Choroby alergiczne

Alergia i mechanizmy reakcji alergicznych: alergia, atopia a nadwrażliwość – typy chorób alergicznych IgE zależna i niezależna

Alergią nazywamy nadmierną reakcję układu immunologicznego na substancje uznane przez organizm za obce, zwane alergenami, które w normalnych warunkach powinny być dla nas nieszkodliwe. Mechanizmy reakcji alergicznych różnią się w zależności od rodzaju alergeny i indywidualnej reakcji organizmu.

W przypadku alergii IgE-zależnej kontakt z alergenem prowadzi do uwolnienia histaminy i innych mediatorów stanu zapalnego, co powoduje natychmiastowe pojawienie się objawów, takich jak katar sienny, pokrzywka czy astma alergiczna. Z kolei reakcje niezależne od IgE, np. alergiczne kontaktowe zapalenie skóry, rozwijają się wolniej i są związane z aktywacją innych komórek układu odpornościowego, takich jak limfocyty T.

Alergie na leki, pokarmowe, wziewne i skórne mogą przebiegać z różnymi mechanizmami immunologicznymi. Rozróżnienie między reakcjami zależnymi i niezależnymi od IgE jest kluczowe dla diagnozy i leczenia alergii..

Ważne jest również rozróżnienie między alergią, atopią i nadwrażliwością. Alergia to reakcja układu odpornościowego na substancje, takie jak pyłki, leki, roztocza i pokarmy. Atopia odnosi się do genetycznej predyspozycji do rozwoju alergii IgE-zależnych, np. jak katar sienny czy astma. Nadwrażliwość to szersze pojęcie, obejmujące zarówno reakcje alergiczne, jak i inne nieprawidłowe odpowiedzi organizmu na bodźce, które nie zawsze są związane z mechanizmami immunologicznymi. Obecnie często spotykana jest nadwrażliwość na pokarmy, kontaktowa i wziewna.

Warto też znać różnicę między alergią a uczuleniem. Uczulenie to pierwszy krok do rozwoju alergii – proces, w którym organizm staje się wrażliwy na określony alergen, a alergia to już rozwinięta reakcja immunologiczna, która prowadzi do objawów.

4 najczęstsze typy i rodzaje alergii: pokarmowa, wziewna, kontaktowa i iniekcyjna

Choroby alergiczne obejmują różnorodne reakcje organizmu na alergeny, od alergicznego nieżytu nosa, po atopowe zapalenie skóry, alergiczne zapalenie spojówek czy reakcje anafilaktyczne. Objawy mogą dotyczyć układu oddechowego, pokarmowego, skóry lub układu krążenia. Najczęstsze typy alergii to:

• Alergia pokarmowa – wywołana przez spożycie alergenów obecnych w żywności, takich jak orzechy, mleko, jaja czy owoce morza. Objawy alergii pokarmowej charakteryzują się różnym stopniem nasilenia. Najczęściej jest to pokrzywka, obrzęk, wymioty, a w ciężkich przypadkach również anafilaksja. Diagnostyka polega przede wszystkim na wykonaniu testów alergicznych, badanie poziomu przeciwciał IgE we krwi lub przeprowadzeniu diety eliminacyjnej.
• Alergia wziewna – reakcja na alergeny obecne w powietrzu, takie jak pyłki roślin, roztocza, pleśnie czy sierść zwierząt. Powoduje katar sienny, zapalenie spojówek, astmę alergiczną i trudności w oddychaniu.
• Alergia kontaktowa i skórna – wynika z bezpośredniego kontaktu skóry z substancją uczulającą, np. niklem, lateksem, kosmetykami czy detergentami. Objawia się swędzeniem, wysypką, pęcherzami czy zaczerwienieniem skóry, może przybrać postać atopowego zapalenia skóry lub wyprysku kontaktowego.
• Alergia na jad owadów – występuje, gdy ukąszenie przez pszczołę, osę, szerszenia lub inne owady powoduje silną reakcję immunologiczną organizmu. Objawy zwykle obejmują obrzęk naczynioruchowy, zaczerwienienie, świąd w miejscu ukąszenia, a w cięższych przypadkach prowadzić do wstrząsu anafilaktycznego.
• Alergia zawodowa – wywołana czynnikami szkodliwymi występującymi w środowisku pracy, objawia się nieżytem nosa, kontaktowym zapaleniem skóry lub trudnościami z oddychaniem.

Jak rozpoznać anafilaksję, jakie są jej objawy i co robić w razie wystąpienia tego zagrażającego życiu stanu?

Anafilaksja to bardzo gwałtowna reakcja alergiczna, która może zagrażać zdrowiu i życiu. Objawy anafilaksji pojawiają się nagle i w krótkim czasie mogą spowodować trudności w oddychaniu, obrzęk twarzy, gardła lub języka, przyspieszone tętno, zawroty głowy, spadek ciśnienia krwi, wymioty, a także swędzenie i pokrzywkę. W przypadku wystąpienia tych objawów należy natychmiast wezwać pogotowie ratunkowe. Pierwsza pomoc najczęściej polega na wstrzyknięciu adrenaliny. Jeśli osoba traci przytomność, należy sprawdzić oddech i w razie potrzeby przeprowadzić resuscytację krążeniowo-oddechową do momentu przybycia służb ratunkowych.

Co może powodować reakcję alergiczną? Typy, czas trwania i co robić przy ich wystąpieniu?

Reakcje alergiczne są wywołane przez czynniki, które wchodzą w kontakt z organizmem, takie jak:

• pyłki roślin,
• roztocza,
• sierść zwierząt,
• leki,
• pokarmy,
• jad owadów,
• substancje chemiczne.

Objawy alergii różnią się w zależności od tego, jaki czynnik je wywołuje, czasu trwania ekspozycji na daną substancję oraz indywidualnej wrażliwości organizmu. Najczęściej są to takie reakcje jak kichanie, katar, swędzenie, pokrzywka, obrzęki, trudności w oddychaniu czy anafilaksja. Objawy utrzymywać się od kilku minut do kilku nawet dni. Co zrobić w przypadku reakcji alergicznej? Specjaliści zalecają unikanie alergenów, przyjmowanie leków przeciwhistaminowych lub innych leków na alergię.

Profilaktyka chorób alergicznych – metody zapobiegania alergiom: dieta a immunoterapia

Profilaktyka chorób alergicznych obejmuje przede wszystkim odpowiednią dietę i immunoterapię. Dieta odgrywa kluczową rolę w prewencji alergii, zwłaszcza u niemowląt i dzieci, gdzie wczesne wprowadzenie pokarmów potencjalnie alergizujących, jak orzechy czy ryby, może zmniejszyć ryzyko rozwoju alergii pokarmowych w późniejszym wieku.

Immunoterapia to leczenie polegające na stopniowym przyzwyczajaniu organizmu do alergenu poprzez jego regularne podawanie w kontrolowanych dawkach, co pozwala na zmniejszenie reakcji alergicznych w przyszłości. Tego typu leczenie, przeprowadzane pod nadzorem lekarza, jest skuteczne w przypadku alergii na pyłki, roztocza, sierść zwierząt czy jad owadów.

Czy alergię da się wyleczyć? Leczenie przyczynowe i objawowe alergii

Jeśli cierpisz na alergię skórną, pokarmową lub wziewną, na pewno zastanawiasz się nad tym, czy da się ją całkowicie wyleczyć. Obecnie nie ma jeszcze metod, które by na to pozwalały, ale wiele objawów alergii można znacząco złagodzić i kontrolować. W tym celu możesz sięgnąć ogólnodostępne leki lub domowe sposoby na alergię typu:

• inhalacje z soli fizjologicznej,
• stosowanie nawilżaczy powietrza,
• zimne okłady,
• picie naparów ziołowych,
• naturalne środki, takie jak miód czy propolis, które wspierają układ odpornościowy.

Metody leczenia farmakologicznego alergii – terapie i grup leków przeciwhistaminowych, glikokortykosteroidy i inhibitory kalcyneuryny

Przykładowe leki na alergię to:

• Leki przeciwhistaminowe, takie jak cetyryzyna czy loratadyna, blokują działanie histaminy, redukując objawy takie jak swędzenie, katar czy pokrzywka.
• Glikokortykosteroidy, dostępne w postaci maści, aerozoli do nosa lub tabletek, działają przeciwzapalnie i łagodzą obrzęki, co jest szczególnie skuteczne w przypadku alergii wziewnych i skórnych.
• Inhibitory kalcyneuryny, takie jak takrolimus, są stosowane w leczeniu alergicznych chorób skóry, takich jak egzema, gdzie zmniejszają stan zapalny i łagodzą objawy swędzenia.

Leki przeciwhistaminowe warto stosować w szczególności na noc. Dlaczego alergia nasila się w nocy? W czasie snu nasze ciało może produkować więcej histaminy, co potęguje objawy alergiczne, takie jak katar, kaszel, czy swędzenie skóry. Z tego powodu stosowanie leków przeciwhistaminowych na noc może pomóc złagodzić te objawy i poprawić komfort snu.

Więcej przydatnych informacji na temat alergii znajdziesz w naszych artykułach.