Kluczowe wnioski z artykułu:
- Stan przedcukrzycowy sygnalizuje poważne ryzyko zachorowania na cukrzycę oraz choroby układu sercowo-naczyniowego.
- W przypadku stanu przedcukrzycowego parametry glikemii są podwyższone, jednak nie przekraczają norm ustalonych dla cukrzycy.
- Wdrożenie odpowiedniego leczenia niefarmakologicznego i farmakologicznego może pozwolić na cofnięcie zmian metabolicznych.
Czym jest stan przedcukrzycowy i jak go rozpoznać?
Nieprawidłowa tolerancja glukozy może prowadzić do rozwinięcia się stanu przedcukrzycowego, stanowiącego jeden z najpoważniejszych czynników ryzyka cukrzycy typu 2. Dolegliwość traktowana jest jednocześnie jako osobna jednostka chorobowa, objawiająca się hiperglikemią. Parametry glikemii są podwyższone, jednak nie przekraczają progów cukrzycowych. Stan przedcukrzycowy wymaga wdrożenia odpowiedniego leczenia. W pierwszej kolejności pacjent powinien zmodyfikować styl życia. Jeśli jednak metody niefarmakologiczne nie przyniosą pożądanych rezultatów, konieczne będzie wdrożenie terapii farmakologicznej.
Podobnie, jak w przypadku insulinooporności, brak podjęcia odpowiednich kroków może prowadzić do rozwinięcia się cukrzycy oraz towarzyszących jej często chorób układu sercowo-naczyniowego. Warto pamiętać o tym, że w przypadku stanu przedcukrzycowego możliwe jest cofnięcie zaburzeń metabolicznych. Choroba stanowi przy tym poważny problem społeczny i zdrowotny. Szacuje się, że cierpi na nią nawet co trzecia osoba dorosła mieszkająca w krajach rozwiniętych.
Jakie badania wykonać, aby wykryć nieprawidłową tolerancję glukozy?
Współczesna medycyna nie ustaliła dokładnych kryteriów diagnostycznych. Jednym z objawów choroby pozostaje nieprawidłowa glikemia na czczo, która nie przekracza jednak norm cukrzycowych. Badanie należy przeprowadzić przed spożyciem pierwszego posiłku po 7-8 godzinach postu.
W rozpoznaniu dolegliwości pomaga także wykonanie doustnego testu obciążenia glukozą, kiedy badanie przeprowadzane jest na czczo oraz 2 godziny po spożyciu glukozy. Roztwór ma najczęściej postać płynu. Można jednak zdecydować się na przyjęcie glukozy w żelu, która posiada takie same właściwości diagnostyczne. Najczęściej jednak łączy się oba kryteria diagnostyczne. Pomocna w rozpoznaniu może okazać się również hemoglobina glikowana. Stan przedcukrzycowy prowadzi do podwyższenia parametrów. Najczęściej służy do kontrolowania rozwoju choroby u młodocianych pacjentów. Samo badanie polega na zobrazowaniu średniego poziomu glikemii z ostatnich 3 miesięcy.
Normy dla stanu przedcukrzycowego – kiedy wyniki są nieprawidłowe?
Jak rozpoznać stan przedcukrzycowy? Normy laboratoryjne stanowią najważniejsze kryterium diagnostyczne. Wysoka glukoza na czczo na poziomie 100–125 mg/dl pozwala na zdiagnozowanie stanu przedcukrzycowego. Prawidłowy poziom cukru we krwi wynosi bowiem 70-99 mg/dl. Powyżej 126 mg/dl zdiagnozowana zostaje cukrzyca typu 2, która w przeciwieństwie do cukrzycy typu 1, ma charakter nabyty. Nieprawidłowe wyniki badań sugerują konieczność wykonania dodatkowych testów.
W diagnozowaniu stanu przedcukrzycowego przydatna może okazać się także krzywa cukrowa, która polega na zbadaniu poziomu glikemii na czczo oraz 60 i 120 minut po spożyciu glukozy. Normy dla doustnego obciążenia glukozą po 120 minutach wynoszą:
- 140-199 mg/dl – podwyższony poziom glukozy, charakterystyczny dla stanu przedcukrzycowego;
- >200 – może nastąpić rozpoznanie cukrzycy.
Jak odwrócić stan przedcukrzycowy?
Zastanawiasz się, jak rozpoznać stan przedcukrzycowy? Objawy choroby najczęściej powiązane są z występowaniem otyłości oraz zespołu metabolicznego. Właśnie dlatego w leczeniu kluczowe znaczenie ma zmiana codziennego stylu życia. Nie wiesz, jak odwrócić stan przedcukrzycowy? Zacznij od regularnego uprawiania sportu oraz obniżenia masy ciała. Nadciśnienie tętnicze, nadwaga i hiperglikemia znacznie zwiększają ryzyko wystąpienia stanu przedcukrzycowego oraz późniejszego rozwinięcia się cukrzycy. Redukcja wagi nawet o 5-10% umożliwia znaczne obniżenie poziomu glikemii, cholesterolu, trójglicerydów oraz ciśnienia tętniczego.
Konieczna będzie również modyfikacja nawyków żywieniowych. Jeśli metody niefarmakologiczne nie pozwolą na osiągnięcie pożądanych rezultatów, konieczne może okazać się wdrożenie terapii farmakologicznej. Leki na stan przedcukrzycowy obejmują najczęściej metforminę. Leki na cukrzycę powinny stanowić jednak ostateczność i towarzyszyć wyrobieniu nowych nawyków.
Dieta przy stanie przedcukrzycowym – co jeść, aby poprawić wyniki?
Warto przypomnieć, że zmiana przyzwyczajeń żywieniowych to ważny element leczenia stanu przedcukrzycowego. Dieta powinna uwzględniać odpowiednio wysoką ilość błonnika oraz ograniczenie węglowodanów. Osoby otyłe powinny pilnować dodatkowo podaży kalorycznej. W tym miejscu należy podkreślić, że stan przedcukrzycowy u szczupłej osoby także wymaga zmiany stylu życia. Proces rozpocznij od modyfikacji diety i sięgaj po produkty o niskim indeksie glikemicznym. Planowanie posiłków ułatwi dieta w insulinooporności.
Co może pomóc na stan przedcukrzycowy? Leczenie zacznij od ułożenia prawidłowego planu żywieniowego. W codziennym życiu wybieraj chude mięso i ryby, które staną się podstawowym źródłem białka. Pacjenci powinni sięgać po oleje roślinne, orzechy włoskie oraz nasiona lnu i słonecznika. Jadłospis mogą uzupełnić węglowodany złożone, do których zaliczamy m.in. pieczywo razowe, brązowy ryż, płatki owsiane oraz rośliny strączkowe.
Czego nie jeść w stanie przedcukrzycowym? Lista produktów do wyeliminowania
Jak jeszcze zadbać o siebie w stanie przedcukrzycowym? Czego nie jeść? W pierwszej kolejności zrezygnuj z cukrów prostych, czyli białego pszennego pieczywa, słodyczy, miodu oraz przetworzonej żywności bogatej w cukier. Ważnym źródłem cukru pozostają przy tym dżemy, jogurty oraz niezdrowe przekąski. Ogranicz jednocześnie spożywanie produktów bogatych w kwasy tłuszcze trans, które znajdziemy w mięsie wieprzowym, wołowym, baranim oraz kaczym i gęsim.
Źródła:
- Ewa Otto-Buczkowska, Artur Chwalba, Stan przedcukrzycowy — to bardzo ważny i ciągle nierozwiązany problem!, Forum Medycyny Rodzinnej, tom 11, nr 4/2017.
- Leszek Czupryniak, Praktyczne możliwości zapobiegania cukrzycy u osób ze stanem przedcukrzycowym, Diabetologia Kliniczna, tom 3, nr 6/2014.
- Morali D. Sharma, Alan J. Garber, Jak leczyć stan przedcukrzycowy?, Current Diabetes Reports, 2009 https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/011/177/original/Strony_od_MpD_2010_05-12.pdf?1467896861 (dostęp 08.08.2024).
Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.