Kluczowe wnioski z artykułu:
- Obecność polifenoli w diecie to kluczowy element profilaktyki chorób cywilizacyjnych: cukrzycy, osteoporozy, chorób sercowo-naczyniowych i nowotworów.
- Polifenole to czynnik zapobiegający chorobom, ale także wspomagający utrzymanie dobrej kondycji organizmu.
- Polifenole są dostępne w wielu produktach pochodzenia roślinnego, takich jak: orzechy, pestki, rośliny strączkowe, warzywa, herbata czy kawa. Można je także suplementować.
Polifenole jako bioaktywne związki chemiczne roślin, które mają ogromny wpływ na profilaktykę i terapię chorób cywilizacyjnych
Polifenole to związki mające wielki wpływ na zdrowie człowieka. Należy jednak pamiętać, że nie są one syntetyzowane w organizmach zwierzęcych. Polifenole, niezależnie od rodzaju, dostarczane są do organizmu wraz z pokarmem roślinnym. Dlaczego są tak ważne i przed jakimi schorzeniami może uchronić obecność w diecie odpowiedniej ilości polifenoli?
Ze względu na chemiczną budowę zbliżoną do występujących w organizmach hormonów endogennych polifenole mają niebagatelny wpływ na organizmy żywe. Wiele badań dowodzi, że są jednym z czynników, które mogą pomóc zapobiegać i leczyć różnorodne choroby cywilizacyjne. Wśród najważniejszych chorób cywilizacyjnych, w profilaktyce których polifenole mogą odegrać kluczową rolę, należy wymienić:
-
cukrzycę,
-
choroby nowotworowe,
-
osteoporozę,
-
choroby układu krążenia.
Wymienione powyżej choroby dotykają niestety większą część społeczeństwa. Do tej pory nie udało się skutecznie zmniejszyć zapadalności. Pamiętajmy, że choroby cywilizacyjne, to schorzenia, na których pojawienie się mamy w dużej mierze wpływ. Podstawowymi czynnikami zmniejszającymi ryzyko zachorowania jest zdrowy tryb życia, ruch i odpowiednio zbilansowana dieta. Warto pomyśleć także o suplementach takich jak Oligo Elite czy Kogen.
O dostarczaniu do organizmu produktów bogatych w polifenole warto pamiętać także podczas takich wyzwań jak dieta redukcyjna czy budowanie masy. Warto wiedzieć, że aby cieszyć się zdrowiem należy nie tylko spożywać to do zdrowe, ale także ograniczać substancje antyodżywcze w diecie.
Polifenole jako przeciwutleniacze w organizmie człowieka: chemiczna struktura i rola w roślinach
Występujące w polifenolach grupy hydroksylowe nadają tym związkom właściwości antyoksydacyjne. To dzięki nim mają one zdolność ochrony organizmu przed wolnymi rodnikami. Poza działaniem przeciwutleniającym polifenole mają także właściwości przeciwzakrzepowe, przeciwzapalne i przeciwgrzybicze. Chronią także przed działaniem stresu oksydacyjnego.
Stres oksydacyjny wywołany nadmierną ilością wolnych rodników może przyczyniać się do rozwoju wielu chorób i procesów degradacyjnych. Poczynając od przedwczesnego starzenia się skóry, poprzez cukrzycę, chorobę wieńcową po zwiększone ryzyko udarów mózgu. Warto mieć świadomość, że obecność w diecie substancji antyoksydacyjnych, takich jak polifenole, przyczynia się do zmniejszenia ilości wolnych rodników i przeciwdziała stresowi oksydacyjnemu.
Polifenole to silne i skuteczne przeciwutleniacze. Chronią nasz organizm przed schorzeniami, do których może prowadzić nadmierna ilość wolnych rodników. Substancje naturalne, takie jak czystek, pestki z winogron czy suplement diety Berimal, pomagają zapewnić organizmowi regularne dostawy dobroczynnych polifenoli.
Podstawowy podział: flawonoidy, kwasy fenolowe, stilbeny, lignany
Polifenole są związkami o bardzo zróżnicowanej budowie. Najprościej mówiąc są to wtórne metabolity roślinne. Możemy podzielić je na cztery zasadnicze grupy:
-
flawonoidy,
-
kwasy fenolowe (fenolokwasy),
-
stilbeny,
-
lignany.
Aby zrozumieć, co to sa polifenole, warto wiedzieć, że najłatwiej zadbać o ich wysycenie w przypadku odżywiania się pokarmami roślinnymi. Nie oznacza to oczywiście, że jedynie weganie albo wegetarianie mogą mieć pewność, że dostarczają do organizmu odpowiednią ilość polifenoli. Podobnie jak witaminy, także polifenole, można suplementować stosując sprawdzone produkty, jak te marki Solgar.
Różne grupy polifenoli można znaleźć w innych źródłach pokarmowych. Flawonoidy, które można podzielić na:
-
katechiny,
-
flawony,
-
izoflawony,
-
flawanony,
-
flawonole,
-
antocyjanidyny (cyjanidyna).
Znaleźć je można w winogronach, jagodach, żurawinie, morelach, wiśniach, kakao, herbacie, selerze naciowym, naci pietruszki, białych częściach cytrusów czy nasionach. Maliny, czarne porzeczki, poziomki, czerwona cebula czy herbata to bardzo dobre źródło kwasów fenolowych. Źródłem stilbenów i przeciwutleniacza resweratrolu są: pestki winogron i wino. Z kolei lignany znajdują się przede wszystkim w siemieniu lnianym, ziarnach zbóż i kawie.
Jak polifenole wpływają na zdrowie? Właściwości antyoksydacyjne
Obecność polifenoli jest niezwykle ważna w zrównoważonej diecie. Mają one silne właściwości przeciwutleniające, ale to nie jedyna ich zaleta. To właśnie polifenole odpowiadają za smakowitość owoców i warzyw. Wpływają bowiem bezpośrednio na cechy sensoryczne produktów spożywczych. Barwa, struktura czy konsystencja produktów spożywczych zależy od zawartości związków polifenolowych.
Katechiny i procyjanidyny odpowiadają za smak jabłek czy herbaty. Z kolei orydzyna i naringenina są odpowiedzialna za gorzki smak pomarańczy i grejpfrutów. Flawonoidy zawarte w roślinach można rozpoznać po ich czerwonej i granatowej barwie. Mogą mieć także barwę pomarańczową i żółtą.
Polifenole mają wpływ na hamowanie utleniania frakcji LDL cholesterolu oraz zwiększanie zawartości „dobrego” cholesterolu HDL. Dzięki temu hamują powstawanie blaszek miażdżycowych. Zmniejszają także ryzyko powstania guzów nowotworowych. Spożywanie żywności bogatej w polifenole wpływa na zdolności przeciwutleniające organizmu. Można to zaobserwować, mierząc aktywność enzymów antyoksydacyjnych:
-
peroksydazy glutationowej,
-
dysmutazy ponadtlenkowej,
-
katalazy.
W diecie bogatej w polifenole można zaobserwować także wzrost stężenia przeciwutleniaczy niskocząsteczkowych:
-
askorbinianu,
-
α-tokoferolu.
Antyoksydacyjne właściwości polifenoli mają wpływ na zmniejszenie ryzyka wystąpienia wielu chorób cywilizacyjnych: cukrzycy, miażdżycy, nowotworów. Działają przeciwzapalnie, zmniejszają stres oksydacyjny i wzmacniają odporność.
Rola w profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych oraz wpływ na metabolizm cukrów w zapobieganiu cukrzycy
Na podstawie licznych badań udało się wykazać związek między spożyciem polifenoli a zmniejszeniem się ryzyka choroby wieńcowej. Najaktywniejszym przeciwutleniaczem są flawonoidy. Jako potwierdzenie wpływu flawonoidów na profilaktykę chorób sercowo-naczyniowych podaje się paradoks francuski. Pomimo spożywania we Francji znacznych ilości mięs i serów śmiertelność spowodowana chorobami sercowo-naczyniowymi jest niższa. Przyczyną tego zjawiska jest spożywanie czerwonego wina – źródła związków polifenolowych, a konkretnie resweratrolu.
Obecna wiedza pokazuje, że czerwone wino nie jest najlepszym źródłem polifenoli. Są one obecne w warzywach, owocach. Są w nie bogate także najzdrowsze oleje roślinne czy propolis. Niewątpliwie jednak badanie potwierdzają jednoznacznie, że obecność dużej ilości polifenoli w diecie jest bardzo skuteczną profilaktyką chorób sercowo naczyniowych.
Warto podkreślić, że polifenole wykorzystywane są także w profilaktyce cukrzycy. Epikatechina wykazuje działanie hipoglikemiczne, przyczynia się bezpośrednio do wzrostu syntezy i wydzielania insuliny. Z kolei daidzeina pochodząca z soi, skutecznie spowalnia wchłanianie glukozy. Inna grupa polifenoli – genisteiny mają wpływ na zwiększenie tolerancji na glukozę. Dzięki temu przyczyniają się do zmniejszenia insulinooporności.
Źródła polifenoli w diecie: owoce, warzywa, herbata, czerwone wino
Polifenole roślinne są niezwykle cennym składnikiem, w które bogate są rośliny. Pomimo łatwej dostępności polifenoli w owocach i warzywach dieta przeciętnego człowieka wcale nie jest tak bogata w polifenole, jak mogłaby być. Zaleca się, aby zwiększyć ilość spożywanych owoców i warzyw. Dla osób dbających o dietę poleca się także suplementację.
Za główne źródło polifenoli w diecie uważa się:
-
rośliny strączkowe,
-
zboża,
-
orzechy,
-
nasiona,
-
grzyby,
-
warzywa bogate w polifenole,
-
kawa,
-
cytrusy.
Produkty bogate we flawonoidy i ich grupy (np. antocyjany, katechiny)
Polifenole gromadzą się w naziemnych częściach roślin. Można je znaleźć w łodygach, liściach, kwiatach i owocach. Szukając polifenoli watro szukać owoców o intensywnych barwach, takich jak jagody czy truskawki.
Polifenole to związki o wyjątkowych właściwościach. Owoce i warzywa bogate w polifenole to produkty antynowotworowe. Kemferol obecny w liściach herbaty; daidzeina, która występuje wyłącznie w soi i roślinach strączkowych, to silne antyoksydanty. Te i inne polifenole powinny być obecne w diecie, abyśmy mogli cieszyć się zdrowiem i zabezpieczyć przed coraz powszechniejszymi chorobami cywilizacyjnymi.
Jak zwiększyć spożycie polifenoli w codziennej diecie?
Aby dostarczać organizmowi odpowiednie ilości niezbędnych składników ważna jest zbilansowana dieta. Kluczowe jest, aby odżywiać organizm i o odżywczej roli jedzenia należy myśleć komponując posiłki. Najsilniejsze polifenole to te najlepiej przyswajalne w przewodzie pokarmowym. Na przyswajalność polifenoli wpływ ma także mikroflora jelitowa.
Rekomendacje produktów i ich odpowiedniego przygotowania
Przestrzegając zasad zdrowego żywienia i dostarczając organizmowi pięć porcji warzyw i owoców dziennie, z pewnością dostarczymy organizmowi także polifenoli. Warto znać podział owoców na grupy, a także warzywa przeciwzapalne.
Poza owocami i warzywami warto włączyć do diety także pestki owoców, zdrowe oleje czy orzechy. Polifenole występują także w napojach, takich jak kawa, herbata, szczególnie zielona czy kakao. Pamiętajmy, aby sięgać po różnorodne produkty. Właściwości i działanie różnych polifenoli różni się, dlatego warto sięgać zarówno po cytrusy, jak i brokuły czy nacie.
Proste sposoby na zwiększenie spożycia polifenoli
Aby uprościć wzbogacanie diety w polifenole, warto postawić na sezonowe produkty. Jedzenie zgodne z naturalnym cyklem pór roku wpływa zarówno na różnorodność, jak i wysoką jakość produktów. Polifenole są niezmiernie cenne, ale na szczęście są także łatwo dostępne. Znaleźć je można w codziennej kawie, herbacie czy kakao. Wiele dobroczynnych związków znajdziemy w sezonowych owocach, a także warzywach. Warto pamiętać, że polifenole znajdują się także w roślinach strączkowych i grzybach. Dla tych, którzy obawiają się niedoborów lub też chcą dodatkowo wesprzeć organizm dostępne są polifenole w formie skutecznych preparatów i suplementów diety.
Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.
