Zaburzenia erekcji – przyczyny i leczenie

Zaburzenia erekcji stanowią jedne z najczęstszych problemów seksualnych wśród mężczyzn. Szacuje się, że na zaburzenia erekcji w Polsce cierpi około 3,5 miliona panów, natomiast leczy się niecałe 240 tysięcy. Wynika to z delikatnej natury problemu, który wpływa na obniżenie samooceny. Dolegliwość ta bowiem skutkuje nie tylko mało satysfakcjonującym pożyciem seksualnym, ale jest również przyczyną kompleksów i braku pewności siebie. Z tego powodu panowie często sięgają po tabletki na erekcję, które dostępne są w aptece na receptę lub bez recepty. Leki te jednak nie zawsze przynoszą oczekiwane efekty. Konieczne jest zatem zdiagnozowanie przyczyny problemów z erekcją i ustalenie odpowiedniego, skutecznego leczenia. Czym zatem są zaburzenia erekcji? Jakie są przyczyny niemożności osiągnięcia pełnego wzwodu lub jego całkowitego braku? Jak leczyć zaburzenia erekcji?

Co to są zaburzenia erekcji u mężczyzn?

Zgodnie z definicją WHO, zaburzenia erekcji (w skrócie ED od ang. Erectile Dysfunction) to nic innego jak nawracające problemy z osiągnięciem i/lub utrzymaniem wzwodu członka podczas stosunku seksualnego. Bezpośrednim wynikiem problemów z utrzymaniem erekcji jest niemożność osiągnięcia orgazmu. Schorzenie to dotyczy najczęściej mężczyzn w wieku dojrzałym, ale nie oznacza to, że problemy z erekcją nie mogą pojawić się u młodszych panów. Pod względem diagnostycznym zaburzeniami erekcji określa się dolegliwość braku lub niemożności osiągnięcia pełnego wzwodu i erekcji w co najmniej 25% podejmowanych próbach seksualnych. Zaburzenia erekcji kiedyś określane były mianem impotencji, jednak ze względu na pejoratywny wydźwięk i nieodwracalność problemu termin ten wyszedł już z użycia. Co ważne, zaburzeń erekcji nie należy mylić z naturalnym zjawiskiem osłabienia lub czasowego zaniku potencji podczas stosunku, który pojawia się wraz z wiekiem. U starszych mężczyzn erekcja może pojawiać się rzadziej, a dodatkowo panowie mogą wolniej osiągać orgazm. Nie świadczy to jednak o zaburzeniach erekcji, lecz zmianie tempa życia seksualnego.

Przyczyny zaburzeń erekcji

Trudno jednoznacznie określić podłoże problemów z pojawieniem się i utrzymaniem erekcji. Mogą one mieć charakter odwracalny lub nieodwracalny. Niemniej jednak najczęstszym powodem zaburzeń wzwodu u młodych mężczyzn są przyczyny psychologiczne, które nierzadko związane są z kompleksami, niechęcią posiadania dzieci czy kłopoty w związku. Niemniej jednak istotnym czynnikiem wpływającym na pojawienie się problemów z erekcją jest również niehigieniczny tryb życia. Palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, brak aktywności fizycznej oraz stres lub przepracowanie, które mogą dotyczyć mężczyzn w każdym wieku. Bezdech senny, który objawia się chrapaniem, przerywanym, nieregularnym oddechem również może być przyczyną problemów z osiągnięciem i utrzymaniem wzwodu. Ponadto, przyjmowanie niektórych leków, głównie depresantów, może powodować osłabienie popędu i problemy z erekcją. Należy również wskazać, że powodem schorzenia mogą być także choroby, takie jak miażdżyca (zablokowanie blaszkami miażdżycowymi tętnic doprowadzających krew do penisa), cukrzyca lub nadciśnienie tętnicze. Co ważne, u prawie połowy mężczyzn po 40. roku życia problemy z erekcją związane są z zaburzeniami sercowo-naczyniowymi. Z tego powodu problemy ze wzwodem nie powinny być traktowane jako schorzenie, lecz jak objaw zwiastujący chorobę np. niedokrwienną serca. Warto również wskazać, że z wiekiem zmniejsza się poziom testosteronu, co powoduje powstanie problemów z erekcją.

Leczenie zaburzeń erekcji

Kluczowym elementem leczenia zaburzeń erekcji jest ustalenie przyczyny, która je wywołuje. Określenie powodów „niesprawności” seksualnej umożliwia wdrożenie odpowiedniego postępowania, wprowadzenie zmian do stylu życia oraz wyeliminowanie czynników ryzyka – kardiologicznych i metabolicznych, które intensyfikują problemy z potencją. Konieczne jest zatem określenie czy przyczyna, powodująca zaburzenia możliwa jest do odwrócenia. Do odwracalnych czynników zaliczyć można kwestie psychogenne (uwarunkowania psychiczne np. blokady lub kompleksy), urazy naczyń zaopatrujących członka w krew podczas wzwodu, a także choroby, które przebiegają ze zmniejszeniem stężenia testosteronu. W takich sytuacjach odpowiednio przeprowadzona psychoterapia, która jest nieodzowna u osób z etiologią psychogenną, a także zabieg rekonstrukcji naczyniowej bądź terapia testosteronem może przynieść satysfakcjonujące rezultaty i poprawę potencji u mężczyzn.

Zaburzenia erekcji mogą mieć jednak podłoże kordiogenne lub neurogenne, są to potencjalnie nieodwracalne przyczyny. W takich sytuacjach leczenie polega na wdrożeniu odpowiedniej farmakoterapii, czyli zastosowaniu leków, które poprawią sprawność seksualną. Do leków pierwszego rzutu należą inhibitory fosfodiesterazy typu 5, które ułatwiają napływ krwi do członka, wypełnienie ciał jamistych i w efekcie powstanie erekcji. Do tych neków zaliczamy: sildenafil (np. Viagra), tildenafil i wardenafil. (np. Levitra) Należy wskazać, że poprawa erekcji w przypadku stosowania tych leków widoczna jest po 12-24 tygodniach ich przyjmowania. Farmaceutyki te można jednak stosować doraźnie bądź codziennie, wówczas dawki są mniejsze. Wyróżnić tu należy inhibitory I generacji, które cechują się krótkim okresem działania do 6 godzin oraz inhibitory II generacji, wykazujące długi czas działania. Warto jednak wskazać, że nie mogą być one zażywane w sytuacji kiedy, pacjent przyjmuje równocześnie nitraty (azotany), gdyż może dojść do zgonu w wyniku interakcji lekowej. Z tego powodu leki te każdorazowo powinien przepisywać lekarz po uprzednim zebraniu szczegółowego wywiadu lekarskiego.

Alternatywą dla stosowania doustnej farmakoterapii są urządzenia – aparaty próżniowe, w których umieszczane jest prącie. Wokół członka wytwarzana jest próżnia za pomocą specjalnej pompki z cylindrem. Urządzenia te powodują bierny napływ krwi do ciał jamistych członka i wywołanie erekcji, która utrzymywana jest za pomocą pierścienia zsuwanego na podstawę prącia.

Zaburzenia erekcji mogą być leczone również poprzez iniekcje członka bądź żele docewkowe (metoda MUSE), są to tak zwane leki drugiego rzutu. Takie podanie leków powoduje zwiększony napływ krwi do ciał jamistych prącia i powstanie wzwodu. Lekami, które wykorzystuje się przy tym leczeniu jest alprostadil i papaweryna. Pozytywne efekty mogą przynieść środki pochodzenia naturalnego, konieczne jest jednak długotrwałe ich zażywanie.

Alternatywą farmakoterapii jest wdrożenie leczenia zabiegowego – chirurgicznego, które polega na wszczepieniu protezy prącia.

Bibliografia:

Danej R., Zaburzenia erekcji – fizjologia, epidemiologia, patofizjologia, diagnostyka i leczenie, „Przewodnik Lekarza” 2001 nr 4(10)

Lew-Starowicz Z., Leczenie zaburzeń erekcji – przeszłość, teraźniejszość, przyszłość, „Przewodnik Lekarza” 2003 nr 6