Selen

Selen – naturalna ochrona organizmu przed stresem oksydacyjnym

Witaminy i minerały są niezbędne, aby organizm działał prawidłowo. Dotyczy to również mikroelementów, czyli pierwiastków śladowych, które – choć nie są potrzebne w takiej ilości jak makroelementy – pełnią szereg ważnych funkcji. 

Jednym z ważnych mikroelementów jest selen. Co ciekawe, jeszcze do lat 60. XX był uznawany za toksyczny. Pogląd ten zmienił się pod wpływem badań na szczurach, podczas których zaobserwowano, że selen zahamował martwicę komórek wątroby. Od tego czasu zaczęto doceniać jego pozytywny wpływ na organizm. Pod względem chemicznym selen jest niemetalem i należy do grupy tlenowców. Jakie są źródła selenu w żywności? Znajdziemy go w mięsie i rybach, a także w produktach zbożowych, np. makaronie czy płatkach owsianych. Produktami bardzo bogatym w selen są orzechy brazylijskie. Zapotrzebowanie na selen jest zależne od wieku oraz płci. Średnio wynosi u dzieci od 20 do 55 ug/dobę, a u dorosłych – 55-70 ug/dobę. Rośnie w przypadku kobiet w ciąży oraz karmiących piersią.

Jak wpływa na organizm? Selen wchodzi w skład dwóch kluczowych aminokwasów: selenometioniny oraz selenocysteiny. One z kolei budują istotne dla ludzkiego organizmu enzymy, w tym peroksydazy glutationowe oraz reduktazy tioredoksynowe, których głównym zadaniem jest ochrona komórek przed reaktywnym działaniem tlenu, a co za tym idzie – stresem oksydacyjnym. Selen posiada więc właściwości antyoksydacyjne, chroniące przed przedwczesnym starzeniem się i degeneracją komórek. W przypadku selenu właściwości te wykorzystuje się we wspomaganiu leczenia nowotworów oraz takich chorób neurodegeneracyjnych jak choroba Alzheimera czy choroba Parkinsona. 

Niedobór selenu – objawy. Jak rozpoznać niedobór tego ważnego pierwiastka?

Jak jeszcze pierwiastek ten wpływa na organizm? Selen – mając bezpośredni związek z enzymami dejonidazami jodotyroninowymi – jest niezbędny również do prawidłowego działania hormonów tarczycy, dlatego zaleca się go w chorobie Gravesa-Basedowa oraz przy niedoczynności tarczycy. Jakie są jeszcze właściwości selenu? Wzmacnia układ odpornościowy, pozytywnie wpływając na limfocyty B i T oraz makrofagi. Ponadto, należy podkreślić wpływ selenu na potencję. Znacząco oddziałuje na płodność, odgrywając rolę w produkcji plemników. Wpływa nie tylko na zdrowie, ale i urodę, poprawiając kondycję włosów i paznokci.

Jak można rozpoznać niedoboru selenu? Objawy są bezpośrednio związane z funkcjami, jakie pełni on w organizmie. Symptomy takie jak osłabiona odporność, dolegliwości typowe dla niedoczynności tarczycy (np. obniżenie nastroju czy przyrost masy ciała), problemy skórne lub kłopoty z płodnością mogą wskazywać na znaczący brak selenu w organizmie. Objawy tego typu warto zawsze skonsultować z lekarzem. 

Selen – suplementacja. Dlaczego warto rozważyć suplementację selenu?

Kiedy warto przyjmować selen? Suplementację rozważyć można w przypadku wystąpienia objawów wskazujących na niedostateczną ilość tego pierwiastka w organizmie oraz w przypadku chorób, dla których niedobory te są typowe. Niedobory selenu mogą występować w przebiegu wielu różnych chorób: nowotworowych, AIDS, naczyniowych, przy reumatoidalnym zapaleniu stawów, niewydolności nerek, depresji, chorobach autoimmunologicznych, w ostrym zapaleniu trzustki czy fenyloketonurii. Zbyt mała ilość selenu w organizmie może powodować większe ryzyko nowotworów oraz chorób układu sercowo-naczyniowego. 

Co niezwykle istotne, selen spożywany w nadmiarze jest toksyczny, co może spowodować zatrucie i tzw. selenozę, czyli objawy takie jak biegunka, mdłości, zmęczenie, bóle stawów czy łamliwość paznokci. Dlatego każdorazowo, przed rozpoczęciem suplementacji należy sprawdzić poziom selenu w organizmie, wykonując badania krwi. 

Selen – lek nie suplement. Różnice między lekami zawierającymi selen a suplementami diety

Czym charakteryzuje się selen – lek a nie suplement? Leki zawierające selen przepisywane są przez lekarza na receptę i stosowane w przypadku konkretnych chorób. Z kolei suplement diety w postaci tabletek z cynkiem można kupić w aptece bez recepty. Co ważne, nawet jeśli planujesz tylko zażywanie preparatów bez recepty, ze względu na ryzyko przedawkowania tego pierwiastka przed podjęciem decyzji o suplementacji najlepiej zasięgnąć porady lekarza.

Selen w tabletkach – wygodna forma suplementacji

W jakiej postaci można kupić selen? Tabletki lub kapsułki to zdecydowanie najwygodniejsza opcja. Występuje również w proszku. Często skład suplementu zawiera nie tylko selen, ale i związki dodatkowe, takie jak cynk, jod czy witaminy A, C i E. Dostępny jest również selen organiczny. Ile tabletek selenu należy przyjmować w ciągu doby? Zawsze należy kierować się zaleceniami podanymi w ulotce oraz poradami lekarza.