Szafran – właściwości i zastosowanie najdroższej przyprawy świata

Szafran niezwykle ceniona na całym świecie roślina, uznawana za jedną z najdroższych i najszlachetniejszych przypraw. Jego uprawa nie należy do najłatwiejszych, jednak moc jego cennych właściwości sprawia, że jest ona niezwykle pożądana nie tylko w kuchni, ale także przemyśle farmaceutycznym i kosmetycznym.

Z naszego artykułu dowiesz się: 

• czym jest szafran i gdzie się go uprawia, 
• gdzie znajduje swoje zastosowanie, 
• jak działa na zdrowie układu nerwowego, 
• w jaki sposób łagodzi napięcie przedmiesiączkowe, 
• jakie są przeciwskazania do jego stosowania, 
• jakie jest jego zastosowanie w kuchni, 
• jakie dania można przygotować z jego udziałem.

Czym jest szafran i gdzie jest uprawiany?

Szafran to roślina pochodząca z rodziny kosaćcowatych. Pozyskiwana jest z wysuszonych kwiatów krokusa. Najbardziej cennym elementem szafranu są słupki ze znamionami, zamknięte w jasnofioletowym kwiecie. Nitki pozyskiwane ze znamion mają charakterystyczny jasnoczerwony kolor ze złotym odcieniem. Największe uprawy szafranu znajdują się w Turcji, Indiach, Iranie oraz Hiszpanii. Okazuje się, że jedna z najcenniejszych upraw pochodzi z Walencji. Tak naprawdę szafran możemy wyhodować samodzielnie, jednak jest to bardzo trudne zadanie, ze względu na ogromne wymagania rośliny odnośnie gleby i warunków wzrostu. W dzisiejszych czasach roślina ta nie rośnie w stanie dzikim. Szafran w kuchni i lecznictwie znany jest już około 3 tysiące lat, był chętnie wykorzystywany przez Greków, Rzymian, Persów i Egipcjan. 

Szafran jako przyprawa, barwnik i składnik perfum

Okazuje się, że już starożytni Grecy i Sumerowie bardzo cenili szafran za jego wspaniałe właściwości. Wykorzystywali go do produkcji perfum, jako przyprawę oraz barwnik. Jako że szafran ma piękną żółtą barwę, farbowano nim ubrania. Cudowne właściwości szafranu pokochali producenci perfum, gdyż jego zapach kojarzy się z miodem, z wyczuwalną nutką goryczki. To również zapach drzewa i żywicy. Takie perfumy są wyjątkowo drogie, a jednocześnie wielu producentów zamiast prawdziwego szafranu dodaje szafran sztuczny, który jest trudny do odróżnienia przez amatorów. Jednak aby uzyskać niesamowity zapach, roślina ta musi być zbierana, kiedy wschodzi słońce, gdyż właśnie wtedy otwierają się kielichy kwiatów.

Szafran to kwiat chętnie wykorzystywany w kuchni. Nadaje ciastom piękny żółty kolor, świetnie sprawdza się jako przyprawa do wielu dań rybnych i z owoców morza. Stosowany jest zarówno w kuchni europejskiej, jak i orientalnej, jednak należy pamiętać, aby zachować umiar w jego stosowaniu. Nie tylko przez wzgląd na jego cenę, gdyż uznawany jest za najdroższą przyprawę świata, ale także ze względu na jego smak. Kiedy używamy go w nadmiarze, nadaje potrawie trudną do zniwelowania gorycz. 

Korzystne właściwości szafranu na poprawę nastroju

Właściwości lecznice szafranu znane są na całym świecie od wieków. Kwiat szafranu jest szczególnie polecany na układ nerwowy, jako remedium na stres, lęki, niepokój i zły nastrój. Wszystko za sprawą jego wpływu na stężenie neuroprzekaźników w mózgu. Związki zawarte w szafranie wchodzą w interakcje z receptorami NMDA i GABAA. Dlatego ekstrakt z kwiatu szafranu to bardzo dobry środek antydepresyjny. Działanie krocyny i szafranu wspiera zdrowie psychiczne poprzez zwiększenie poziomu serotoniny, dopaminy i noradrenaliny. Działa podobnie do syntetycznych antydepresantów, dlatego pomaga zachować równowagę emocjonalną oraz utrzymywać dobry nastrój. Ma podobne działanie do dziurawca, gdyż podwyższa poziom serotoniny i dopaminy - hormonów odpowiedzialnych za odczuwanie szczęścia. Dlatego kwiat szafranu jest często stosowany w produkcji suplementów diety na poprawę nastroju. Stosując szafran w formie tabletek, w trosce o swoje zdrowie można mieć pewność naturalnego i szybkiego powrotu zdrowia. 

Co więcej, szafran może z powodzeniem być stosowany jako naturalny lek na wrzody. W wielu badaniach zaobserwowano działanie jego aktywnych składników na zmniejszenie odczuwania stresu, a co za tym idzie zmniejszenia stanu zapalnego w obrębie układu pokarmowego. Udowodniono, że ma podobne działanie do popularnego leku przeciwwrzodowego. Szafran to również świetny sposób na odchudzanie, gdyż zmniejsza odczuwanie głodu i chęci sięgania po słodkie. Wszystko za sprawą niwelowania napięcia, które jest głównym motorem napędzającym podjadanie. 

Szafran - środek odmładzający. Wykorzystywany jest w kosmetyce jako główny składnik kremów. Wszystko za sprawą wysokiej zawartości karotenoidów, które świetnie oddziałują na skórę, chroniąc ją przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych. Nadaje skórze ładny i wyrównany koloryt oraz działa odmładzająco. 

Szafran a napięcie przedmiesiączkowe i funkcje seksualne

Szafran już w starożytności znany był z leczenia wielu przykrych dolegliwości PMS. To przede wszystkim skurcze, wzdęcia, zmiany skórne czy wahania nastroju i stres. Roślina ta świetnie niweluje te dolegliwości, obniża poziom stresu oraz zmniejsza nasilenie skurczy menstruacyjnych. Kwiat szafranu to również świetny sposób na leczenie niepłodności. Uchodzi za afrodyzjak oraz leczy zaburzenia erekcji. Co więcej, kwiat ten może być stosowany w leczeniu niepłodności, a wszystko za sprawą silnych właściwości antyoksydacyjnych. Przeciwdziała uszkodzeniom plemników, zwiększając przy tym szansę na zapłodnienie. 

Szafran – przeciwwskazania i działania niepożądane

Szafran, mimo iż jest przyprawą luksusową, może wywoływać wiele działań niepożądanych. Przede wszystkim zbyt wysokie dawki są niewskazane dla kobiet w ciąży, gdyż mogą doprowadzić do poronienia. Również dzieci powinny unikać stosowania szafranu, gdyż nie ma badań na temat bezpiecznych dawek stosowania tej rośliny. Na kwiat szafranu powinni uważać również alergicy. 

Należy zachować umiar w stosowaniu szafranu, gdyż jego zbyt wysoka dawka może być groźna dla zdrowia, a nawet życia. 

Zastosowanie szafranu w kuchni

Mimo wspaniałych właściwości, szafran jest wciąż niedocenianą przyprawą w wielu kuchniach. W Hiszpanii kwiat ten znajduje zastosowanie w potrawach z ryżem i kurczakiem, a w kuchni arabskiej podawany jest z kawą, ryżem czy potrawami z chlebem. 

W naszym kraju możemy spotkać go w deserach, ciastach, lodach i puddingach. Może być także dodawany do domowych likierów. Często występuje również we flakach czy daniach rybnych. Szafran świetnie łączy się także z warzywami, takimi jak: szparagi, pomidory i koper włoski. 

Dania i przepisy godne uwagi z wykorzystaniem szafranu

Szafran to najdroższa przyprawa świata, dlatego jej wykorzystanie nie jest tak powszechne w polskiej kuchni. Tak naprawdę przyprawa szafranowa nadaje się zarówno do deserów, jak i dań wytrwanych. Świetnie łączy się z rybami i owocami morza, ale także z drobiem. 

Babeczki z gruszkami i szafranem 

Składniki:

• 2 szklanki mąki,
• 2/3 szklanki białego cukru,
• 1 szklanka mleka,
• 1duże jajko,
• łyżeczka szafranu,
• 1/2 szklanki oleju,
• 4 większe gruszki,
• 2 płaskie łyżeczki proszku do pieczenia,

Przygotowanie:

W jednej misce wymieszać suche składniki, a w drugiej mokre składniki. Całość połączyć ze sobą, włożyć pokrojone gruszki i wymieszać. Nałożyć ciasto do foremek, piec w temperaturze 200 stopni przez około 20 minut. 

Kurczak z ryżem i szafranem 

Składniki:

• pierś z kurczaka, 
• cebula, 
• łyżeczka szafranu, 
• 2 torebki ryżu, 
• sól i pieprz, 
• olej, 
• 1/2 litra bulionu, 
• 2 łyżki masła. 

Przygotowanie:

Filet z kurczaka i cebulę pokroić w kostkę, podsmażyć na oleju, dodać ryż oraz szafran. Chwilę podsmażyć, następnie dodać bulion, przyprawy i zagotować. Całość wstawić do piekarnika na około 20 minut w temperaturę 170 stopni.