Pomimo gwałtownego rozwoju medycyny na przestrzeni ostatnich lat, wciąż niesłabnącą popularnością cieszy się ziołolecznictwo. Chociaż ta mniej konwencjonalna metoda usuwania schorzeń i przeróżnych dolegliwości kojarzy się głównie z medycyną ludową, statystyki pokazują, że ma rzesze swoich zwolenników także w różnego rodzaju innych środowiskach. Do jednej z najpopularniejszych roślin, które posiadają szerokie właściwości lecznicze, jest nawłoć pospolita, która w Polsce wykorzystywana jest od stuleci.
Jak wygląda nawłoć pospolita? Charakterystyka i występowanie
Nawłoć pospolita należy do gatunku roślin wieloletnich pochodzących z rodziny astrowatych. Roślina ta osiąga wysokość ok. 100 cm i charakteryzuje się pojedynczą, sztywną łodygą z wąskimi, podłużnymi, gładko zakończonymi liśćmi oraz kwiatostanami w żółtym kolorze. Ponadto istnieje również tzw. nawłoć kanadyjska, która dorasta nawet do 200 cm. Na uwagę zasługuje fakt, że nawłoć jest rośliną miododajną. Obszar występowania nawłoci jest bardzo szeroki, stąd można spotkać ją w wielu krajach Europy, Azji a także Ameryki Południowej. W Polsce nawłoć pospolita występuje na terenie całego kraju, masowo rośnie na nizinach, przy poboczach dróg, w lasach oraz na suchych łąkach. Z powodu ogromnej powszechności rośliny większość osób, wie jak wygląda nawłoć i wielokrotnie ją widziało.Roślina rozsiewa się za pomocą nasion przenoszonych głównie przez owady oraz wiatr. Jej szybkie rozrastanie oraz trudności w wypieleniu powodują, że przez wielu traktowana jest jako chwast, chociaż często zdarza się wykorzystywanie jej jako rośliny ozdobnej. Nawłoć pospolita w Polsce występuje także pod innymi nazwami, a do najpopularniejszych należą m.in: złota rózga, złotnik, włoć, urasz, złota dziewica, ziele pogan.
Lecznicze zastosowanie nawłoci – tajemnica żółtego ziela stosowanego od wieków
Tajemnicą żółtego ziela, które sprawia, że ma ono właściwości lecznicze, jest szereg składników aktywnych znajdujących się w roślinie. Nawłoć pospolita zawiera m.in:
- saponiny,
- alkaloidy,
- glikozydy flawonowe (rutyna, kwercetyna czy astragalina)
- garbniki,
- olejki eteryczne,
- witaminę C,
- karotenoidy;
Część z tych substancji stosowana jest także w chemicznych środkach farmakologicznych w postaci leków, zarówno tych dostępnych wyłącznie na receptę, jak i tych bez recepty. Lecznice właściwości nawłoci zostały odkryte wieki temu, kiedy jedyną możliwością usunięcia dolegliwości było ziołolecznictwo. W obecnych czasach działanie rośliny zostało poddane wielu testom klinicznym, tak by można było potwierdzić jego dobroczynny wpływ na ludzki organizm. Zawartość substancji aktywnych znajdujących się z zielu nawłoci sprawia, że jest ona bardziej naturalną i ekologiczną alternatywą niż środki farmakologiczne, a przy tym powszechnie dostępną.
Jak i kiedy zbierać, suszyć i przetwarzać nawłoć? Dobre praktyki dla żółtego ziela
Aby ziele nawłoci pospolitej przyniosło oczekiwane rezultaty, musi zostać zebrane w odpowiednim momencie i poddane właściwemu procesowi przygotowania, który pozwoli zachować jego właściwości. Okres kwitnienia rośliny zaczyna się w lipcu i trwa do września. Nawłoć pospolita powinna zostać zebrana w fazie pełnego kwitnienia, najlepiej w słoneczny suchy dzień. Po zebraniu rośliny należy poddać ją procesowi suszenia. W tym celu najlepiej umieścić na siatkach lub związać w pęczki i umieścić w suchym, a co najważniejsze bardzo przewiewnym miejscu. Temperatura otoczenia podczas suszenia nie może przekraczać 40 st. Celsjusza. Dzięki takim praktykom roślina zachowa swój zapach oraz barwę. Tak przygotowane ziele nazywa się surowcem, z którego w późniejszym czasie przygotować można syropy, napary, herbatki, maści, a także miodek z nawłoci. Przepis na różnego rodzaju przetwory jest prosty i ogólnodostępny w internecie.
Właściwości lecznicze: osuszające, przeciwzapalne, ściągające i antyseptyczne
Nawłoć pospolita to roślina o wszechstronnym działaniu. Oczyszcza organizm z toksyn ułatwiając ich usunięcie. Wykorzystywana może być w problemach z przemianą materii, ze względu na swoje działanie zwiększające produkcję soków trawiennych i żółci. Zmniejsza stany zapalne, może być również stosowana w przypadku trudno gojących się ran i owrzodzeń na ciele. Nawłoć można stosować wewnętrznie w stanach zapalnych dróg moczowych oraz schorzeniach związanych z nieprawidłowym działaniem nerek.
Syrop i napar z nawłoci - na co pomaga i jak go przygotować?
Zarówno syrop z nawłoci, jak i napar z nawłoci bardzo łatwo można przyrządzić w warunkach domowych. W obu przypadkach potrzebny będzie surowiec (czyli ziele nawłoci) zakupiony w aptece lub samodzielnie zebrany i wysuszony. W celu przygotowania naparu należy zagotować wodę, dodać do niej wysuszone ziele, a następnie dobrze zamieszać i pozostawić do ostygnięcia pod przykryciem. Po ostygnięciu powstała herbata z nawłoci nadaje się do spożycia, napar może też zostać wykorzystany jako baza do przygotowania syropu. Aby przyrządzić syrop z nawłoci, powstały napar należy odcedzić przez gazę, ściereczkę bawełnianą lub sitko z drobnymi oczkami. Kolejno należy dodać cukier lub miód i sok z cytryny. Powstały roztwór należy dobrze zamieszać i zagotować w celu powstania syropu. Napar z nawłoci wykazuje działanie ściągające, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne oraz odkażające, dlatego może być wykorzystywany w przypadku uszkodzeń skóry, różnego rodzaju wykwitów lub świądu. Jak stosować syrop z nawłoci? Otóż, stosuje się go pomocniczo w leczeniu przeziębienia oraz grypy, infekcji i zapaleń jamy ustnej lub infekcji błon śluzowych miejsc intymnych.
Na co stosować maść z nawłoci? Jak zrobić ją w domu?
Maść z nawłoci jak najbardziej można zrobić samodzielnie w domu. Maść może zostać wykonana z dodatkiem oleju lub smalcu. Do przygotowania maści potrzebny będzie surowiec, czyli suszone ziele nawłoci. Aby wykonać maść, należy wsypać do połowy słoika przygotowany surowiec, a następnie zalać go oliwą z oliwek, lub innego rodzaju olejem np. słonecznikowym. Dobrze zakręcony słoik należy zostawić w suchym ciemnym miejscu na 4-6 tygodni, a po tym czasie odcedzić surowiec. Powstałą maść można stosować w celu przyspieszenia gojenia się ran, a także przy bólu stawów oraz mięśni.
Przeciwwskazania do stosowania ziela nawłoci – kto nie może go stosować?
Podobnie jak inne zioła i substancje lecznicze tak i nawłoć również posiada przeciwwskazania do stosowania. Chociaż ziele nawłoci jest uznawane za w pełni bezpieczną dla organizmu substancję, nie zawsze zaleca się jej stosowanie z uwagi na możliwość wystąpienia niepożądanych objawów. Nawłoć pospolita nie powinna być stosowana przez kobiety będące w ciąży, a także w okresie karmienia piersią. Ze stosowania ziela nawłoci kategorycznie powinny zrezygnować osoby, u których stwierdzono przewlekłą niewydolność nerek. Kolejnym przeciwwskazaniem są obrzęki spowodowane niewydolnością serca. Jeśli nawłoć pospolita ma zostać zastosowana u dzieci poniżej 12. roku życia, warto skonsultować się z lekarzem i dopytać czy w tym konkretnym przypadku użycie ziela będzie bezpieczne.
Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.
