Anhedonia to stan, w którym nie jesteśmy zdolni do odczuwania przyjemności. Możemy podejmować działania, które wcześniej przynosiły nam radość, ale nie odczuwamy żadnych emocji. Anhedonia może mieć różne przyczyny, wynikające zarówno z zaburzeń natury psychologicznej, jak i z przyjmowanych leków. Jej diagnozowaniem zajmują się specjaliści. Na szczęście jest ona w pełni uleczalna. Sprawdź, jakie są objawy anhedonii, jak wygląda jej diagnozowanie oraz leczenie.
Z artykułu dowiesz się:
• Anhedonia – czym jest? Charakterystyka choroby duszy.
• Przyczyny anhedonii – skąd pojawia się brak radości z życia?
• Diagnozowanie anhedonii – jakie kroki należy podjąć?
• Skala odczuwania przyjemności SHAPS.
• Leczenie anhedonii – jakie metody są najskuteczniejsze?
• Ile trwa leczenie anhedonii?
• Anhedonia a depresja – co je łączy?
• Anhedonia w codziennym życiu, czyli jak odnaleźć radość?
Przeczytaj także artykuł: Apatia jako częsty objaw depresji.
Anhedonia – czym jest? Charakterystyka choroby duszy
Anhedonia to stan, w którym pacjent boryka się z trudnościami w odczuwaniu przyjemności każdego rodzaju: cielesnej, emocjonalnej, duchowej, intelektualnej czy zmysłowej. Osoba cierpiąca na anhedonię nie czuje także szczęścia, nawet w takich sytuacjach, w których wcześniej towarzyszyła jej wręcz euforia. Bardzo dobrze wyjaśnia to przełożenie słowa "anhedonia" z greckiego na polski. Otóż "an" oznacza "bez", a "hedone" to przyjemność. Czyli anhedonia to życie bez przyjemności. Zagubiona radość może wynikać z zaburzeń układu nerwowego, czyli depresji oraz zaburzeń lękowych lub z przyjmowanych środków farmakologicznych. Dodatkowo pacjentowi może towarzyszyć także obojętność, brak emocji czy nawet objawy depresji. Skąd bierze się anhedonia?
Przyczyny anhedonii – skąd pojawia się brak radości z życia?
Skąd bierze się anhedonia? Przyczyny często leżą w depresji, ale innym czynnikiem wpływającym na pojawienie się anhedonii są także zaburzenia lękowe. Może ona zostać spowodowana również oddziaływaniem niektórych leków, tak zwanych antydepresantów. W tym przypadku anhedonia pojawia się w czasie, kiedy najostrzejsze objawy depresji ustępują, czyli kiedy choroba jest w stanie remisji.
Są więc dwa rodzaje anhedonii: pierwotna (jako objaw depresji) oraz wtórna (wynikająca z przyjmowanych leków). Możemy zastanawiać się, czy anhedonia jest uleczalna. Na szczęście dzisiejsze środki farmakologiczne oraz psychoterapia pozwalają na wyleczenie anhedonii. Najważniejsza jest jednak prawidłowa diagnoza, którą przeprowadza psychiatra. Dzięki temu stwierdzi on, z którym typem anhedonii mamy do czynienia.
Do czego prowadzi anhedonia, której nie będziemy leczyć? W najgorszym wypadku może doprowadzić do próby samobójczej. W mniej drastycznych sytuacjach skutki anhedonii to po prostu brak zadowolenia z życia, pogorszenie swojej wydajności w pracy czy zaniedbanie relacji oraz poczucie samotności i odosobnienia.
Diagnozowanie anhedonii – jakie kroki należy podjąć?
Zastanawiając się, czego objawem jest anhedonia, warto zasięgnąć porady specjalisty. Dobrym pomysłem będzie wizyta u psychoterapeuty, psychologa lub psychiatry. Warto jednak wiedzieć, że tylko ostatni specjalista może postawić diagnozę i przepisać leki. By zdiagnozować anhedonię, specjalista przedstawi nam test – tak zwaną Skalę Odczuwania Przyjemności SHAPS. Co to takiego?
Skala odczuwania przyjemności SHAPS
Skala odczuwania przyjemności SHAPS to test, który pokazuje, czy stan, w którym jesteśmy to właśnie anhedonia. Test ten polega na określaniu przyjemności wynikającej z wykonywania różnych czynności lub przeżywania sytuacji. Składa się on z wielu zagadnień dotyczących przyjemności wynikającej z:
- różnych czynności np. uprawiania sportu, pracy, gotowania, zajęć kreatywnych,
- obcowania z bliskimi (rodziną i przyjaciółmi),
- doznań czysto zmysłowych i cielesnych.
Po zakończeniu testu specjalista przeanalizuje nasze odpowiedzi i poinformuje nas o tym, czy faktycznie cierpimy na adhedonię czy też borykamy się z innym problemem natury psychologicznej. W przypadku stwierdzenia tej przypadłości, psychiatra może zasugerować nam podjęcie leczenia. Jakie są sposoby na dojście do zdrowia?
Leczenie anhedonii – jakie metody są najskuteczniejsze?
Już wiemy, że w codziennym życiu towarzyszy nam anhedonia. Leczenie można przeprowadzić na różne sposoby. To specjalista zdecyduje, które będą najskuteczniejsze w naszym przypadku. Jakie są dostępne metody leczenia anhedonii? Jednym ze sposobów są leki antydepresyjne, które jednak będą skuteczne tylko w przypadku anhedonii wynikającej bezpośrednio z depresji. Jeśli pojawiła się ona w wyniku zażywania antydepresantów, musimy mieć na uwadze, że jest to tylko stan przejściowy, który może minąć samoistnie lub będzie wymagał zmiany leków. W obu tych przypadkach warto podjąć lub kontynuować terapię, która przyniesie najlepsze efekty także po zakończeniu kuracji lekami.
Ile trwa leczenie anhedonii?
To, ile będzie trwało leczenie anhedonii, zależy od pacjenta. Jeśli wprowadza on w życie zmiany, które zostały mu zasugerowane podczas terapii, ma większe szanse na szybkie wyjście z tego nieprzyjemnego stanu. W przypadku, gdy pacjent nie chce podejmować działań, leczenie będzie o wiele dłuższe. Wpływ ma także częstotliwość spotkań z terapeutą. Warto jednak pamiętać, że często to przewlekły stres jest przyczyną depresji, a ta może prowadzić właśnie do anhedonii. Dlatego też pacjent powinien przewartościować swoje priorytety w taki sposób, by jego życie było mniej stresujące. Eliminując czynniki ryzyka, leczenie będzie efektywniejsze i krótsze.
Anhedonia a depresja – co je łączy?
Jak już wcześniej wspomnieliśmy, anhedonia może wynikać bezpośrednio z depresji. Może być także spowodowana niektórymi lekami antydepresyjnymi. Zastanawiając się nad odpowiedzią na pytanie "anhedonia a depresja – co je łączy?", możemy dojść do wniosku, że ich objawy są niemal takie same: brak radości życia oraz problemy z odczuwaniem przyjemności. Sytuacje, w których dawniej cieszyliśmy się całym sobą, teraz są w najlepszym przypadku neutralne. Nie czujemy praktycznie nic i nie mogą zmienić tego ani bliscy, ani przyjaciele, ani nawet ulubione aktywności. Zarówno anhedonia jak i depresja są wyleczalne. Wymagają tylko pracy nad sobą, regularnych wizyt u psychoterapeuty oraz zażywania leków (jeśli psychiatra stwierdzi, że są one koniecznie, a w większości przypadków tak właśnie jest).
Anhedonia w codziennym życiu, czyli jak odnaleźć radość?
By odnaleźć radość w życiu, warto skorzystać z psychoterapii. Terapeuta pokaże nam, jakie działania możemy podjąć, by znów cieszyć się swoim życiem i odczuwać przyjemność. W niektórych przypadkach warto skorzystać z farmakoterapii, która jest skutecznym środkiem umożliwiającym wyzdrowienie. To ważne, by skorzystać z pomocy specjalisty, ponieważ nieleczona anhedonia może przynosić nieprzyjemne skutki, a nawet spowodować zagrożenie życia. Próby wyjścia z anhedonii na własną rękę mogą nie być skuteczne i tylko niepotrzebnie wydłużają czas potrzebny na dojście do zdrowia. Im szybciej wybierzemy się do psychiatry lub psychoterapeuty, tym lepiej!
Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.
