Z artykułu dowiesz się:
- na czym polega dieta białkowo-tłuszczowa,
- czy ten sposób odżywiania jest zdrowy,
- jakie są najważniejsze zasady diety,
- jakie są poszczególne etapy diety,
- na jakie efekty możesz liczyć,
- o jakiej suplementacji pamiętać,
- kiedy warto zdecydować się na dietę białkowo-tłuszczową.
Zobacz także artykuł: "Dieta niskowęglowodanowa: zasady, efekty, przykładowy jadłospis. Kto i kiedy powinien skorzystać z tej diety?"
Na czym polega dieta białkowo-tłuszczowa?
Dieta białkowo-tłuszczowa, znana pod nazwą: dieta niskowęglowodanowa, lotników oraz kosmonautów, polega na znacznym ograniczeniu węglowodanów. Model żywienia zakłada podaż tłuszczu na poziomie 50-60% energii, białka w ilości 20-30% oraz węglowodanów na poziomie 3-10%, co odpowiada ok. 20-50 g dziennie. Stanowi opcję dla niskotłuszczowych diet redukcyjnych. W pierwszych etapach pozwala na znaczne zmniejszenie masy ciała, co zachęca wiele osób do skorzystania z niskowęglowodanowego sposobu żywienia.
Czy dieta białkowo-tłuszczowa jest zdrowa?
Nie wiesz, czy dieta redukująca tkankę tłuszczową ograniczająca węglowodany jest zdrowa? Spożywanie zwiększonej ilości białka i tłuszczu umożliwia uzyskanie zadowalających efektów w redukcji masy ciała. Dieta pozwala na obniżenie apetytu, co związane jest z wprowadzeniem organizmu w stan ketozy. Ponadto zmniejsza stężenie insuliny we krwi oraz zwiększa odczuwanie uczucia nasycenia pomimo zmniejszenia ogólnej kaloryczności jadłospisu. Stosowana przez dłuższy czas dieta low-carb może prowadzić jednak także do wystąpienia skutków ubocznych, wśród których możemy wymienić m.in. zaparcia, wysychanie ust oraz nieprzyjemny zapach z ust. Kluczem staje się obserwowanie reakcji własnego organizmu i wybranie najlepszego modelu żywienia dla siebie.
Najważniejsze zasady diety białkowo-tłuszczowej
Główną zasadą diety białkowo-tłuszczowej jest znaczne ograniczenie węglowodanów. Jak w praktyce wygląda dieta białkowo-tłuszczowa? Proporcje zależą od przyjętego wariantu modelu żywienia. W diecie ketogenicznej ilość węglowodanów nie przekracza 50 g, czyli 10% energii, natomiast niskowęglowodanowa dieta LCD zakłada spożywanie od 50 do 130 g węglowodanów, czyli od 10 do 26% całkowitej energii. Jednocześnie pierwsza z nich polega na indukowaniu wzmożonej ilości ciał ketonowych, stanowiących dodatkowe źródło energii dla glukozy. Początkowo była stosowana w leczeniu padaczki u dzieci. Obecnie pomaga w terapii otyłości, cukrzycy i innych zaburzeń metabolicznych.
Etapy diety białkowo-tłuszczowej
Redukcja tkanki tłuszczowej
Pierwszy etap stosowania diety polega na znacznym ograniczeniu podaży węglowodanów. To właśnie wtedy następuje stabilizacja gospodarki węglowodanowej oraz znaczna utrata masy ciała, związana z pozbyciem się wody. W diecie ketogenicznej etap ten nazywany jest adaptacją i wymaga utrzymywania podaży węglowodanów na poziomie 20-30 g (ok. 5% energii). Okres ten trwa około 3-4 tygodni. W tym czasie mogą pojawić się także efekty uboczne, takie jak zaburzenia pracy układu trawiennego, problemy z koncentracją oraz ogólne osłabienie organizmu.
Zwiększenie ilości węglowodanów
Następny etap zakłada stopniowe zwiększanie ilości węglowodanów, przy zachowaniu wypracowanej gospodarki węglowodanowej. Na tym etapie powinieneś zapanować również nad uczuciem głodu. Większość osób odczuwa sytość, która chroni przed podjadaniem oraz zmniejsza ochotę na słodycze. Możesz sięgnąć jednocześnie po nowe produkty, bogatsze w węglowodany oraz zmniejszyć podaż tłuszczów, co pozwoli na efektywniejsze spalanie tkanki tłuszczowej.
Jak na tym etapie wygląda dieta białkowo-tłuszczowa? Co jeść? Sięgaj po awokado, orzechy, szpinak i jarmuż. Warto pamiętać przy tym o rybach, mięsie, owocach morza, nasionach, serach oraz zdrowych tłuszczach, w tym o oliwie z oliwek. Ważnym aspektem jest również eliminacja żywności wysoko przetworzonej, słodyczy, napojów słodzonych oraz roślin strączkowych, które odznaczają się wysoką zawartością węglowodanów.
Stabilizacja organizmu i wagi
W przypadku przestrzegania zasad diety ketogenicznej w tym momencie możesz zdecydować się na dalsze indukowanie ciał ketonowych lub zwiększenie podaży węglowodanów do poziomu zaleconego przez Polskie Towarzystwo Diabetologiczne. Możesz także skorzystać z jednego z licznych wariantów diety białkowo-tłuszczowej, wśród których możemy wymienić m.in. cykliczną dietę ketogeniczną, post przerywany oraz Carb Back Loading (CBL), na który często decydują się osoby aktywne fizyczne.
Efekty diety białkowo-tłuszczowej
Co daje odchudzająca dieta białkowo-tłuszczowa? Efekty widoczne są już na pierwszym etapie odchudzania, gdy cieszymy się wzmożoną redukcją związaną ze spadkiem wody. Przestrzeganie zasad modelu żywieniowego korzystnie wpływa na obniżenie poziomu insuliny we krwi oraz reguluje odczuwanie głodu i sytości. Stanowi jednocześnie skuteczne narzędzie w walce z leczeniem otyłości. Odpowiednie zbilansowanie składników odżywczych sprawia, że jest to dieta wspierająca pracę mózgu.
Dieta białkowo-tłuszczowa a suplementacja – jakie witaminy i minerały należy dodatkowo dostarczyć organizmowi?
Etap adaptacji często wiąże się ze wzmożonym wypłukiwaniem sodu, co może prowadzić do licznych dolegliwości. Możemy wśród nich wymienić m.in. osłabienie, bóle głowy, wrażliwość oraz symptomy zbliżone do grypy. Warto zadbać o dostarczenie odpowiedniej ilości potasu, magnezu, wapnia, fosforu i chloru. Skuteczna może okazać się również suplementacja witaminy B oraz D.
Dla kogo sprawdzi się dieta białkowo-tłuszczowa?
Kiedy sprawdzi się dieta białkowo-tłuszczowa? Dla kogo będzie to najlepszy wybór? Początkowo dieta ketogeniczną stosowana była do leczenia padaczki u dzieci. Coraz więcej badaczy dostrzega także potencjał w leczeniu innych chorób neurologicznych, w tym choroby Alzheimera oraz choroby Parkinsona. Obecnie znajduje zastosowanie u osób z nadwagą i otyłością oraz u chorych na cukrzycę i insulinooporność.
Źródła:
- Longina Kłosiewicz-Latoszek, Wiktor Bogdan Szostak, Kontrowersje wokół diet odchudzających, Postępy Nauk Medycznych nr 9/2011, https://www.czytelniamedyczna.pl/3778,kontrowersje-wokl-diet-odchudzajcych.html (dostęp 07.02.2024),
- Natalia Pondel, Arkadiusz Liśkiewicz, Daniela Liśkiewicz, Dieta ketogeniczna – mechanizm działania i perspektywy zastosowania w terapii: dane z badań klinicznych, Postępy Biochemii, vol 66, nr 3/2020, https://postepybiochemii.ptbioch.edu.pl/index.php/PB/article/download/342/662/2575 (dostęp 07.02.2024),
- Amy Ramos, Kompletna dieta ketogeniczna dla każdego, Białystok 2019.
Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.