Kodeina – czym jest i jakie ma zastosowanie? Jakie mogą być potencjalne skutki uboczne stosowania kodeiny?

Kodeina – czym jest i jakie ma zastosowanie? Jakie mogą być potencjalne skutki uboczne stosowania kodeiny? - zdjęcie

Kodeina to substancja, której zastosowanie w lekach może budzić wiele kontrowersji. Bardzo dużo bowiem mówi się o jej uzależniającym działaniu. Bez wątpienia jednak jest to jednak najstarszy, znany ludzkości środek używany m.in. do leczenia bólów głowy. Stosowana od czasów starożytności kodeina ma również wiele innych działań. Czym jest i w jakich lekach można ją znaleźć? Jaki ma wpływ na zdrowie człowieka oraz czy można się od niej uzależnić? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz poniżej!

Kodeina jest jednym z przepisywanych leków na kaszel. O tym, jak rozróżnić poszczególny typu kaszlu, możesz przeczytać w artykule: Jak rozróżnić kaszel mokry od suchego?

Kodeina – co to jest?

Substancja nazywana kodeiną to jeden z alkaloidów, które powstają na bazie soku mlecznego oraz niedojrzałych makówek. Ciecz ta od wieków była używana przed wszelkiego rodzaju zabiegami chirurgicznymi. W postaci nalewki do popijania podawano ją pacjentom przed zabiegami. Po raz pierwszy jednak została wyizolowana w I poł. XIX w. przez Pierre'a Jeana Robiqueta — francuskiego chemika oraz farmaceutę.

Kodeina, czyli fosforanu kodeiny to składnik wielu dostępnych bez recepty leków przeciwbólowych. Można ją znaleźć również w syropach i tabletkach na przeziębienie i grypę oraz kaszel suchy. Nie należy jednak stosować jej w przypadku leczenia kaszlu mokrego. Ponadto substancja ta bardzo często uważana jest za lek, który może uzależniać jak narkotyk. 

Kodeina bez recepty

Jako składnik wielu leków jest ona dostępna w aptekach bez recepty. Jej działanie często porównuje się do morfiny. Jednak w przeciwieństwie do niej, leki z kodeiną nie są aż tak silnie uzależniające. Zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem, każda osoba pełnoletnia może jednorazowo zakupić w aptece do 150 mg kodeiny. Dozwolona dawka dzienna nie powinna przekraczać 240 mg.

W jakich lekach występuję kodeina?

Kodeina to lek należący do rodziny opioidów. Posiada ona silne działanie przeciwbólowe, dlatego też często jest używana do produkcji leków przeciwbólowych, które stosuje się w trakcie bolesnych menstruacji. Ponadto ma ona również wiele innych zastosowań w farmakologii. Jest znakomitym środkiem o działaniu przeciwkaszlowym, przez co polecana jest osobom zmagającym się z zapaleniem oskrzeli.

Kodeina w jakich lekach?

Kodeina występuje w lekach takich jak:

  • leki przeciwbólowe szczególnie te, które zawierają paracetamol lub ibuprofen;
  • tabletki z kodeiną (lub syropy) na kaszel i przeziębienie;
  • wyciągach ziołowych na bazie tymianku, kopru lub sosny;
  • lekach zawierających kofeinę;
  • sulfogwajakol — lekiem wykrztuśny.

Kodeinę zawierają m.in. Solpadeine oraz Thiociodin.

Jaki wpływ na organizm człowieka ma kodeina?

Substancja ta słynie nie tylko ze silnych właściwości przeciwbólowych, czy wykrztuśnych. Od wieków stosowana jest w medycynie jako środek, który posiada również inne zastosowanie.

Kodeina — działanie

Substancja ta wpływa również korzystnie na zmniejszenie poziomu śluzu, jaki wydziela się w drogach oddechowych oraz zapobiega jego gęstnieniu. Częściowo jest ona metabolizowana w ludzkim organizmie do postaci morfiny, w związku z czym uśmierza ból i przynosi poczucie ulgi. Dlatego też z powodzeniem można nią leczyć bóle o umiarkowanym nasileniu. Kodeina posiada również działanie zapierające, przez co w niektórych przypadkach może ona być używana do leczenia biegunkiNie powinna jednak być stosowana w połączeniu z lekami nasennymi, uspokajającymi, czy alkoholem. Może ona bowiem powodować poczucie senności.

Czy można przedawkować kodeinę?

Zdaniem wielu lekarzy kodeina jest środkiem bezpiecznym, a przyjmowana przez krótki czas oraz wedle ścisłych zaleceń lekarskich — nie powinna ona uzależniać. W trakcie jej stosowania należy jednak pamiętać o tym, że jej dozwolona dawka dzienna pod żadnym pozorem nie powinna przekraczać 240 mg. Mimo iż substancja ta jest obecna w lekach dostępnych bez recepty, w przypadku niektórych osób możliwe jest przedawkowanie kodeiny. Dlatego też w trakcie jej przyjmowania należy zachować szczególną ostrożność — zwłaszcza jeżeli jest podawana osobom niepełnoletnim. Przedawkowanie kodeiny objawia się m.in.:

  • Niebieskawym zabarwieniem skóry lub ust;
  • Zaburzeniami świadomości lub jej chwilową utratą;
  • Bólem bądź dyskomfortem odczuwanym w okolicach klatki piersiowej;
  • Zwężonymi źrenicami;
  • Poczuciem nadmiernej senność i znużenia;
  • Halucynacjami;
  • Napadami agresji lub nadmiernym pobudzeniem;
  • Brakiem wyczuwalnego ciśnienia tętniczego;
  • Spowolnionym i nieregularnym biciem serca.

W przypadku występowania wymienionych powyżej objaw przedawkowania kodeiny, należy natychmiast udać się do lekarza. Osoby zażywające leki na bazie tej substancji muszą również pamiętać o tym, że ich spożywanie wyklucza możliwość prowadzenia pojazdów. Zwłaszcza gdy przyjmuje się ją po raz pierwszy w życiu. Pod żadnym pozorem nie należy również łączyć kodeiny z alkoholem. Może ona bowiem stanowić zagrożenie życia.

Jakie są działania niepożądane kodeiny?

Lek z kodeiną u niektórych osób może wywoływać również szereg działań niepożądanych. Osoby stosujące leki na bazie tej substancji najczęściej narzekają na poczucie nadmiernej senności. Zauważono również u nich spowolnienie reakcji na różne bodźce. U nielicznych osób, które poddano leczeniu kodeiną, zauważono także:

  • Niepożądane zaparcia;
  • Sporadyczne wymioty oraz poczucie nudności;
  • Świąd i uczucie nadmiernej suchości w jamie ustnej;
  • Problemy przy wydalaniu moczu.

Bardzo rzadko spotyka się również objawy takie jak: występowanie reakcji anafilaktycznych, drgawki czy depresji oddechowej. W przypadku pojawienia się tych objaw — należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem.

Kodeina – interakcje z innymi lekami

Kodeina (tabletki, syrop itp.) niestety wchodzi w szereg różnych interakcji z innymi lekami. W niektórych przypadkach może ona wywołać:

  • Zaburzenia świadomości — np. w połączeniu z lekami przeciwdepresyjnymi, przeciwlękowymi, przeciwhistaminowymi, nasennymi oraz neuroleptykami;
  • Nasilenie niektórych chorób lub zneutralizowania działania leków — np. w przypadku stosowania z lekami na Parkinsona;
  • Problemy w oddychaniu bądź jego zatrzymanie — zwłaszcza w połączeniu z pochodnymi morfiny, benzodiazepinu oraz barbituranów;
  • Osłabienie pracy jelit — zwłaszcza w trakcie stosowania metoklopramidu lub innych leków wpływających na perystaltykę jelit.

Jakie są przeciwskazania do stosowania kodeiny?

Zbyt duże dawki kodeiny mogą spowodować zaburzenia układu oddechowego. W związku z tym, iż w najgorszym przypadku jej przedawkowanie może prowadzić do zatrzymania pracy płuc, wprowadzono szereg przepisów, które regulują stosowanie kodeiny. Mowa m.in. o zakazie stosowania leków na bazie kodeiny u:

  • Dzieci poniżej 12. roku życia;
  • Dzieci z zaburzeniami oddychania, które mają pomiędzy 12. a 18. rokiem życia;
  • Kobiet karmiących piersią;
  • Osób, u których lekarze stwierdzili zbyt szybkie przetwarzanie kodeiny do postaci morfiny.

Zakazy te wynikają ze stwierdzenia kilku ciężkich przypadków występowania depresji oddechowej u dorosłych i dzieci, które poddano leczeniu lekami z kodeiną. Niestety odnotowano też kilka przypadków śmiertelnych.

Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.

Serce i układ krążenia Niskie ciśnienie: czy wymaga leczenia? – przyczyny, objawy, leczenie
Niskie ciśnienie tętnicze (hipotonia, niedociśnienie, hipotensja) może wystąpić u każdej osoby, nawet małych dzieci i sportowców. Chociaż nie jest tak częste i tak niebezpieczne, jak nadciśnienie tętnicze i przeważnie nie utrudnia...
Choroby zakaźne i pasożytnicze Wirus RSV - objawy, przyczyny, leczenie. Lawinowo rośnie liczba zakażeń, jak się chronić?
Zachorowania na wirus RSV dostrzegalne są w okresie jesienno-zimowym, choć szczególny wzrost przypada zazwyczaj na styczeń i luty. Wirus RSV stanowi główną przyczynę zachorowania na choroby dróg oddechowych u dzieci....
Informacje dla pacjenta Monocyty – o czym świadczą podwyższone monocyty?
Monocyty to komórki, które wchodzą w skład białych krwinek (leukocytów). Krążą one we krwi i w razie potrzeby wydostają się z naczyń krwionośnych do tkanek otaczających dane naczynie. W trakcie tego procesu przeistaczają się w makrofa...
Przeziębienie i grypa Grypa typu A – objawy, przebieg, leczenie i możliwe powikłania
Grypa należy do najczęściej występujących chorób wirusowych układu oddechowego. Szczególne wyzwanie epidemiologiczne stanowi przy tym grypa typu A, wywołująca infekcje u ludzi oraz innych gatunków ssaków i ptaków....
Odporność, wzmocnienie organizmu Sok z brzozy – właściwości, zastosowanie i przeciwwskazania. Jak dawkować sok z brzozy?
Sok z brzozy od dawna znajduje zastosowanie w medycynie naturalnej jako środek na rozmaite dolegliwości. Jakie właściwości prozdrowotne wykazuje sok z brzozy i dlaczego warto włączyć go do diety?Co znajduje się w składzie soku z brzozy?Sok ...
Serce i układ krążenia Dieta na obniżenie cholesterolu - 10 produktów, które pomagają zbić cholesterol
Obecność zbyt wysokiego poziomu cholesterolu LDL we krwi jest zjawiskiem cywilizacyjnym. Z hipercholesterolemią zmaga się coraz większa część społeczeństwa, a do rozwoju problemu przyczyniają się czynniki zewnętrzne, jak nisko odżywcza dieta oraz mało...
Ciąża i dziecko Zespół Edwardsa – co to jest, jaki ma wpływ na dziecko i jakie są objawy trisomii chromosomu 18?
Ciąża to wspaniały okres w życiu każdej kobiety. Jednak czasem mogą pojawić się niespodziewane komplikacje w postaci chorób genetycznych dziecka. Przykładem takiej choroby jest Zespół Edwardsa. Niestety w zdecydowanej większości przypad...
Odporność, wzmocnienie organizmu Eozynofilia: o czym świadczą podwyższone eozynofile? Objawy, przyczyny, normy
Badanie krwi to jedno z podstawowych metod diagnostycznych wielu chorób. Za jego pomocą możliwe jest oznaczenie wielu parametrów, w tym eozynofilów. To jeden z rodzajów białych krwinek, które pełnią istotną funkcję w...
Układ pokarmowy Bulgotanie w brzuchu i przelewanie w jelitach – objawy, przyczyny, leczenie
Bulgotanie, przelewanie się, dziwne, głośne burczenie i przewracanie w brzuchu to nie tylko kłopotliwe i krępujące, ale również niepokojące objawy. Mogą wystąpić zarówno w dzień, jak i w nocy. Zazwyczaj stanowią całkowicie niegroźny ...

Informacje dla pacjenta PDW (morfologia krwi) – wskaźniki, normy, obniżony. Wskaźnik anizocytozy płytek krwi
PDW to badanie, jedno ze składowych podstawowej morfologii, które pozwala ocenić zróżnicowanie płytek krwi pod kątem ich objętości. Innymi słowy, jest wskaźnikiem anizocytozy w wynikach morfologii krwi, który mierzy si...
Serce i układ krążenia Holter EKG: na czym polega, ile trwa i jak się przygotować? Wskazania i przebieg badania
Holter EKG pozwala dokonać pomiaru pracy najbardziej obciążonego organu naszego ciała - serca. Z poniższego artykułu dowiesz się: dlaczego coraz młodsi ludzie umierają na serce i jakie najczęstsze zaniedbania kardiologiczne stwierdzane s...
Układ rozrodczy i moczowy Ból jajnika: objawy, przyczyny, łagodzenie dolegliwości. Co wywołuje kłucie w jajniku?
Ból jajnika może być wyjątkowo niepokojący dla każdej kobiety. Ta nieprzyjemna dolegliwość objawia się kłuciem, uczuciem rozpierania po prawej lub lewej stronie podbrzusza....
Odporność, wzmocnienie organizmu Eozynofilia: o czym świadczą podwyższone eozynofile? Objawy, przyczyny, normy
Badanie krwi to jedno z podstawowych metod diagnostycznych wielu chorób. Za jego pomocą możliwe jest oznaczenie wielu parametrów, w tym eozynofilów. To jeden z rodzajów białych krwinek, które pełnią istotną funkcję w...
Informacje dla pacjenta Rumień zakaźny – przyczyny, objawy i leczenie
Rumień zakaźny to choroba wywoływana przez wirusa. Dotyka najczęściej dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, ale dorośli też mogą się nim zarazić....
Informacje dla pacjenta Czym jest hydroksyzyna (hydroxyzinum) na uspokojenie? Dawkowanie i przeciwwskazania
Gdy leki dostępne bez recepty oraz naturalne specyfiki przestają być skuteczne, zazwyczaj poszukiwane są nowe rozwiązania problemu związanego ze stresem. Jeśli mowa o <span...
Zdrowy tryb życia Dieta ketogeniczna (keto) – co należy wiedzieć i jakie są wady oraz zalety?
Ludzie od wieków stosują różne diety odchudzające. Najczęściej ma to miejsce, kiedy zbliża się wiosna i lżejsze ubranie odsłania krągłe kształty ciała. Nie zawsze jednak diety stosuje się w celach ...
Słuch i szumy uszne Świecowanie uszu – na czym polega i czy jest to bezpieczne? Czy warto kupić świece do uszu?
Regularne i prawidłowe dbanie o higienę uszu ma bardzo ważne znaczenie dla zdrowia oraz jakości słuchu. Zaniedbywanie bądź też błędy w czyszczeniu uszu mogą prowadzić do nieprzyjemnych konsekwencji, skutkujących nawet utratą słuchu, ...
Układ pokarmowy Metformina - panaceum XXI wieku? Wszechstronny lek, skuteczny nie tylko w leczeniu cukrzycy
Metformina to substancja, która od lat stosowana jest w leczeniu cukrzycy typu 2. Chociaż na rynku farmaceutycznym obecna jest już niemal pół wieku, wciąż odkrywane są nowe i wielokierunkowe efekty jej sto...

Dlaczego my?
why-us-img

Odbiór osobisty w aptece

why-us-img

Profesjonalna obsługa

why-us-img

Szybka wysyłka

why-us-img

Legalnie działająca apteka

why-us-img

Płatność online lub za pobraniem