Sepsa (posocznica) – co musisz wiedzieć? Przyczyny, objawy, leczenie

Sepsa (posocznica) – co musisz wiedzieć? Przyczyny, objawy, leczenie - zdjęcie

Ostatnio zaobserwować można znaczny wzrost zgonów spowodowanych sepsą. Jest to zjawisko szczególnie niepokojące, zwłaszcza jeśli dochodzi do niego w sterylnych warunkach szpitalnych. Okazuje się, że przyczynę wcale nie stanowi brak odpowiedniej opieki lekarskiej, ale ciągle wzrastająca oporność na antybiotyki. W takiej sytuacji nawet zwykłe zabiegi, jak choćby zmiana cewnika, założenie drenu czy wkłucie dożylne, mogą spowodować u pacjenta sepsę. Szczególnie są na nią narażone osoby osłabione chorobą, przemęczone, zestresowane i będące w ogólnym złym stanie zdrowia. Posocznica może rozwinąć się po każdej poważnej infekcji, np. zapaleniu płuc, infekcji układu moczowego itp. Najczęściej zdarza się u dzieci, pacjentów szpitali, osób w podeszłym wieku i o obniżonej odporności.

Czym jest sepsa (posocznica)?

Jeszcze do niedawna specjaliści nie byli zgodni, jeśli chodzi o kwestię jednoznacznego określenia terminu sepsa – co to dokładnie oznacza, czy jest to choroba i na czym polega. Dopiero w 2016 roku ustalono precyzyjną definicję posocznicy. Sepsa została określona jako zespół objawów związanych z nieprawidłową reakcją organizmu na zakażenie, co prowadzi do dysfunkcji wielonarządowej (czyli uszkodzenia tkanek i narządów), zagrażającej życiu. Jak długo rozwija się sepsa? Jej przebieg jest gwałtowny i może doprowadzić do wystąpienia stanu krytycznego w ciągu kilku lub kilkunastu godzin. Objawy posocznicy mogą mieć różne nasilenie, dlatego została ona podzielona na trzy kategorie: sepsę, ciężką sepsę oraz wstrząs septyczny. U pacjentów zmagających się z posocznicą obserwuje się często leukocytozę (liczba białych krwinek wzrasta powyżej 12000/μl) lub leukopenię (ilość białych krwinek jest mniejsza niż 4000/μl)). We krwi oraz tkankach i jamach ciała pacjentów wykrywa się także obecność patogenów, które wywołały posocznicę.

Co wywołuje sepsę? – Przyczyny

Chociaż mechanizm powstawania sepsy został dobrze rozpoznany, do tej pory nie udało się ustalić, co jest jej przyczyną. Wiadomo, że mogą ją wywołać bakterie, grzyby (np. Candida albicans), wirusy oraz wytwarzane przez nie toksyny. Wśród bakterii wymienia się najczęściej gronkowce, paciorkowce meningokoki (sepsa meningokokowa), pneumokoki, oraz Eschericha coli. Z niewiadomej przyczyny potrafią w gwałtowny sposób rozprzestrzenić się po całym organizmie i wywołać jego niewydolność, poprzez uszkodzenie najważniejszych narządów wewnętrznych (serca, płuc, nerek, wątroby itd.). Posocznica postępuje niezwykle szybko i często doprowadza do stanu krytycznego, zagrażającego życiu.

Jakie są objawy sepsy? – Najczęstsze

W początkowej fazie trudno przewidzieć, że pacjentowi zagraża sepsa. Objawy w postaci ogólnego osłabienia i rozbicia mogą wskazywać na przeziębienie lub rozwijającą się grypę. Jednak w bardzo krótkim czasie symptomy te ulegają nasileniu i wywołują gwałtowne pogorszenie stanu zdrowia pacjenta. Wzrasta jego tętno (powyżej 90 uderzeń na minutę) i przyspiesza oddech (powyżej 20/min). Charakterystycznym objawem jest tzw. gorączka septyczna. Polega ona na wzroście temperatury ciała powyżej 38 stopni Celsjusza lub wprost przeciwnie – nagłym jej obniżeniu (poniżej 36 stopni). Jest to typowe dla toczącej się w organizmie ogólnoustrojowej reakcji zapalnej. Ponadto objawom tym może towarzyszyć ból głowy, stawów, mięśni i brzucha, wymioty, biegunka, senność oraz drgawki i zaburzenia świadomości. Jeśli na skórze pojawiają się czerwone wybroczyny, z dużym prawdopodobieństwem można przypuszczać, że występuje sepsa. Wysypka wybroczynowa nie blednie pod naciskiem. Sepsa u dzieci rozwija się szybciej niż sepsa u dorosłych. Ponadto dochodzi do zaburzenia oddychania, skąpomoczu i obniżenia napięcia mięśniowego. Początkowe objawy sepsy u dzieci są bardziej złożone. Maluchy stają się marudne i płaczliwe, są rozdrażnione i nie mają apetytu. W każdym przypadku podejrzenia posocznicy należy jak najszybciej udać się do szpitala lub wezwać pogotowie, ponieważ liczy się każda minuta. Jeśli dojdzie do wstrząsu septycznego, następuje gwałtowny spadek ciśnienia tętniczego krwi, niedotlenienie tkanek i narządów i zagrażająca życiu niewydolność wielonarządowa.

Sepsa: badania wykrywające – jak wykryć?

Do 2016 roku zdiagnozowanie sepsy trwało dosyć długo, ponieważ opierało się na obserwacji postępującej niewydolności narządowej w tzw. skali SOFA. Polegało ono na monitorowaniu występowania niedociśnienia tętniczego, niewydolności nerek i wątroby, niewydolności oddechowej, zapalenia jelit, zaburzenia świadomości itp.). Dopiero wówczas wykonywano niezbędne badania mikrobiologiczne potwierdzające obecność patogenów, antybiogram oraz badania obrazowe (RTG, tomografię komputerową, USG), pozwalające wykryć ogniska zapalne. W 2016 roku nastąpił przełom, który zrewolucjonizował diagnostykę i leczenie sepsy. Stało się to możliwe dzięki zdobyczom nowoczesnej technologii pozwalającej w bardzo krótkim czasie (około 20 minut) wykryć we krwi pacjenta markery sepsy (prokalcytoninę). Duże aparaty diagnostyczne, które do tej pory znajdowały się jedynie w nielicznych szpitalach, posiadających doskonale wyposażone laboratoria, obecnie dzięki niedużym rozmiarom (aparaty Labgeo IB-10) umożliwiają zdiagnozowanie sepsy w karetce pogotowia, na izbie przyjęć, a nawet w gabinecie lekarskim, co znacznie zwiększa szanse pacjenta na przeżycie.

Czy da się zarazić sepsą?

Sepsa nie jest chorobą, którą można się od kogoś zarazić. Może ona natomiast wystąpić nieoczekiwanie, nawet na skutek niewinnej infekcji. Zależy to jedynie od odporności pacjenta, jego stanu zdrowia i kondycji. Nawet ogólne osłabienie, stres czy przemęczenie mogą zmniejszyć odporność na infekcje.

Jak się chronić przed sepsą? – Profilaktyka

Jedyną skuteczną metodą pozwalającą uchronić się przed wystąpieniem sepsy jest dbałość o swoje zdrowie. Organizm zdrowy, wypoczęty i silny jest mniej podatny na tego typu zagrożenie. Odporność na infekcje można zwiększyć przez prowadzenie higienicznego trybu życia, na które składają się: niestosowanie używek, unikanie picia nadmiernej ilości kawy, regularny wysiłek fizyczny, regularność w przyjmowaniu posiłków, unikanie sytuacji stresujących i przemęczenia, spokojny i długi sen, odpoczynek (najlepiej aktywny) po każdej pracy (zarówno fizycznej, jak i umysłowej). Należy stosować odpowiednio zbilansowaną dietę, bogatą w witaminy i minerały, pozwalającą utrzymać prawidłową masę ciała. Równie ważne jest przestrzeganie podstawowych zasad higieny) Nie należy niepotrzebnie narażać się na infekcje – lekarze zalecają unikanie kontaktu z osobami cierpiącymi na choroby zakaźne, regularne leczenie ubytków w zębach, odkażanie zranień itd. W profilaktyce sepsy najlepiej byłoby zaszczepić się przeciwko wszystkim gatunkom mikroorganizmów chorobotwórczych, niestety jeszcze takiej szczepionki nie wynaleziono. Można jednak skorzystać ze szczepienia przeciw:

  • meningokokom, które wywołują zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
  • pneumokokom, które są najczęstszymi sprawcami zakażenia dróg oddechowych i zapalenia płuc,
  • Haemophilus influenzae grupy B wywołującym głównie zakażenia układu oddechowego i zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Jest to szczególnie wskazane dla osób często narażonych na kontakt z chorymi (lekarze, pielęgniarki, opieka społeczna itp.) oraz z niską odpornością organizmu.

Leczenie sepsy

W leczeniu posocznicy bardzo ważne jest ustalenie przyczyny, która wywołała uogólniony stan zapalny pacjenta. Dlatego wykonuje się antybiogram, aby podać antybiotyki skutecznie likwidujące patogeny. Szybkie wykrycie i usunięcie ognisk zakażeń i stanów zapalnych (np. drenaż, ekstrakcja zęba, wycięcie ropni) zwiększa szanse na powrót do zdrowia. Nieraz jednak trudno jest wykryć patogeny w organizmie chorego, ponieważ sepsa może być wywołana również przez grzyby, wirusy oraz toksyny. W takich sytuacjach stosuje się leki zmniejszające stan zapalny, wspomagające pracę serca i kortykosteroidy. Funkcje życiowe pacjenta podtrzymuje się za pomocą specjalistycznej aparatury i środków farmakologicznych. Gdy rokowania są dobre, leczenie sepsy na ogół trwa ok. 20. dni. Nadal jednak śmiertelność w przypadku posocznicy jest wysoka i wynosi od 30 do 50%.

Zobacz także:

Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.

Serce i układ krążenia Niskie ciśnienie: czy wymaga leczenia? – przyczyny, objawy, leczenie
Niskie ciśnienie tętnicze (hipotonia, niedociśnienie, hipotensja) może wystąpić u każdej osoby, nawet małych dzieci i sportowców. Chociaż nie jest tak częste i tak niebezpieczne, jak nadciśnienie tętnicze i przeważnie nie utrudnia...
Zdrowy tryb życia Czosnek niedźwiedzi – stosowanie, właściwości, uprawa. Co musisz wiedzieć o czosnku niedźwiedzim?
Każdy z nas wie, jak cenne właściwości lecznicze posiada czosnek pospolity. Nie wszyscy jednak wiedzą, że pod względem zawartości pewnych substancji przewyższa go czosnek niedźwiedzi. Jeszcze do niedawna traktowany był jako ciekawostka prz...
Informacje dla pacjenta Rzeżucha – wartości odżywcze i właściwości lecznicze. Jak uprawiać rzeżuchę w domu?
Rzeżucha wielu osobom kojarzy się wyłącznie ze świętami wielkanocnymi. Okazuje się jednak, że ta niepozorna roślina jest bogatym źródłem witamin i minerałów, dlatego warto włączać ją do diety przez cały rok.Rzeżucha – czym jest?...
Informacje dla pacjenta Monocyty – o czym świadczą podwyższone monocyty?
Monocyty to komórki, które wchodzą w skład białych krwinek (leukocytów). Krążą one we krwi i w razie potrzeby wydostają się z naczyń krwionośnych do tkanek otaczających dane naczynie. W trakcie tego procesu przeistaczają się w makrofa...
Odporność, wzmocnienie organizmu Eozynofilia: o czym świadczą podwyższone eozynofile? Objawy, przyczyny, normy
Badanie krwi to jedno z podstawowych metod diagnostycznych wielu chorób. Za jego pomocą możliwe jest oznaczenie wielu parametrów, w tym eozynofilów. To jeden z rodzajów białych krwinek, które pełnią istotną funkcję w...
Informacje dla pacjenta Czym jest hydroksyzyna (hydroxyzinum) na uspokojenie? Dawkowanie i przeciwwskazania
Gdy leki dostępne bez recepty oraz naturalne specyfiki przestają być skuteczne, zazwyczaj poszukiwane są nowe rozwiązania problemu związanego ze stresem. Jeśli mowa o <span...
Sport i fitness Kreatyna – działanie, rodzaje, właściwości i efekty suplementu dla sportowców
Kreatyna to związek azotowy, który znajduje się przede wszystkim w mięśniach człowieka. Co ciekawe, nazwa pochodzi od greckiego słowa "keras", które oznacza mięso. To właśnie ono jest najważniejszym źródłem kreatyny w naszej diecie...
Układ pokarmowy Bulgotanie w brzuchu i przelewanie w jelitach – objawy, przyczyny, leczenie
Bulgotanie, przelewanie się, dziwne, głośne burczenie i przewracanie w brzuchu to nie tylko kłopotliwe i krępujące, ale również niepokojące objawy. Mogą wystąpić zarówno w dzień, jak i w nocy. Zazwyczaj stanowią całkowicie niegroźny ...
Serce i układ krążenia Dieta na obniżenie cholesterolu - 10 produktów, które pomagają zbić cholesterol
Obecność zbyt wysokiego poziomu cholesterolu LDL we krwi jest zjawiskiem cywilizacyjnym. Z hipercholesterolemią zmaga się coraz większa część społeczeństwa, a do rozwoju problemu przyczyniają się czynniki zewnętrzne, jak nisko odżywcza dieta oraz mało...

Choroby i dolegliwości Zakrzepica żył głębokich: objawy, przyczyny, leczenie
Zakrzepica żył głębokich jest bardzo poważną chorobą, która w krótkim czasie może doprowadzić do niebezpiecznych dla życia komplikacji. Ponieważ objawy mogą w początkowej fazie ...
Układ rozrodczy i moczowy Zapalenie pęcherza moczowego – przyczyny, objawy, leczenie
Zapalenie pęcherza moczowego to przykra, ale powszechna dolegliwość. Schorzenie może pojawić się zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn w każdym wieku. Niepokojącymi symptomami, mogącymi świadczyć o zapaleniu pęcher...
Serce i układ krążenia Berberyna – właściwości, zastosowanie oraz działanie. Czy berberyna jest dobra na otyłość?
Ludzie od tysięcy lat korzystali z dobrodziejstw natury w leczeniu różnorodnych chorób i dolegliwości. Tak jest i dzisiaj. Na rynku farmaceutycznym dość często można usłysz...
Choroby i dolegliwości Ból po prawej stronie brzucha
Ból brzucha zlokalizowany po prawej stronie zazwyczaj kojarzony jest z zapaleniem wyrostka robaczkowego. Przyczyną dolegliwości po tej stronie może być jednak wiele innych schorzeń, mi...
Choroby i dolegliwości Paciorkowiec – jakie choroby wywołuje oraz jakie są przyczyny i jak leczyć?
Paciorkowiec należy do licznej grupy bakterii, które mogą wywoływać różne dolegliwości – od stosunkowo niegroźnych, jak na przykład zapalenie mieszków włosowych, aż...
Układ nerwowy Ból z tyłu głowy: rodzaje, przyczyny i leczenie. Co może oznaczać ucisk z tyłu głowy?
Pacjenci skarżą się na ból zlokalizowany z tyłu głowy. Ból głowy to powszechna przypadłość, która dotyczy każdego, bez względu na płeć i wiek. Niejednokrotnie bywa ignoro...
Choroby skóry Wysypka alergiczna na ciele: sposoby na łagodzenie objawów alergii skórnych
Wygląd skóry jest ważny nie tylko przez wzgląd na własne samopoczucie, ale również zdrowie. Swędzące krostki na ciele pojawiające się po spożyciu pokarmów lub kontakcie z...
Układ rozrodczy i moczowy Nawracające zapalenia pęcherza – jak im zapobiegać i jak można je leczyć?
Zakażenia układu moczowego należą do powszechnych schorzeń o charakterze infekcyjnym i dotyczą statystycznie znacznie częściej kobiet niż mężczyzn. Mają też tendencję do nawracania, szczególnie u osó...
Choroby i dolegliwości Choroba Hashimoto – jakie są objawy, przyczyny i leczenie? Co warto wiedzieć o zespole Hashimoto?
Choroba Hashimoto to najczęstsza przyczyna niedoczynności tarczycy, będąca przewlekłym schorzeniem układu immunologicznego. Oto najważniejsze informacje na temat jej objawów, diag...

Dlaczego my?
why-us-img

Odbiór osobisty w aptece

why-us-img

Profesjonalna obsługa

why-us-img

Szybka wysyłka

why-us-img

Legalnie działająca apteka

why-us-img

Płatność online lub za pobraniem