Witamina C (kwas askorbinowy) – właściwości i źródła. Jakie są skutki niedoboru lub nadmiaru witaminy C?

Witamina C (kwas askorbinowy) – właściwości i źródła. Jakie są skutki niedoboru lub nadmiaru witaminy C? - zdjęcie

Witamina C jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Nie tylko wpływa ona na odporność, ale również uszczelnia naczynia krwionośne i obniża ciśnienie krwi. Przeczytaj, gdzie występuje witamina C i jak objawia się jej niedobór.

Z tego artykułu dowiesz się:

  • jaką funkcję w organizmie pełni witamina C,
  • w jakim pożywieniu występuje witamina C,
  • jak objawia się niedobór witaminy C,
  • jakie są skutki nadmiaru witaminy C,
  • jakie jest dzienne zapotrzebowanie na witaminę C,
  • czy lepsza jest witamina C lewoskrętna, czy prawoskrętna.

Przeczytaj też: Jarmuż – właściwości zdrowotne i najlepsze przepisy. Czy warto jeść jarmuż?

Witamina C – jaką rolę odgrywa w organizmie?

Witamina C, inaczej kwas askorbinowy, to związek niezbędny do funkcjonowania organizmów żywych. Jej właściwości od dawna są wykorzystywane w medycynie, ale znalazła ona zastosowanie także w kosmetyce. Witamina C skutecznie wspiera odporność, a ponadto jest skutecznym przeciwutleniaczem, zwalcza wolne rodniki i poprawia pracę układu krążenia.

Wśród najważniejszych funkcji, jakie witamina C pełni w organizmie człowieka, wymienia się:

  • regulację procesów pochłaniania drobnoustrojów przez leukocyty,
  • przyspieszenie gojenia ran, hamowanie krwawienia dziąseł,
  • wzmacnianie i uszczelnianie naczyń krwionośnych,
  • spowalnianie procesów starzenia się skóry,
  • obniżanie ciśnienia krwi i cholesterolu,
  • regulację produkcji kolagenu.

Witamina C wspomaga również organizm w schorzeniach sercowo-naczyniowych i chorobie wieńcowej oraz wykazuje właściwości antyoksydacyjne. Dzięki działaniu przeciwutleniającemu kwas askorbinowy zwalcza wolne rodniki przyczyniające się do uszkodzenia DNA, zmniejszając ryzyko rozwoju chorób nowotworowych. Witamina C bierze też udział w biosyntezie kolagenu, czyli białka występującego w kościach, zębach, skórze, chrząstce, rogówce oka i tkance łącznej.

Coraz częściej mówi się także, że kwas askorbinowy może wspomagać walkę z nowotworami. Zdaniem naukowców z Centrum Medycznego Uniwersytetu w Kansas witamina C podawana razem z lekami przeciwnowotworowymi może przyspieszać zabijanie komórek nowotworowych oraz łagodzić skutki uboczne chemioterapii i radioterapii. Badacze podkreślają jednak, że takie efekty można osiągnąć, wyłącznie podając witaminę C dożylnie – dzięki temu działa ona szybko i dociera do miejsc, w których jest najbardziej potrzebna. Kwas askorbinowy przyjmowany doustnie nie dał takich rezultatów.

Witamina C – występowanie. Witamina C w pożywieniu

Największa ilość witaminy C występuje w:

  • dzikiej róży – od 250 do 800 mg w 100 g,
  • czarnej porzeczce – od 150 do 300 mg w 100 g,
  • papryce – od 125 do 200 mg w 100 g,
  • brukselce – od 65 do 145 mg w 100 g,
  • brokułach – od 65 do 100 mg w 100 g.

Z bogactwa witaminy C słyną również acerola oraz jagody camu camu – dane mówiące o zawartości kwasu askorbinowego dotyczą jednak świeżych owoców, które w Polsce są trudno lub w ogóle niedostępne.

Doskonałym źródłem witaminy C są też inne owoce i warzywa. Najwięcej kwasu askorbinowego możemy znaleźć w:

  • jeżynach, pomarańczach, kiwi, ananasach, grejpfrutach, truskawkach, malinach, jabłkach, cytrynach;
  • cebuli, szpinaku, kapuście, jarmużu, kalafiorze, zielonym groszku, pomidorach, karczochach, ziemniakach, kalarepie.

Witaminę C zawierają ponadto owoce aronii, niektóre przyprawy, takie jak kardamon, oraz słynące z niezwykłych właściwości prozdrowotnych daktyle.

Niedobór witaminy C – skutki i objawy

Niedobór witaminy C może spowodować osłabienie naczyń włosowatych i doprowadzić do rozwoju niedokrwistości. Zbyt niski poziom kwasu askorbinowego w organizmie może przyczynić się także do rozwoju szkorbutu, astmy oraz zmian w kościach i chrząstkach.

Do charakterystycznych objawów niedoboru witaminy C zalicza się:

  • ogólne osłabienie, szybkie męczenie się,
  • bóle mięśni i stawów,
  • brak apetytu,
  • obniżenie odporności,
  • infekcje i zapalenie błony śluzowej,
  • trudności w gojeniu ran,
  • skłonność do występowania siniaków
  • rozpulchnione i krwawienie dziąseł.

Przewlekły niedobór witaminy C może również sprzyjać rozwojowi zmian nowotworowych i miażdżycy oraz wzrostowi ciśnienia tętniczego.

Nadmiar witaminy C. Czym grozi przedawkowanie witaminy C?

Kwas askorbinowy jest substancją rozpuszczalną w wodzie – to oznacza, że nie jest gromadzona w organizmie, tylko wydalana wraz z potem i moczem. Tym samym przedawkowanie witaminy C jest trudne – w reakcji na zbyt wysokie dawki organizm ogranicza jej wchłanianie. Nadmierne spożywanie witaminy C może jednak spowodować zaburzenia żołądkowo-jelitowe, w tym bóle brzucha, nudności, wymioty czy biegunkę, oraz wysypkę skórną. Bardzo wysokie dawki kwasu askorbinowego mogą też przyczyniać się do zakwaszenia moczu, a w konsekwencji – powstawania kamieni nerkowych.

Witamina C – dawkowanie

Organizm człowieka nie jest w stanie wytwarzać witaminy C, dlatego musi ona być dostarczana wraz z pożywieniem lub pod postacią suplementów. Dzienne zapotrzebowanie na witaminę C jest uzależnione przede wszystkim od wieku oraz płci.


Średnie dobowe zapotrzebowanie na witaminę C

Dzieci w wieku od 1 do 3 lat

30 mg

Dzieci w wieku od 4 do 12 lat

40 mg

Dziewczęta w wieku od 13 do 18 lat

55 mg

Chłopcy w wieku od 13 do 18 lat

65 mg

Kobiety

75 mg

Mężczyźni

90 mg


U niektórych osób istnieje zwiększone zapotrzebowanie na kwas askorbinowy. Są to:

  • palacze,
  • alkoholicy,
  • osoby w podeszłym wieku,
  • osoby z nadciśnieniem tętniczym,
  • osoby chorujące na cukrzycę,
  • kobiety w ciąży i karmiące,
  • osoby będące pod wpływem silnego stresu,
  • osoby cierpiące na zaburzenia czynności jelit,
  • osoby przyjmujące niektóre leki, w tym barbiturany, sulfonamidy, aspirynę czy doustną antykoncepcję hormonalną.

Wyższe zapotrzebowanie na witaminę C występuje także podczas wymiotów, przy braku łaknienia oraz przy ciężkim, długotrwałym wysiłku fizycznym.

Witamina C lewoskrętna czy prawoskrętna?

Jakiś czas temu w niektórych internetowych źródłach pojawiły się informacje, że witamina C lewoskrętna jest lepsza od prawoskrętnej. Myląca zapewne okazała się litera L przy nazwie kwas L-askorbinowy, lecz nie ma ona żadnego związku ze skrętnością. Należy zatem wyraźnie podkreślić, że nie istnieje witamina C lewoskrętna – jest ona wyłącznie prawoskrętna. Tym samym każda witamina C wykazuje dokładnie takie samo działanie i nie należy dzielić ich na lepsze czy gorsze.

Witamina C to związek niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wpływa na pracę układu immunologicznego i krwionośnego, przyspiesza gojenie ran, spowalnia starzenie się skóry i reguluje produkcję kolagenu. Największą zawartością witaminy C odznaczają się owoce i warzywa, dlatego dla zapewnienia jej odpowiedniego poziomu, warto uwzględnić je w codziennej diecie.

Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.

Serce i układ krążenia

Niskie ciśnienie: czy wymaga leczenia? – przyczyny, objawy, leczenie
Niskie ciśnienie tętnicze (hipotonia, niedociśnienie, hipotensja) może wystąpić u każdej osoby, nawet małych dzieci i sportowców. Chociaż nie jest tak częste i tak niebezpieczne, jak nadciśnienie tętnicze i przeważnie nie utrudnia...

Przeziębienie i grypa

Grypa typu A – objawy, przebieg, leczenie i możliwe powikłania
Grypa należy do najczęściej występujących chorób wirusowych układu oddechowego. Szczególne wyzwanie epidemiologiczne stanowi przy tym grypa typu A, wywołująca infekcje u ludzi oraz innych gatunków ssaków i ptaków....

Układ rozrodczy i moczowy

Ulubione pozycje seksualne kobiet - 10 pozycji seksualnych, które dają niezapomniane doznania
Seks odgrywa bardzo ważną rolę w życiu zarówno mężczyzn, jak i kobiet. Umacnia związek, pozwala lepiej poznać swoje ciało i zaspokoić skrywane pragnienia....

Odporność, wzmocnienie organizmu

Eozynofilia: o czym świadczą podwyższone eozynofile? Objawy, przyczyny, normy
Badanie krwi to jedno z podstawowych metod diagnostycznych wielu chorób. Za jego pomocą możliwe jest oznaczenie wielu parametrów, w tym eozynofilów. To jeden z rodzajów białych krwinek, które pełnią istotną funkcję w układzie odpornościowym człowieka, ...

Informacje dla pacjenta

Monocyty – o czym świadczą podwyższone monocyty?
Monocyty to komórki, które wchodzą w skład białych krwinek (leukocytów). Krążą one we krwi i w razie potrzeby wydostają się z naczyń krwionośnych do tkanek otaczających dane naczynie. W trakcie tego procesu przeistaczają się w makrofa...

Dieta i odchudzanie

Owoc kaki (persymona): wartości odżywcze, prozdrowotne i składniki aktywne
Owoc kaki, czyli persymona, to niesamowity produkt spożywczy, który wciąż bardzo rzadko gości na europejskich talerzach. To egzotyczny owoc o charakterystycznym smaku, który stale zyskuje na popularności wśród dietetyków ora...

Układ pokarmowy

Bulgotanie w brzuchu i przelewanie w jelitach – objawy, przyczyny, leczenie
Bulgotanie, przelewanie się, dziwne, głośne burczenie i przewracanie w brzuchu to nie tylko kłopotliwe i krępujące, ale również niepokojące objawy. Mogą wystąpić zarówno w dzień, jak i w nocy. Zazwyczaj stanowią całkowicie niegroźny ...

Serce i układ krążenia

Dieta na obniżenie cholesterolu - 10 produktów, które pomagają zbić cholesterol
Obecność zbyt wysokiego poziomu cholesterolu LDL we krwi jest zjawiskiem cywilizacyjnym. Z hipercholesterolemią zmaga się coraz większa część społeczeństwa, a do rozwoju problemu przyczyniają się czynniki zewnętrzne, jak nisko odżywcza dieta oraz mało...

Informacje dla pacjenta

Czym jest hydroksyzyna (hydroxyzinum) na uspokojenie? Dawkowanie i przeciwwskazania
Gdy leki dostępne bez recepty oraz naturalne specyfiki przestają być skuteczne, zazwyczaj poszukiwane są nowe rozwiązania problemu związanego ze stresem. Jeśli mowa o preparatach na uspokojenie to jednym z popularniejszych, wydawanych z przepi...

Serce i układ krążenia

Jak obniżyć kortyzolu? Diagnostyka i naturalne metody leczenia hiperkortyzolemii
Czym jest kortyzol i jaką rolę pełni w organizmie, jakie są przyczyny i konsekwencje podwyższonego poziomu kortyzolu? Jak rozpoznać pierwsze sygnały zaburzeń poziomu kortyzolu? Sprawdź jak skutecznie zwalczyć objawy wysokiego kortyzolu......

Kosmetyki i uroda

Jak zlikwidować zmarszczki pod oczami? Metody odmładzania okolic oczu
Skóra wokół oczu jest niezwykle delikatna i podatna na pojawianie się zmarszczek. Choć ich występowanie jest naturalnym procesem starzenia się, wiele osób szuka skuteczny...

Sport i fitness

Odżywki białkowe – czy warto? Ranking najlepszych produktów na rynku. Ile gramów białka dziennie jeść na przyrost masy i redukcję?
Odżywki białkowe cieszą się ogromną popularnością, ale czy są niezbędne dla budowy mięśni i redukcji tkanki tłuszczowej? Dowiedz się, jak wybrać najlepsze produkty, obliczyć zapotrzebowanie na białko i wprowadzić je do codziennej diety ...

Kosmetyki i uroda

Najlepszy kolagen na skórę, stawy i włosy – ranking najlepiej przyswajalnych form kolagenów
Kolagen nazywany jest eliksirem młodości i zdrowia. Niestety z wiekiem jego naturalna produkcja w organizmie człowieka spada, przez co skóra traci jędrność i elastyczność oraz pojawia się ból stawów....

Choroby autoimmunologiczne

Reumatyzm – leczenie i profilaktyka w bólach reumatycznych. Fizjoterapia chorób zwyrodnieniowych stawów
Choroby reumatyczne to nie tylko problem osób starszych – coraz częściej dotykają również młodszych pacjentów, wpływając na jakość ich życia i sprawność fizyczną. B&o...

Dieta i odchudzanie

Zdrowe odżywianie dla dzieci: Jak urozmaicić dietę dziecka, aby dostarczyć mu wszystkich niezbędnych składników?
W zdrowym ciele zdrowy duch, a dieta to klucz do prawidłowego rozwoju dziecka. Dowiedz się, jak urozmaicać dietę i jak układać jadłospis dla dziecka, aby wspierać jego zdrowie i kształtować zdrowe nawyki na całe życie....

Leksykon leków

Leki przeciwbólowe – paracetamol, ibuprofen, naproksen – działanie, dawkowanie, przeciwwskazania
Jak działają leki przeciwbólowe? Czy wybór między paracetamolem, ibuprofenem a naproksenem ma znaczenie dla Twojego zdrowia? Które leki przeciwbólowe nie rozrzedzają krwi? Poznaj najważniejsze informacje, które....

Układ nerwowy

Zaburzenia lękowe: diagnoza, leki i terapia CBT w atakach paniki
Zaburzenia lękowe to powszechny problem dotykający milionów ludzi na całym świecie, często utrudniający codzienne funkcjonowanie. Dowiedz się, jak rozpoznać objawy, jakie leki przeciwlękowe mogą pomóc oraz dlaczego terapia poznawczo...

Układ rozrodczy i moczowy

Inkontynencja: przyczyny, rodzaje i skuteczne leczenie nietrzymania moczu (NTM)
Inkontynencja, czyli nietrzymanie moczu i kału, dotyczy coraz większej liczby ludzi. To problem, o którym trzeba mówić głośno, ponieważ znacznie obniża on jakość życia milionów osób oraz negatywnie wpływa na ich zdrowi...

Dlaczego my?
why-us-img

Odbiór osobisty w aptece

why-us-img

Profesjonalna obsługa

why-us-img

Szybka wysyłka

why-us-img

Legalnie działająca apteka

why-us-img

Płatność online lub za pobraniem