Układ moczowy jest bardzo istotnym układem organizmu ludzkiego, który pomaga usunąć szkodliwe produkty przemiany materii. Układ moczowy złożony jest z nerek, moczowodów, pęcherza, naczyń nerkowych i cewki moczowej.
Układ moczowy jest bardzo istotnym układem organizmu ludzkiego, który pomaga usunąć szkodliwe produkty przemiany materii. Układ moczowy złożony jest z nerek, moczowodów, pęcherza, naczyń nerkowych i cewki moczowej. Infekcje i stany zapalne układu moczowego znacznie częściej dotykają kobiet niż mężczyzn, co wynika z kilkukrotnie krótszej cewki moczowej u pań. U obu płci narządu układu moczowego połączone są z płciowymi, co dodatkowo zwiększa ryzyko zachorowań na różnorodne schorzenia na tle bakteryjnym. Przenoszenie flory między układem wydalniczym a płciowym skutkuje najczęściej różnorodnymi infekcjami, które jeśli nie są odpowiednio leczone, mogą prowadzić do poważnych konsekwencji, w tym bezpłodności, a nawet rozwoju nowotworów.
Najbardziej powszechną chorobą układu moczowego jest zapalenie pęcherza moczowego. Może do niego dojść na skutek wychłodzenia organizmu, przeniesienia bakterii z okolic odbytu do cewki moczowej i ze względu na nieprawidłową higienę. Niestety, ale zapalenie pęcherza moczowego ma tendencję do nawrotów. Infekcja najczęściej nie jest poważna, chociaż bardzo nieprzyjemna: charakteryzuje ją ostry ból w trakcie oddawania moczu, uczucie pełnego pęcherza, skąpomocz. Najczęściej zapalenie pęcherza jest leczone antybiotykami, a w pierwszej kolejności furazydyną, która ma silne działanie przeciwbakteryjne.
Do innych stosunkowo często występujących chorób układu moczowego zalicza się odmiedniczkowe zapalenie nerek, niewydolność nerek, zapalenie nerek i kamicę nerkową.
Ponadto warto wiedzieć, że również nietrzymanie moczu jest jednostką chorobową. Rozróżnia się kilka typów upuszczania moczu: niektóre ustępują samoistnie (np. ciążowe nietrzymanie moczu często zanika po porodzie), inne wymagają dłuższego leczenia. Problem nietrzymania moczu dotyka częściej kobiet niż mężczyzn, w obu przypadkach może być skutecznie leczony przez urofizjoterapeutów i urologów.
Objawy chorób nerek nigdy nie powinny być bagatelizowane, ponieważ w większości przypadków mają poważne konsekwencje. Do najczęstszych objawów zalicza się częste oddawanie moczu, ból w dolnej części pleców, ogólne osłabienie, zmianę zabarwienia moczu i jego zapachu. Leczenie chorób nerek zależne jest od diagnozy, najczęściej obejmuje farmakoterapię i zmianę diety. W przypadku ostrej niewydolności nerek konieczne są dializy, a w przypadku ostrej kamicy nerkowej niekiedy wskazana jest operacja lub zabieg rozbijania kamieni nerkowych ultradźwiękami. Diagnostyki chorób nerek dokonuje się poprzez USG, badanie moczu oraz standardowe badania z krwi z oznaczeniem odpowiednich markerów.
Najczęstszym objawem zapalenia pęcherza jest ból w dole brzucha, parcie na mocz, uczucie niepełnego wypróżnienia pęcherza pomimo częstego odwiedzania toalety. Niekiedy pojawia się również podwyższona temperatura ciała, ogólne rozbicie i złe samopoczucie. Diagnostyka zapalenia pęcherza jest stosunkowo łatwa: wymaga wykonania badania moczu wraz z posiewem. W większości przypadków po opisaniu powyższych objawów, lekarze decydują się na włączenie furazydyny, jako bezpiecznego leku pierwszego rzutu. W przypadku poważnego zapalenia pęcherza konieczne może być podanie celowanych na konkretne bakterie antybiotyków. Bardzo istotne jest prewencyjne działanie i zażywanie probiotyków, które zapobiegają rozwojowi grzybicy.
Do najczęściej występujących chorób układu rozrodczego zalicza się m.in. zaburzenia miesiączkowania, różnorodne infekcje przenoszone drogą płciową na tle bakteryjnym i wirusowym (w tym HPV), mięśniaki macicy, polipy, różnorodne zmiany w obrębie szyjki macicy, zespół policystycznych jajników (PCOS) i endometrioza. Ponadto istnieje wiele chorób grzybiczych, które powodują podobne do siebie objawy: upławy, świąd, pieczenie, nieprzyjemny zapach wydzieliny z narządów rodnych. Większość z tych chorób może być skutecznie leczona, jednak kluczem jest odpowiednio wczesna diagnostyka. Dlatego każda kobieta powinna odwiedzać ginekologa przynajmniej raz w roku, aby wykonać rutynowe badanie i cytologię z rozmazem.
W przypadku mężczyzn do najczęstszych chorób zalicza się stulejkę, przedwczesny wytrysk, przerost prostaty, problemy z nietrzymaniem moczu i zaburzenia erekcji. Również i te choroby mogą być skutecznie leczone, jednak wymagają terapii u urologa, nierzadko seksuologa. Dodatkowo w niektórych przypadkach konieczna jest interwencja chirurgiczna.
Układ moczowy i płciowy kobiety są ze sobą bardzo ściśle połączone. W dodatku ujście cewki moczowej u kobiet jest położone bardzo blisko odbytu, naturalnie skolonizowanego bakteriami E.coli. Najczęstszą przyczyną zapalenia pęcherza i infekcji układu moczowego u kobiet jest właśnie przeniesienie tych bakterii z odbytu do cewki moczowej, co może się wydarzyć w czasie stosunku seksualnego czy na skutek nieodpowiedniego korzystania z toalety (i podcierania się w kierunku od odbytu do cewki, a nie odwrotnie).
Warto wiedzieć, że zapalenie pęcherza bywa również wtórną chorobą towarzyszącą innym infekcjom na tle wirusowym oraz wszelkich zaburzeń biocenozy pochwy. Do zmian flory bakteryjnej może dochodzić między innymi ze względu na suchość pochwy, która z kolei towarzyszy zmianom hormonalnym, szczególnie w okresie menopauzy, ale również przy chorobach tarczycy czy jako efekt uboczny zażywania środków antykoncepcyjnych.
Najlepszym sposobem zapobiegania chorobom układu moczowo-płciowego u kobiet jest odpowiednia profilaktyka, do której zalicza się regularne wizyty u lekarza i monitorowanie stanu zdrowia. Należy pamiętać, że pierwsza wizyta u ginekologa powinna mieć miejsce między 12 a 16 rokiem życia, kiedy nastolatka ma już za sobą pierwszą miesiączkę. Jeśli to konieczne, ginekolog powinien być odwiedzony wcześniej: w przypadku wszelkich niepokojących objawów i zmian w obrębie układu moczowo-płciowego.