Układ pokarmowy spełnia w naszym ciele wiele bardzo ważnych funkcji. Należą do nich nie tylko te oczywiste, jak trawienie pokarmu i przyswajanie składników odżywczych ze spożywanych posiłków, ale również odporność.
Układ pokarmowy spełnia w naszym ciele wiele bardzo ważnych funkcji. Należą do nich nie tylko te oczywiste, jak trawienie pokarmu i przyswajanie składników odżywczych ze spożywanych posiłków, ale również wydalanie produktów przemiany materii oraz odporność. Nie wszyscy wiedzą, że od składu flory bakteryjnej w naszych jelitach zależy, czy jesteśmy podatni na różne choroby.
Układ pokarmowy stworzony jest z wielu struktur: zaczyna się w jamie ustnej, następnie przebiega przez gardło i przełyk oraz żołądek. Następnie biegnie przez jelito cienkie i grube i dochodzi do odbytu. Do układu pokarmowego zalicza się także ślinianki, trzustkę i wątrobę. W zależności od tego , który narząd lub struktura układu pokarmowego zostanie dotknięta chorobą, objawy mogą być bardzo delikatne do intensywnych lub uniemożliwiać funkcjonowanie.
Profilaktyczne badania układu pokarmowego obejmują monitorowanie ogólnego stanu zdrowia poprzez regularne wykonywanie morfologii, badania moczu i kału, a także wykonywanie USG jamy brzusznej. Najlepszym sposobem dbania o układ pokarmowy jest oczywiście stosowanie się do zaleceń dietetyków i układanie jadłospisu zgodnie z zasadami zbilansowanej diety. Leczenie chorób układu pokarmowego obejmuje zarówno farmakoterapię, jak i przyjmowanie probiotyków, stosowanie terapii jedzeniem. W skrajnych przypadkach konieczna jest interwencja chirurgia i chemioterapia.
Lista chorób atakujących układ pokarmowy ma wiele punktów. Do najczęściej diagnozowanych chorób należą:
l choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy
l refluks i zgaga
l niestrawność i wzdęcia
l infekcyjne biegunki na tle wirusowym
l kamica żółciowa.
Oprócz tego stosunkowo często diagnozowane są nowotwory, które poza nowotworem płuc oraz chorobami kardiologicznymi należą do najczęstszych przyczyn zgonów w naszym kraju. Rozwojowi nowotworu jelita i żołądka można skutecznie zapobiegać.
Do rzadko diagnozowanych, ale stosunkowo dobrze przebadanych chorób należą choroba Leśniewskiego-Crohna, celiakia, marskość wątroby oraz choroby trzustki. W gabinetach gastrologicznych diagnozowane są również polipy przewodu pokarmowego, różnego rodzaju stany zapalne jelit. Częstą, typową chorobą jest zapalenie wyrostka robaczkowego: wymaga to natychmiastowej interwencji chirurgicznej, jednak jeśli pomoc zostanie udzielona na czas, zdarzenie to nie ma poważniejszych konsekwencji dla zdrowia. Wiele chorób układu pokarmowego wymaga wdrożenia żywienia medycznego, które pomaga uzupełnić niedobory pierwiastków i substancji odżywczych, których pozbawiona jest dieta eliminacyjna.
Najczęstszymi objawami chorób żołądka są problemy z trawieniem, ból umiejscowiony w środkowej części brzucha nasilający się po zjedzeniu posiłku lub ustępujący po jedzeniu. Ten drugi przypadek jest dość charakterystyczny dla choroby wrzodowej żołądka powodowanej aktywnością bakterii Helicobacter Pylori.
Na schorzenia żołądka może wskazywać również zgaga, odbijanie się, częste czkawki, ucisk w dolnej części klatki piersiowej. Niektóre choroby żołądka mogą być leczone za pomocą trwałej zmiany diety, inne wymagają stosowania środków farmakologicznych, które dobiera gastrolog.
Doświadczając bólu żołądka warto zadbać o to, aby wzbogacić swoją dietę o probiotyki, czy to w formie suplementów diety, czy też naturalnych produktów. Szczególnie dużo przyjaznych układowi pokarmowemu bakterii znajduje się w kiszonkach, a także sfermentowanych przetworach mlecznych, takich jak jogurty, kefiry i maślanki. Niemal każda choroba żołądka wyklucza spożywanie produktów ciężkostrawnych, ostrych i powodujących wzdęcia.
Najczęstszymi objawami towarzyszącymi chorobom jelit są nawracające biegunki, bolesność w dole brzucha, gazy o nieprzyjemnym zapachu, a także zatwardzenia. Gdy obserwujemy u siebie takie dolegliwości, konieczne jest znalezienie korelacji między spożywanymi produktami, a nasileniem objawów. Mogą one świadczyć o alergii na konkretny składnik pokarmowy i wtedy wykluczenie go z diety przyniesie ulgę, jak ma to miejsce np. przy stosowaniu diety przy zespole SIBO. Natomiast w przypadku, jeśli biegunki utrzymują się znacznie dłuższy czas mimo wprowadzonych zmian w diecie, często nawracają, a kał ma nietypowy wygląd, konieczna jest poważniejsza diagnostyka.
Jedną z najpoważniejszych chorób jelit jest rak jelita grubego. Najczęściej przeprowadza się resekcję zmienionego chorobowo odcinka i to pomaga odzyskać zdrowie. Jednak bardzo ważne jest wykrycie choroby na najwcześniejszym możliwym etapie.
Do objawów chorób wątroby zalicza się apatię, osłabienie, senność, ziemistą barwę cery, niekiedy zażółcenie białek oczu i skóry na dłoniach. Ponieważ wątroba bierze udział w metabolizowaniu produktów potencjalnie toksycznych, jej dysfunkcje powodują powolne zatruwanie całego organizmu. Warto pamiętać, że wątroba nie jest unerwiona, dlatego sama z siebie nie daje dolegliwości bólowych. Prawdą jednak jest, że osoby cierpiące na stłuszczenie wątroby lub jej stan zapalny doświadczają rozlewającego się bólu w prawym boku, co spowodowane jest uciskaniem przez chorą wątrobę sąsiednich organów.
Do najczęściej diagnozowanych schorzeń trzustki zalicza się przede wszystkim stany zapalne: ostre zapalenie trzustki, przewlekłe zapalenie trzustki i autoimmunologiczne zapalenie trzustki. Ze wszystkimi tymi chorobami związana jest utrata masy ciała i wzmożone pragnienie. Oprócz tego chorzy skarżą się na ból w nadbrzuszu. W przypadku ostrego zapalenia trzustki pojawiają się wymioty, wysoka temperatura ciała i przyspieszone bicie serca. Najbardziej niebezpieczną chorobą jest nowotwór trzustki, który ma jedne z najgorszych rokowań ze wszystkich nowotworów. Około 10% przypadków nowotworów trzustki ma podłoże genetyczne, a palenie tytoniu zwiększa ryzyko zachorowania dwudziestokrotnie. Dla trzustki i wątroby szczególnie niebezpieczne są potrawy tłuste, produkty przetworzone i duże ilości cukrów prostych.