Trądzik to problem, który najczęściej pojawia się u osób młodych zarówno u dziewcząt, jak i u chłopców i wynika on ze zmian hormonalnych w okresie dojrzewania. Coraz częściej jednak trądzik pojawia się również u kobiet i mężczyzn w wieku dorosłym. Zdarza się, że osoby zmagające się z problemami skórnymi są stygmatyzowane i oceniane, jako te, które nie dbają o stan swojej cery, jest to jednak bardzo krzywdząca opinia, która nie ma uzasadnienia w prawdziwym życiu. Za główną z przyczyn występowania trądziku dorosłych uznaje się bowiem zaburzenia hormonalne.

Czym jest trądzik hormonalny? 

Trądzik hormonalny to choroba skóry, która posiada różną etiologię (przyczyny jej powstawania), są to między innymi:

• infekcje wirusowe, grzybicze, bakteryjne,
• uwarunkowania genetyczne,
• choroby alergiczne,
• zaburzenia hormonalne,
• występowanie innych chorób.

Pojawienie się trądziku kojarzone jest zazwyczaj z okresem dojrzewania i problemem przypisywanym osobom młodym. Dzisiaj wiemy, że trądzik hormonalny (trądzik androgenny) może pojawić się również w wieku dorosłym i może dotyczyć obu płci, zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Wyniki badań pokazują, że w ostatnim czasie zauważa się znaczny wzrost występowania trądziku u kobiet pomiędzy 25., a 30. rokiem życia. Ponad to z problemem tym zmagają się również osoby między 40., a 50. rokiem życia.

Za jedną z głównych przyczyn pojawienia się trądziku u osób dorosłych po 25. roku życia uznaje się zaburzenia hormonalne.

Objawy trądziku hormonalnego, czyli jak sklasyfikować zmiany skórne?  

W jaki sposób rozpoznać u siebie trądzik hormonalny? Pierwszym objawem będą zmiany na skórze pojawiające się na brodzie, uszach, żuchwie oraz szyi. Trądzik na skórze przyjmuje formę pryszczy, które są twarde i bolesne, często są umiejscowione głębiej pod skórą. Nierzadko osoby zmagające się z trądzikiem hormonalnym posiadają również blizny potrądzikowe.

Objawy trądziku hormonalnego:

• krostki,
• torbiele (podskórne cysty),
• grudki,
• bolesne zmiany,
• skóra zaczerwieniona,
• zmiany dotyczą: twarzy, policzków, szyi, ramion, pleców, a nawet klatki piersiowej.

Za trądzik hormonalny odpowiadają 2 hormony: męskie (androgeny) i żeńskie (estrogeny). Ze względu na rodzaj hormonu trądzik u osób dorosłych objawia się w nieco inny sposób.

Trądzik hormonalny androgenny:

• na skórze pojawiają się duże, bolesne grudki, krostki,
• widoczne są zaskórniki,
• trądzik występuje głównie w okolicy linii żuchwy, ust oraz na plecach,
• trądzikowi towarzyszą również: nadmierne przetłuszczanie się włosów i skóry (cera tłusta),
• rzadko pojawiają się stany zapalne.

Trądzik hormonalny estrogenny:

• zmiany najczęściej pojawiają się na: brodzie, czole, policzkach oraz na nosie,
• skóra jest zaczerwieniona,
• zmiany przybierają postać swędzących krostek,
• w zaawansowanym momencie zmiany mogą być zapalne, z wodno-ropnymi naciekami.

Hormonalne tło trądziku, czyli jak hormony wpływają na stan skóry?  

Hormony to związki chemiczne, które są wydzielane przez gruczoły dokrewne. Wpływ hormonów na funkcjonowanie organizmu jest ogromny. Hormony pobudzają i hamują czynność wielu narządów, w tym największego z nich, jakim jest skóra.

Wahania hormonów znacznie wpływają na skórę i mogą manifestować się pod postaciom wykwitów, nadmiernego przesuszania się skóry, przetłuszczania się skóry, zaskórników. Kiedy mówimy o zaburzeniach hormonalnych? W momencie, gdy dochodzi do utraty równowagi hormonów, co oznacza, że dany hormon wydzielany jest w większym lub niedostatecznym stopniu.

Jakie hormony mają wpływ na stan skóry?

• Estrogeny i progesteron

Są to hormony żeńskie, które sprawiają, że skóra wygląda zdrowo. Niestety w okresie menopauzy poziom tych hormonów znacznie się obniża, w efekcie czego na skórze widoczne są zmarszczki i zmniejsza się jej jędrność.

• Androgeny

Należy on do hormonów męskich i odpowiada on za grubość skóry oraz owłosienie. Jednym z androgenów jest hormon zwany testosteronem. Kiedy u kobiet hormon ten jest podwyższony na skórze występuje trądzik młodzieńczy, a także przyczynia się do nadmiernego przetłuszczania się skóry.

• Hormony tarczycy

Niedobów hormonów: tyroksyny i trójjodotyroniny mogą sprawić, że skóra jest zaczerwieniona, przybiera bardziej żółte zabarwienie, a ponad to występuje również zwiększona potliwość.

Trądzik u kobiet a PCOS, czyli stan skóry przed miesiączką  

PCOS – czyli zespół policystycznych jajników to zaburzenie endokrynologiczne dotyczące kobiet. Zaburzenie to cechuje się obrazem wielotorbielowatych jajników w badaniu USG, a także nieprawidłowym ich funkcjonowaniu. U kobiet zdrowych podczas cyklu miesiączkowego jajniki produkują jeden pęcherzyk co miesiąc, w którym znajduje się i dojrzewa jedna komórka jajowa. W zespole policystycznych jajników nie dochodzi do dojrzewania pęcherzyka w jajniku, braku owulacji oraz zmian hormonalnych (zwiększenia poziomu androgenów). Choroba ta najczęściej występuje u kobiet w wieku rozrodczym.

Objawy towarzyszące PCOS:

• cera tłusta, trądzikowa,
• łysienie, zakola,
• nadmierne owłosienie widoczne na ciele oraz twarzy,
• cienkie włosy.

Nadmiar hormonów androgenów zwiększa produkcję sebum wraz z martwym naskórkiem, jak i zanieczyszczeniami zatyka pory oraz ujścia mieszków włosowych. Ponad to zwiększa się ryzyko namnażania się drobnoustrojów.

Trądzik hormonalny – badania, które warto wykonać  

Jakie badania należy wykonać w przypadku trądziku hormonalnego? Warto wykonać laboratoryjne badania krwi.

Zalecane badania:

• inulina,
• glukoza,
• prolaktyna,
• kortyzol,
• FSH – hormonu folikulotropowego,
• LH – hormonu luteotropowego,
• Hormony tarczycy,
• DHEA – dehydroepiandrosteronu,
• testosteron wolny,
• testosteron całkowity.

Wyniki badań należy skonsultować z lekarzem w celu zaplanowania ewentualnego leczenia.

Jak leczyć trądzik hormonalny? 

Leczenie trądziku hormonalnego powinno być prowadzone i monitorowane przez lekarza. Dlatego osoby podejrzewające u siebie wystąpienie trądziku na tle hormonalnym powinny udać się do odpowiedniego specjalisty.

Do głównych sposobów leczenia trądziku hormonalnego jest przyjmowanie leków. Pośród nich znajdują się:

• retinoidy,
• antybiotyki,
• środki antykoncepcyjne.

Retinoidy to pochodna witaminy A. W jaki sposób działają retinoidy na skórę? Redukują zmiany zapalne, jak i niezapalne, pomagają w walce z trądzikiem hormonalnych.

Niestety stosowanie retinoidów niesie za sobą ryzyko wystąpienia działań niepożądanych i należą do nich: nadmierne przesuszenie skóry, podrażnienie i nadwrażliwość skóry, złuszczanie naskórka, świąd. W czasie leczenie należy zadbać o pielęgnację cery w celu zmniejszenia skutków ubocznych.

Leki najczęściej przyjmuje się w formie tabletek doustnych lub miejscowo na skórę. Terapia doustna, czyli stosowanie antybiotyków, środków antykoncepcyjnych, bądź retinoidów. Środki do miejscowego aplikowania to produkty w postaci żelu, płynu, czy maści. Leczenie trądziku hormonalnego jest procesem długim i może zająć od kilku do kilkunastu miesięcy.

Terapię lekami na trądzik można podjąć wyłącznie po konsultacji z lekarzem dermatologiem, ginekologiem lub endokrynologiem.

Codzienna pielęgnacja skóry z trądzikiem androgennym 

W przypadku osób zmagających się z trądzikiem androgennym najważniejsze jest odpowiednie leczenie, a także odpowiednia pielęgnacji skóry. Jeśli chodzi o pielęgnację cery warto zasięgnąć informacji u lekarza prowadzącego.

Przykładowy schemat pielęgnacji skóry z trądzikiem hormonalnym:

1. Oczyszczanie

Odpowiednie oczyszczanie skóry jest jednym z najważniejszych kroków pielęgnacji w celu zadbania o jej dobrą kondycję. Należy pamiętać, aby skórę oczyszczać 2 razy dziennie, rano i wieczorem. Zaleca się używanie produktów łagodnych, tak, aby dodatkowo nie podrażnić skóry i nie zaognić istniejących na niej stanów zapalnych. W czasie leczenia szczególnie środkami, które mogą przesuszyć skórę, nie należy stosować dodatkowo kosmetyków o podobnych działaniach (matujących, wysuszających).

2. Nawilżanie

Wbrew pozorom skóra trądzikowa również wymaga odpowiedniego nawilżenia, szczególnie podczas terapii lekami. Produkt taki nie powinien zapychać porów – najlepiej unikać produktów mających w swoim składzie zapychające oleje oraz masła. Najczęściej osoby posiadające skórę trądzikową stosują produkty kojące, wyciszające i nawilżające. Przed zastosowaniem takiego produktu warto skonsultować się z lekarzem dermatologiem i zapytać o możliwość stosowania kosmetyku wraz z lekami aplikowanymi na skórę.

3. Czego unikać?

• peelingów mechanicznych (drobno, czy gruboziarnistych), a stosowanie każdego innego peelingu (chemicznego, enzymatycznego) skonsultować z lekarzem dermatologiem,
• ekspozycji skóry na promieniowanie słoneczne. Od lat panowało błędne przeświadczenie, że trądzik można załagodzić dzięki działaniu słońca. Nie jest to prawda i każdy rodzaj skóry wymaga stosowania kremów z filtrem,
• przesuszania skóry i jej matowienia,
• wyciskania pryszczy, czy zaskórników – takie działanie może doprowadzić do powstania blizn,
• dotykania skóry twarzy,
• zrywania złuszczającego się naskórka,
• tarcia skóry ręcznikiem, czy wacikiem kosmetycznym. Po oczyszczeniu skórę należy osuszyć jednorazowym ręcznikiem kuchennym przykładając produkt do skóry (bez ruchu pocierania),
• stosowania kosmetyków kolorowych. Usilna próba zakrycia niedoskonałości na pewno nie pomoże w leczeniu trądziku. Alternatywą dla mocno kryjących i zapychających produktów mogą być kosmetyki mineralne,
• spożywania wysoko przetworzonej żywności, szczególnie: słodyczy, słonych przekąsek, fast foodów,
• spożywania alkoholu,
• spożywania ostrych potraw.

Warto pamiętać, że w trakcie leczenia trądziku należy szczególnie zadbać o pielęgnację skóry, jak i o odpowiednią dietę.

Przeczytaj również: https://www.wapteka.pl/blog/artykul/dieta-na-tradzik-co-jesc-aby-pozbyc-sie-tradziku-czy-dieta-moze-pomoc-w-walce-z-tradzikiem