Wady postawy od lat zajmują jedną z czołowych pozycji na liście chorób cywilizacyjnych. Problem ten z każdym rokiem dotyka coraz to większej liczby dzieci. Szacuje się, że obecnie ponad 80% z nich ma płaskostopie, koślawe kolana lub krzywy kręgosłup. Głównymi przyczynami tego stanu rzeczy są szybko postępujące zmiany w trybie życia oraz brak chęci do podejmowania aktywności fizycznej. Również w tradycyjnej formie lekcji WF-u.
Problemy z kręgosłupem trzykrotnie częstsze niż nadwaga
Choć ostatnio bardzo dużo mówi się o problemie otyłości wśród dzieci i młodzieży, to jednak – jak pokazują statystyki – znacznie większe zagrożenie dla najmłodszych stanowią wady postawy, które występują w Polsce kilkukrotnie częściej niż nadwaga. Zgodnie z danymi Ministerstwa Zdrowia za rok 2013, same tylko zniekształcenia kręgosłupa ma aż 330 tys. uczniów.
O problemie tym alarmują nie tylko najważniejsze instytucje państwowe (raport NIK o wychowaniu fizycznym w szkołach), ale nawet media regionalne. Jak informuje internetowe wydanie Echa Dnia Świętokrzyskiego: „Do Szpitala Dziecięcego w Kielcach trafia tygodniowo nawet po kilkoro dzieci z silnymi bólami kręgosłupa, które dotykają ludzi dorosłych. Mają bóle, ograniczoną możliwość ruchu. Najmłodszy pacjent miał cztery lata i już cierpiał na bóle kręgosłupa spowodowane nieprawidłową postawą”.*
Mimo powagi sytuacji polscy uczniowie – z cichym lub zupełnie oficjalnym przyzwoleniem swoich rodziców –coraz częściej unikają jakiejkolwiek aktywności fizycznej, która w większości przypadków jest najprostszym (lub nawet jedynym) sposobem uniknięcia wad postawy.
NIK krytycznie o zwolnieniach z WF-u
Raport Najwyższej Izby Kontroli Wychowanie fizyczne i sport w szkołach publicznych z 2013 roku obnażył całą listę zaniedbań ze strony szkół oraz samych rodziców, których bezpośrednią konsekwencją jest pogarszający się stan zdrowia polskich uczniów. Z badań NIK wynika, że 15 proc. uczniów klas 4-6 oraz 23 proc. uczniów likwidowanych właśnie gimnazjów z różnych powodów nie ćwiczy na lekcjach WF-u. Jeszcze gorzej jest z tym w szkołach ponadgimnazjalnych, ponieważ w zajęciach z wychowania fizycznego nie uczestniczy tam aż 30 proc. młodzieży.
W ankietach przeprowadzanych wśród uczniów w ramach inspekcji NIK, 31 proc. jako główną przyczynę absencji na lekcjach WF-u wskazało nieatrakcyjny sposób prowadzenia zajęć. 35 proc.tłumaczy swoje zwolnienia przyczynami zdrowotnymi, w tym również posiadanymi już wadami postawy. Jednak zdaniem wielu wybitnych specjalistów aktywność fizyczna w zdecydowanej większości wad postawy nie tylko nie jest zabroniona, ale stanowi wręcz podstawową formę terapii.
Specjaliści zalecają jak najwięcej ruchu
Jak tłumaczy Paweł Bilski –lekarz z Klinicznego Oddziału Ortopedii i Traumatologii Dziecięcej Szpitala Wojewódzkiego w Rzeszowie – w przypadku często diagnozowanej u dzieci w wieku szkolnym skoliozy (boczne skrzywienie kręgosłupa): „Ćwiczenia nie stanowią zagrożenia dla postępu choroby, mają natomiast ogromny wpływ na wydolność fizyczną oraz sprawność układu oddechowego i krążenia. Pamiętając o tym, nigdy nie należy zabraniać pacjentom ze skoliozą uczestnictwa w zajęciach z wychowania fizycznego”.** Potwierdza to prof. dr hab. n. med. Sławomir Snela z Instytuty Fizjoterapii Uniwersytetu Rzeszowskiego: „Zwalnianie dzieci z zajęć WF z powodu skoliozy jest zdecydowanie błędne. Wszystkim dzieciom z wadami postawy i skoliozą o niewielkim stopniu skrzywienia zaleca się uczestnictwo w zajęciach ruchowych, w tym w zajęciach WF. Nawet dzieci noszące gorset powinny uczestniczyć w szkolnych zajęciach WF, oczywiście zdejmując gorset przed lekcją”.***
Oczywiście zawsze, gdy pojawi się ból – np. ból pleców – należy w pierwszej kolejności wyjaśnić jego przyczynę.Musimy jednak pamiętać, że niewielkie skrzywienie kręgosłupa lub nawet skolioza niskiego stopnia nie wywołują dolegliwości bólowych. „Zwalnianie dziecka z WF nie może być lekiem na ból” – pisze prof. Snela – „bo to właśnie brak ruchu może być pierwotną przyczyną przyjmowania nieprawidłowej postawy”.****
Żródła:
* Masowe zwolnienia z wychowania fizycznego. Kuratorium Oświaty rozpocznie kontrole, Iza Bednarz, www.echodnia.eu ;
** Czy dzieci ze skoliozą mogą bez ograniczeń uczestniczyć w lekcjach wychowania fizycznego…, lek. Paweł Bilski, www.mp.pl;
*** Czy zwalnianie dzieci z zajęć wychowania fizycznego z powodu wad postawy lub nieznacznej skoliozy jest słuszne?, prof. dr hab. n. med.Sławomir Snela, www.mp.pl;
**** Dziecko z wadą postawy skarży się na ból pleców…, prof. dr hab. n.med. Sławomir Snela, www.mp.pl.
Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.
