobisty w aptece

why-us-img

Profesjonalna obsługa

why-us-img

Szybka wysyłka

why-us-img

Legalnie działająca apteka

why-us-img

Płatność online lub za pobraniem