Torbiel: gdzie występuje i jak się pozbyć cysty? Przyczyny powstawania, diagnoza i skuteczne leczenie

Torbiele, zwane inaczej cystami, to przestrzenie wypełnione treścią galaretowatą bądź płynem. Choć mogą pojawić się w niemal każdym miejscu, najczęściej diagnozowane są w jajnikach, piersiach bądź nerkach. Diagnostyką cyst zajmuje się lekarz specjalista (na przykład dermatolog, ginekolog, laryngolog). On również podejmuje decyzję o ich obserwacji bądź o podjęciu stosownego leczenia czy całkowitym usunięciu torbieli. Jakie są przyczyny powstawania cyst i jak może wyglądać ich leczenie?

Czytając artykuł, dowiesz się:

• czym jest torbiel i jak powstaje,
• gdzie najczęściej występują torbiele i jaka jest ich przyczyna,
• jakie są objawy torbieli,
• jak wygląda diagnostyka i leczenie torbieli,
• czy torbiele mogą nawracać,
• jakie są domowe sposoby wspomagania leczenia.

Zobacz również artykuł: Brak miesiączki - jakie mogą być tego przyczyny?

Czym jest torbiel? Jak powstaje cysta i czy jest niebezpieczna?

Cysta to nic innego jak struktura składająca się z jednej lub kilku komór wypełnionych płynem bądź treścią galaretowatą. Płyn zawierać może komórki stanu zapalnego czy erytrocyty, lecz mogą się w nim znajdować również komórki nowotworowe. Skąd biorą się torbiele? Otóż proces ich powstawania jest najczęściej długotrwały. Mogą one pochodzić z tkanki nabłonkowej (torbiele proste) bądź tkanki innej, niż nabłonkowa (torbiele rzekome). Torbiele na ogół nie są przyczyną chorób nowotworowych, a pozostawione w spoczynku nie stanowią zagrożenia dla zdrowia ani życia. Niemniej jednak nie powinniśmy ich bagatelizować, a decyzję odnośnie dalszego postępowania powinien podjąć lekarz specjalista.

Gdzie mogą pojawiać się torbiele? Przyczyny powstawania

Jakie są przyczyny powstawania torbieli? Otóż wśród nich można wymienić między innymi:

• predyspozycje genetyczne,
• uwarunkowania anatomiczne,
• patologie rozwojowe,
• czynniki zapalne i mechaniczne (urazy, przeciążenia, infekcje).

Cysta to łagodna zmiana patologiczna, która może pojawić się w niemal każdym miejscu ludzkiego ciała. Mogą być umiejscowione w obrębie narządów miąższowych (torbiel na nerce czy na wątrobie), lecz często pojawiają się też w okolicach narządów rodnych (torbiel na jajniku, na jądrze czy torbiele nasieniowe najądrza). Mogą występować również: torbiel szyszynki, piersi, mózgu, tarczycy. Nierzadko umiejscowione są w okolicach ścięgien oraz torebek stawowych (torbiel Bakera). U niektórych pacjentów pojawia się również cysta na skórze.

Objawy, które mogą świadczyć o torbielach – sprawdź, jak je rozpoznać

Wiadomo już skąd biorą się torbiele. Pozostaje więc pytanie jak je rozpoznać. Cysty bardzo często nie dają żadnych objawów, dopóki nie wpływają na pracę narządu, w którym są umiejscowione. Najczęściej pierwsze symptomy zauważalne są dopiero wtedy, gdy dojdzie do wzrostu torbieli. Wśród najczęstszych objawów torbieli wymienia się:

• dolegliwości bólowe - ból pojawia się w wyniku ucisku na tkanki narządu,
• obrzęk - występuje najczęściej przy torbieli Bakera,
• objawy skórne - dotyczy cyst, które pojawiają się na skórze,
• gorączka - podwyższona temperatura świadczy o rozwijającym się w organizmie stanie zapalnym.

W przypadku torbieli, które zlokalizowane są na jajnikach, kobiety często mają problemy z zajściem w ciążę oraz obserwują u siebie zaburzenia cyklu miesiączkowego.

Torbiele najczęściej występujące u kobiet: torbiel na jajniku oraz w piersiach

U kobiet najczęściej diagnozuje się torbiel na jajniku oraz torbiel w piersiach. Torbiele na jajnikach mogą mieć charakter czynnościowy - powstają one wskutek zaburzenia procesu pęknięcia pęcherzy Graafa. Często diagnozowane są również torbiele endometrialne, które zawierają krew miesiączkową. Są one objawem endometriozy - choroby, w której błona śluzowa macicy wszczepia się do innych narządów. Torbiel na jajnikach najczęściej ma charakter łagodny, lecz może również być objawem raka jajników. Tymczasem torbiele w piersiach zazwyczaj występują u kobiet pomiędzy 35, a 50 rokiem życia. Są one skutkiem zmian hormonalnych, nie są jednak czynnikiem ryzyka zmian nowotworowych. Diagnozuje się je poprzez badanie USG; czasami konieczne jest też wykonanie biopsji cienkoigłowej.

Torbiel: rozpoznanie i leczenie. Leki na wchłonięcie torbieli czy laparoskopia?

Diagnostyka torbieli najczęściej polega na wykonaniu badania ultrasonograficznego, dzięki któremu można wykryć zmiany o wielkości nawet 5 mm. Czasami pomocniczo wykonuje się RTG, tomografię komputerową bądź rezonans magnetyczny. Na podstawie wyników badań lekarz podejmuje decyzję odnośnie do dalszego postępowania. Większość pacjentów zadaje sobie pytanie jak się pozbyć torbieli z organizmu, jednak często należy pozostawić je w stanie spoczynku, obserwując zmianę. Taki sposób postępowania praktykowany jest szczególnie przy niewielkich cystach. Pacjenci mogą sięgnąć po leki na wchłonięcie torbieli, jednak o ich stosowaniu każdorazowo decyduje lekarz. Torbiele na jajnikach bardzo często usuwa się laparoskopowo, jednak metodę można stosować jedynie w przypadku zmian do 10 cm. Większe torbiele należy usuwać tradycyjnie za pomocą klasycznej operacji otwartej. Operację wykonuje się również wtedy, gdy istnieje duże ryzyko zmian nowotworowych. Warto mieć na uwadze, że leki na wchłonięcie torbieli mogą być podawane jako wstęp do leczenia laparoskopowego lub operacyjnego, aby nieco zmniejszyć rozmiar cysty. Po usunięciu zmiany pobrane tkanki oddawane są do badania histopatologicznego. 

Czy torbiele mogą nawracać?

Najczęstsze wątpliwości w kontekście powstawania cyst dotyczą tego, czy torbiele są niebezpieczne oraz ewentualnego nawracania zmian. Niestety, nawet chirurgiczne usunięcie cysty nie daje pewności co do tego, że nie pojawi się ona ponownie. Torbiele mają więc charakter nawrotowy, zwłaszcza jeśli powstają na skutek zaburzeń hormonalnych. Dlatego też najczęściej zauważalne są nawroty cyst na jajnikach oraz w piersiach. Choć cysty zazwyczaj nie stanowią powodu do niepokoju, ich ciągłe nawracanie powinno skłonić lekarza do przeprowadzenia szerszej diagnostyki i wdrożenia leczenia. Pacjentkom zwykle podawane są leki, które mają na celu wyrównanie gospodarki hormonalnej. Problem nawracających cyst dotyczy przede wszystkim kobiet w wieku menopauzalnym, jednak może również pojawić się u młodszych pacjentek.

Wsparcie leczenia: domowe sposoby na leczenie torbieli

Jeśli zauważymy u siebie jakiekolwiek niepokojące objawy, które mogą świadczyć o istnieniu torbieli, należy zgłosić się do lekarza. Torbiel powinna zostać odpowiednio zdiagnozowana, bowiem nigdy nie możemy mieć pewności co do tego, że nie ma ona podłoża nowotworowego. Możemy jednak w naturalny sposób wspomóc leczenie torbieli, na przykład poprzez wprowadzenie zmian w diecie. Warto wzbogacić menu o naturalne antyoksydanty, które znajdziemy w:

• truskawkach,
• borówkach,
• jarmużu,
• cynamonie,
• imbirze,
• bazylii,
• oregano.

Warto również sięgnąć po naturalne przeciwutleniacze, do których zaliczają się witamina A i C, karotenoidy, flawonoidy. W razie potrzeby możemy również stosować różnego typu suplementy diety, napary czy soki. Choć same w sobie nie są one produktami leczniczymi, to w pewnym stopniu mogą łagodzić dolegliwości bólowe, a także wspomagać rekonwalescencję po zabiegu usunięcia cysty. Specjaliści radzą, aby ograniczyć spożycie mięsa, szczególnie z hodowli, w których zwierzętom podawane są hormony.