W ludzkim ciele znajdziemy ponad 650 mięśni. Każdy z nich może dawać dolegliwości bólowe. Wiele z nich nie wymaga specyficznego leczenia i jest związane z chwilowymi napięciami czy urazami. Bywa jednak, że przyczyna jest bardziej złożona i konieczna jest interwencja lekarza.
W ludzkim ciele znajdziemy ponad 650 mięśni. Każdy z nich może dawać dolegliwości bólowe. Wiele z nich nie wymaga specyficznego leczenia i jest związane z chwilowymi napięciami czy urazami. Bywa jednak, że przyczyna jest bardziej złożona i konieczna jest interwencja lekarza.
W przypadku, gdy problemem jest bolesność stawów i kości, wskazane jest zawsze odwiedzenie lekarza. Kości i stawy rzadko kiedy bolą "bez powodu". Najczęściej powodem są zwyrodnienia, choroby przewlekłe lub trwałe urazy, przy których brak reakcji może powodować trwałe upośledzenie narządu ruchu.
Jednocześnie warto wspomnieć, że każdy ból, który utrzymuje się dłużej niż dwa-trzy dni i który nie reaguje na środki przeciwbólowe, nie powinien być bagatelizowany.
Najczęstszą przyczyną mialgii, czyli bólu mięśni jest uraz, który pojawia się w czasie aktywności fizycznej, intensywnego treningu lub codziennych aktywności. Dochodzi wtedy do powstania stłuczeń i siniaków, które zazwyczaj leczy się maściami i środkami przeciwbólowymi. Drugim powodem bólu jest skurcz mięśni, którego podłożem jest niedobór magnezu. W tym przypadku najczęściej mówimy o przykurczu łydek. Bywa także, że nieodpowiednia postawa, długotrwałe siedzenie przy komputerze czy spanie na nieodpowiedniej miękkości materacu powoduje wzmożone napięcie jednego lub większej grupy mięśni. Zazwyczaj doświadczamy twardości i napięcia mięśni w okolicy szyi i barków. Ostatnią przyczyną bólu mięśniowego są choroby, wywoływane przez wirusy (np. grypy), bakterie (tężec) lub wychłodzenie danej części ciała. Niemal wszystkie dolegliwości bólowe mięśni leczy się z pomocą leków przeciwbólowych (z różnych grup), plastrów rozgrzewających z wolno uwalniającym się preparatem przeciwbólowym i fizjoterapią.
Jeśli chodzi o bóle kości, najczęstszą przyczyną są urazy powodowane upadkami czy kontuzjami, ale także choroby zwyrodnieniowe stawów oraz schorzenia reumatyczne, z których jednym z najpoważniejszych jest reumatoidalne zapalenie stawów. Ból kości towarzyszy także różnym zmianom nowotworowym oraz jest jednym z podstawowych objawów osteoporozy.
Diagnostyki w każdym przypadku powinien dokonać lekarz na podstawie zdjęć rentgenowskich, USG lub rezonansu magnetycznego. W chorobach przewlekłych wykonuje się badania krwi, w trakcie których ma miejsce oznaczenie odpowiednich markerów określających poszczególne choroby.
Leczenie chorób układu kostnego wymaga zaangażowania ortopedy, niekiedy również onkologa (jeśli choroba ma podłoże nowotworowe), fizjoterapeuty i neurologa. W skrajnych przypadkach konieczne jest przeprowadzenie interwencji chirurgicznej, jak ma to miejsce przy zwyrodnieniu stawów kolanowych, urazie biodra czy chorobach kręgosłupa.
Wiele z chorób układu kostnego powodowanych jest czynnikami genetycznymi, ale część z nich jest także nabyta. Najlepszymi zabiegami profilaktycznymi jest wzbogacenie diety o wartościowe produkty spożywcze, szczególnie zawierające witaminę D i odpowiednią ilość wapnia, suplementowanie witaminy K i dbanie o umiarkowaną aktywność fizyczną.
Osoby, które prowadzą tryb życia predestynujący do rozwoju chorób zwyrodnieniowych stawów i kości, powinny szczególnie postawić na ruch i wsparcie fizjoterapeutyczne. Do zawodów o zwiększonym ryzyku zalicza się wszystkie wymuszające siedzenie przez kilka godzin dziennie, ale także zmuszające do wykonywania stałych ruchów o ograniczonym zakresie, jak ma to miejsce w przypadku stomatologów.
Aż 80% dorosłych Polaków regularnie skarży się na dolegliwości ze strony kręgosłupa. Do najczęściej występujących zalicza się dyskopatię, kręgozmyk i zespół przeciążeniowo-bólowy. Większość chorób kręgosłupa pojawia się z wiekiem i jest naturalnym elementem starzenia się organizmu. Niektóre jednak są następstwem urazów, nieodpowiedniego trybu życia czy otyłości.
Takie choroby jak ZZSK, czyli zesztywniejące zapalenie kręgów kręgosłupa pojawia się już u nastolatków i daje objawy takie jak promieniujący od kości ogonowej ból. Następstwem nieleczonego ZZSK jest niedomykalność zastawi aortalnej czy białkomocz. Jedynym sposobem poprawy komfortu życia chorych jest podawanie leków biologicznych, fizykoterapia i rehabilitacja ćwiczeniami rozciągającymi.
Choroby kręgosłupa zaliczane są do chorób cywilizacyjnych XXI wieku. Postępujący rozwój technologii, coraz bardziej zmniejszająca się potrzeba i możliwość ruchu fizycznego są tego główną przyczyną.
Diagnostyka chorób takich jak reumatyzm przeprowadzana jest przez specjalistę na podstawie obrazu USG, rentgena, badań kości i oczywiście, wywiadu. Należy pamiętać, że żadne dolegliwości bólowe nie powinny być bagatelizowane. Bóle kostne mogą być objawem zupełnie innych chorób, nie dotykających bezpośrednio układu kostnego. Czasem takie dolegliwości wskazują na zaburzenia układu hormonalnego, w tym menopauzę lub choroby tarczycy.
Łagodzenie bólu kostnego jest możliwe dzięki zastosowaniu leków z odpowiedniej grupy (najczęściej przepisywanych przez lekarza), delikatny ruch, ciepłe prysznice, masaże.
Ból mięśni i stawów w warunkach domowych może być łagodzony przez dostępne bez recepty środki przeciwbólowe, takie jak paracetamol, ibuprofen czy ketonal. Warto sięgać po środki działające miejscowo w żelu lub plastrach. Pamiętajmy jednak, że stosowanie jakiegokolwiek środka przeciwbólowego przez okres dłuższy niż trzy dni nie jest wskazane, jeśli lekarz nie zaleci inaczej.
Jeśli problemem są zakwasy powodowane przez nadmierne przetrenowanie mięśni, warto delikatnie masować obolałe miejsce, stosować zamiennie ciepłe i zimne prysznice oraz odpoczywać. Zazwyczaj zakwasy mijają samoistnie po dwóch-trzech dniach, jeśli jednak tak się nie stanie, niezbędna jest konsultacja z lekarzem. Przyczyną bólu mięśniowego może być poważniejsza kontuzja. Jednocześnie warto wspomnieć, że zakwasy oznaczają, że doszło do nadmiernego wysiłku. Powinniśmy unikać aktywności fizycznej o intensywności powodującej tego typu objawy.