Zapalenie opon mózgowych – wszystko, co musisz wiedzieć. Przyczyny, objawy i leczenie

Zapalenie opon mózgowych – wszystko, co musisz wiedzieć. Przyczyny, objawy i leczenie - zdjęcie

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych to niebezpieczna choroba zakaźna – cechuje się wysoką śmiertelnością, a niekiedy pozostawia trwały ślad w organizmie. Może wystąpić jako powikłanie pozornie niegroźnych infekcji – zapalenia zatok czy ucha środkowego. Jakie są przyczyny zapalenia opon mózgowych, jakie daje ono objawy i jak przebiega leczenie?

Czym jest zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych?

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych jest groźną chorobą zakaźną wywoływaną najczęściej przez wirusy lub bakterie, rzadziej przez pierwotniaki, pasożyty i niektóre leki. Rozwija się w wyniku przeniknięcia drobnoustrojów do płynu mózgowo-rdzeniowego – u osób zdrowych jest on jałowy.

Może do tego dojść za pośrednictwem krwi, na skutek przejścia z obszarów skażonych w przypadku urazu czaszki lub w przebiegu innych chorób. Schorzenie obejmuje przede wszystkim opony – zazwyczaj oponę miękką i podpajęczynówkową – oraz przestrzeń podpajęczynówkową. Czasem stwierdza się także zajęcie mózgu – wówczas mamy do czynienia z zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu.

Zapalenie opon mózgowych – rodzaje

Wyróżniamy trzy podstawowe rodzaje zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych:

  • bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (ropne lub nieropne),
  • wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
  • grzybicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Gorsze rokowania oraz zwiększone ryzyko powikłań dotyczą zwłaszcza zapalenia opon mózgowych o podłożu bakteryjnym, szczególnie postaci ropnej. Ten rodzaj choroby występuje jednak bardzo często – zapalenia bakteryjne to nawet połowa wszystkich stwierdzonych przypadków schorzenia, a zakażenia ropne stanowią 90% z nich.

Rodzaj patogenów wywołujących zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych zależy głównie od kondycji układu immunologicznego oraz czynników ryzyka, do których zalicza się m.in. wiek. Chorobę powodują najczęściej:

Bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

Rodzaj patogenów

Ropne

·         meningokoki (Neisseria meningitidis)

·         pneumokoki (Streptococcus pneumoniae)

·         pałeczki Haemophilus influenzae

·         pałeczki Escherichia coli

·         paciorkowce grupy B (Streptococcus agalactiae)

·         gronkowce złociste (Staphylococcus aureus)

Nieropne

·         prątki gruźlicy (Mycobacterium tuberculosis)

·         pałeczki Listeria monocytogenes

·         krętki Borrelia (przenoszone przez kleszcze)

Jakie są przyczyny zapalenia opon mózgowych?

Istnieje szereg czynników, które mogą zwiększać ryzyko zachorowania na bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Wśród nich wymienia się:

  • przebywanie w dużych zbiorowiskach ludzi, co sprzyja zakażeniu meningokokami, mogącymi wywoływać również sepsę;
  • ostre lub przewlekłe zapalenie zatok lub zapalenie ucha środkowego;
  • urazy czaszki, a zwłaszcza pęknięcia kości czaszki;
  • leczenie immunosupresyjne;
  • inne choroby: nowotwór, cukrzyca, marskość wątroby;
  • zabiegi neurochirurgiczne.

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych często konsekwencją bliskiego kontaktu z osobą zakażoną lub nosicielem danego rodzaju bakterii. Patogeny mogą więc przedostać się do organizmu podczas kichania, pocałunku czy na skutek używania tych samych przedmiotów – szklanki lub sztućców.

Zapalenie opon mózgowych – objawy

Niezależnie od rodzaju bakterii, zapalenie opon mózgowych ma podobny przebieg. Symptomy choroby zazwyczaj występują po upływie 2-5 dni od zarażenia. Charakterystyczne dla tej choroby objawy to:

  • wysoka gorączka, sięgająca nawet 40°C, często z dreszczami,
  • bóle mięśniowo-stawowe,
  • silne bóle głowy i karku,
  • nudności, wymioty,
  • sztywność karku.

W ciężkich przypadkach zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych obserwuje się ponadto zaburzenia świadomości, drgawki, senność oraz apatię.

Jakie mogą być powikłania zapalenia opon mózgowych?

Z zachorowaniem na bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych wiąże się ryzyko powikłań neurologicznych, takich jak:

  • padaczka,
  • ropnie mózgu,
  • niedowłady lub porażenia kończyn,
  • głuchota lub słaby słuch,

zaburzenia mowy czy zaburzenia osobowości.

Ten typ choroby obarczony jest też wysoką śmiertelnością, wynoszącą około 20% – największe zagrożenie niesie ze sobą zakażenie gronkowcem złocistym.

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych – diagnostyka i leczenie

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych jest chorobą, którą bezwzględnie należy leczyć w szpitalu. Diagnoza stawiana jest m.in. na podstawie obrazu klinicznego, jednak dla przebiegu i skuteczności leczenia kluczowe jest szybkie ustalenie rodzaju patogenu, który spowodował chorobę. W tym celu najczęściej badany jest płyn mózgowo-rdzeniowy pobrany podczas punkcji lędźwiowej. W rozpoznaniu wykorzystuje się ponadto tomografię komputerową głowy, posiewy krwi i wymazy z gardła.

Leczenie opon mózgowych o podłożu bakteryjnym polega przede wszystkim na podaniu antybiotyku – na ogół dożylnie. Postępowanie terapeutyczne dodatkowo obejmuje stosowanie leków przeciwzapalnych oraz przeciwobrzękowych. Chory powinien także pozostawać w łóżku – co najmniej przez 2 do 3 tygodni.

Zapalenie opon mózgowych – jak uniknąć?

Najlepszą metodą zapobiegania bakteryjnemu zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych są szczepienia ochronne, szczególnie przeciwko głównym patogenom – meningokokom, pneumokokom oraz Haemophilus influenzae typu B. W przypadku kontaktu z osobą zakażoną zastosowana może zostać również chemioprofilaktyka poekspozycyjna, czyli jednorazowe podanie antybiotyku.

Jako że choroba może pojawić się jako powikłanie zapalenia zatok lub ucha środkowego, należy wdrożyć odpowiednie leczenie tych schorzeń. W zależności od rodzaju i nasilenia objawów mogą to być dostępne w aptekach popularne preparaty na przeziębienie lub grypę bądź leki przepisane przez lekarza. Ponadto w trakcie opieki nad osobą chorą, trzeba używać maseczek ochronnych na twarz i rękawiczek oraz pamiętać o higienie osobistej – przykładowo przy pomocy kosmetyków do twarzy i ciała.

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych jest niebezpieczną chorobą, która wiąże się z ryzykiem powikłań. Dla jej prawidłowego leczenia niezbędna jest więc właściwa diagnostyka oraz szybkie rozpoczęcie terapii – dzięki temu ryzyko ich wystąpienia będzie znacznie mniejsze.

Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.

Serce i układ krążenia Niskie ciśnienie: czy wymaga leczenia? – przyczyny, objawy, leczenie
Niskie ciśnienie tętnicze (hipotonia, niedociśnienie, hipotensja) może wystąpić u każdej osoby, nawet małych dzieci i sportowców. Chociaż nie jest tak częste i tak niebezpieczne, jak nadciśnienie tętnicze i przeważnie nie utrudnia...
Informacje dla pacjenta Monocyty – o czym świadczą podwyższone monocyty?
Monocyty to komórki, które wchodzą w skład białych krwinek (leukocytów). Krążą one we krwi i w razie potrzeby wydostają się z naczyń krwionośnych do tkanek otaczających dane naczynie. W trakcie tego procesu przeistaczają się w makrofa...
Informacje dla pacjenta Rzeżucha – wartości odżywcze i właściwości lecznicze. Jak uprawiać rzeżuchę w domu?
Rzeżucha wielu osobom kojarzy się wyłącznie ze świętami wielkanocnymi. Okazuje się jednak, że ta niepozorna roślina jest bogatym źródłem witamin i minerałów, dlatego warto włączać ją do diety przez cały rok.Rzeżucha – czym jest?...
Zdrowy tryb życia Czosnek niedźwiedzi – stosowanie, właściwości, uprawa. Co musisz wiedzieć o czosnku niedźwiedzim?
Każdy z nas wie, jak cenne właściwości lecznicze posiada czosnek pospolity. Nie wszyscy jednak wiedzą, że pod względem zawartości pewnych substancji przewyższa go czosnek niedźwiedzi. Jeszcze do niedawna traktowany był jako ciekawostka prz...
Odporność, wzmocnienie organizmu Eozynofilia: o czym świadczą podwyższone eozynofile? Objawy, przyczyny, normy
Badanie krwi to jedno z podstawowych metod diagnostycznych wielu chorób. Za jego pomocą możliwe jest oznaczenie wielu parametrów, w tym eozynofilów. To jeden z rodzajów białych krwinek, które pełnią istotną funkcję w...
Informacje dla pacjenta Czym jest hydroksyzyna (hydroxyzinum) na uspokojenie? Dawkowanie i przeciwwskazania
Gdy leki dostępne bez recepty oraz naturalne specyfiki przestają być skuteczne, zazwyczaj poszukiwane są nowe rozwiązania problemu związanego ze stresem. Jeśli mowa o <span...
Sport i fitness Kreatyna – działanie, rodzaje, właściwości i efekty suplementu dla sportowców
Kreatyna to związek azotowy, który znajduje się przede wszystkim w mięśniach człowieka. Co ciekawe, nazwa pochodzi od greckiego słowa "keras", które oznacza mięso. To właśnie ono jest najważniejszym źródłem kreatyny w naszej diecie...
Układ pokarmowy Bulgotanie w brzuchu i przelewanie w jelitach – objawy, przyczyny, leczenie
Bulgotanie, przelewanie się, dziwne, głośne burczenie i przewracanie w brzuchu to nie tylko kłopotliwe i krępujące, ale również niepokojące objawy. Mogą wystąpić zarówno w dzień, jak i w nocy. Zazwyczaj stanowią całkowicie niegroźny ...
Serce i układ krążenia Dieta na obniżenie cholesterolu - 10 produktów, które pomagają zbić cholesterol
Obecność zbyt wysokiego poziomu cholesterolu LDL we krwi jest zjawiskiem cywilizacyjnym. Z hipercholesterolemią zmaga się coraz większa część społeczeństwa, a do rozwoju problemu przyczyniają się czynniki zewnętrzne, jak nisko odżywcza dieta oraz mało...

Choroby i dolegliwości Zakrzepica żył głębokich: objawy, przyczyny, leczenie
Zakrzepica żył głębokich jest bardzo poważną chorobą, która w krótkim czasie może doprowadzić do niebezpiecznych dla życia komplikacji. Ponieważ objawy mogą w początkowej fazie ...
Układ rozrodczy i moczowy Zapalenie pęcherza moczowego – przyczyny, objawy, leczenie
Zapalenie pęcherza moczowego to przykra, ale powszechna dolegliwość. Schorzenie może pojawić się zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn w każdym wieku. Niepokojącymi symptomami, mogącymi świadczyć o zapaleniu pęcher...
Serce i układ krążenia Berberyna – właściwości, zastosowanie oraz działanie. Czy berberyna jest dobra na otyłość?
Ludzie od tysięcy lat korzystali z dobrodziejstw natury w leczeniu różnorodnych chorób i dolegliwości. Tak jest i dzisiaj. Na rynku farmaceutycznym dość często można usłysz...
Choroby i dolegliwości Ból po prawej stronie brzucha
Ból brzucha zlokalizowany po prawej stronie zazwyczaj kojarzony jest z zapaleniem wyrostka robaczkowego. Przyczyną dolegliwości po tej stronie może być jednak wiele innych schorzeń, mi...
Choroby i dolegliwości Paciorkowiec – jakie choroby wywołuje oraz jakie są przyczyny i jak leczyć?
Paciorkowiec należy do licznej grupy bakterii, które mogą wywoływać różne dolegliwości – od stosunkowo niegroźnych, jak na przykład zapalenie mieszków włosowych, aż...
Układ nerwowy Ból z tyłu głowy: rodzaje, przyczyny i leczenie. Co może oznaczać ucisk z tyłu głowy?
Pacjenci skarżą się na ból zlokalizowany z tyłu głowy. Ból głowy to powszechna przypadłość, która dotyczy każdego, bez względu na płeć i wiek. Niejednokrotnie bywa ignoro...
Choroby skóry Wysypka alergiczna na ciele: sposoby na łagodzenie objawów alergii skórnych
Wygląd skóry jest ważny nie tylko przez wzgląd na własne samopoczucie, ale również zdrowie. Swędzące krostki na ciele pojawiające się po spożyciu pokarmów lub kontakcie z...
Układ rozrodczy i moczowy Nawracające zapalenia pęcherza – jak im zapobiegać i jak można je leczyć?
Zakażenia układu moczowego należą do powszechnych schorzeń o charakterze infekcyjnym i dotyczą statystycznie znacznie częściej kobiet niż mężczyzn. Mają też tendencję do nawracania, szczególnie u osó...
Choroby i dolegliwości Choroba Hashimoto – jakie są objawy, przyczyny i leczenie? Co warto wiedzieć o zespole Hashimoto?
Choroba Hashimoto to najczęstsza przyczyna niedoczynności tarczycy, będąca przewlekłym schorzeniem układu immunologicznego. Oto najważniejsze informacje na temat jej objawów, diag...

Dlaczego my?
why-us-img

Odbiór osobisty w aptece

why-us-img

Profesjonalna obsługa

why-us-img

Szybka wysyłka

why-us-img

Legalnie działająca apteka

why-us-img

Płatność online lub za pobraniem